Κοσμοπολίτης, δεινός αναγνώστης, απολαυστικός συνομιλητής και οξυδερκής παρατηρητής της ελληνικής κοινωνίας, ο Μπενουά Ντουραντέν άνοιξε πριν από δύο χρόνια το βιβλιοπωλείο «Ο Μετεωρίτης» στη Φωκίωνος Νέγρη, τον εμβληματικό πεζόδρομο της Κυψέλης.
«Αν χάσεις τα κλειδιά σου σε μια παραλία, μέσα στην άμμο, έχεις περισσότερες πιθανότητες να τα βρεις ψάχνοντας στην τύχη. Πιστεύω πως έτσι είναι τα πράγματα στη ζωή. Πρέπει να ξέρει τι θέλεις, αλλά όταν αρχίζεις να το ψάχνεις, πρέπει να το κάνεις τυχαία» μας λέει όταν τον ρωτάμε για το πώς βρέθηκε τελικά να ζει και να δραστηριοποιείται στη γειτονιά που αποτελεί το «μυθικό χαμένο κέντρο του κόσμου».
Γεννημένος στο Παρίσι, θυμάται τη μητέρα του να του διαβάζει βιβλία απ' όταν ήταν παιδί, συνήθεια που υιοθέτησε και εκείνος ως πατέρας. «Μου διάβαζε ελληνική μυθολογία. Ήμουν τεσσάρων ή πέντε. Είναι αστείο, το θυμάμαι πολύ καλά. Αργότερα διάβαζα τα βράδια με φακό κάτω από τις κουβέρτες. Πιστεύω πως έχω περάσει το ένα τέταρτο της ζωής μου διαβάζοντας. Όλα τα βιβλία. Και κυρίως φιλοσοφία της επιστήμης. Για μένα ήταν σαν ποίηση. Εκεί βρήκα την πραγματική ιστορία του κόσμου».
Σπούδασε design και εργάστηκε εντατικά για δώδεκα χρόνια στο φημισμένο αρχιτεκτονικό γραφείο του Φρανσουά Ρος, ταξιδεύοντας για τη δουλειά του σε όλο τον κόσμο, από τις ΗΠΑ και την Αυστραλία ως τη Ρωσία και την Κίνα. «Ήταν τα πιο έντονα χρόνια της ζωής μου» μας λέει, προσθέτοντας ότι δεν βρέθηκε ποτέ ξανά σε αντίστοιχο εργασιακό περιβάλλον. Ωστόσο, ανατρέχοντας στο παρελθόν του, εξομολογείται πως ήξερε από μικρός ότι μια μέρα θα είχε έναν χώρο «όπου τα βιβλία και οι άνθρωποι θα συναντιούνται».
Ένα βιβλιοπωλείο είναι τόσο σημαντικό όσο και οι κοινωνικές υπηρεσίες. Για εμένα το να έχεις βιβλιοπωλείο είναι κάτι παραπάνω από επιχείρηση. Είναι ένας τρόπος για να ανοίγεις νέους δρόμους και να συναντιέσαι με νέους ανθρώπους.
Αθήνα: Ερωτική σχέση με μία πόλη απαλλαγμένη από ηλίθιους ρομαντισμούς
Έχει περάσει πάνω από μια δεκαετία από τότε που αποφάσισε πως η Αθήνα θα γίνει η πόλη όπου θα ζήσει. Ερχόμενος εδώ ξεκίνησε να διαβάζει από μετάφραση ελληνική λογοτεχνία στη βιβλιοθήκη του Γαλλικού Ινστιτούτου. «Εκεί βρήκα κάτι πολύ ελληνικό. Αν υπάρχει κάτι πραγματικά ελληνικό είναι η ποίηση και η ευρύτερη λογοτεχνία της χώρας. Αν θες να μάθεις κάτι για την Ελλάδα, πρέπει να ψάξεις εκεί» μας λέει.
Στην Αθήνα τον γοήτευσαν το πλήθος των στοιχείων που συνδυάζει και οι αντιφάσεις της. «Η Αθήνα δεν ήταν όμορφη, ήταν χαοτική, ήταν ταυτόχρονα η παλιότερη και η πιο νέα πόλη της Ευρώπης, νεότερη και από πόλεις της Αμερικής. Ίσως το 80% της πόλης έχει δημιουργηθεί μετά τον Εμφύλιο, ωστόσο υπάρχουν τα υπολείμματα της αρχαιότερης δυτικής πόλης του κόσμου. Και αυτό δημιουργεί εντάσεις» υποστηρίζει. Για τον ίδιο η σχέση με την πόλη είναι ερωτική. «Είμαι Γάλλος, μπορώ να διαμαρτυρηθώ για τα πάντα. Για τη γραφειοκρατία, για όσα δεν λειτουργούν. Αλλά λατρεύω την πόλη. Σήμερα περπάτησα ως τους Αμπελόκηπους, πάλι βρήκα σημεία που με εντυπωσίασαν».
«Ανέτρεξα τις προάλλες τον Άνθρωπο χωρίς ιδιότητες του Μούζιλ και σκέφτηκα "αυτό είναι, η Αθήνα είναι μια πόλη χωρίς ιδιότητες". Είναι κάτι απίστευτα απελευθερωτικό» μας λέει, προσθέτοντας ότι πολλές φορές η ομορφιά του Παρισιού ή της Βενετίας μπορεί να σε καταπλακώσει. «Και αυτό κάνει την Αθήνα μια πόλη πολύ πιο ενδιαφέρουσα για να τη ζεις. Είναι απαλλαγμένη από ηλίθιους ρομαντισμούς. Δεν έχει αυτό το βάρος» μας λέει ο ιδιοκτήτης του Μετεωρίτη.
Αφού έκανε πολλές διαφορετικές δουλειές στην Ελλάδα, είχε έρθει πια η ώρα να ασχοληθεί με το παιδικό του όνειρο. «Δύο χρόνια πριν σκέφτηκα πως ήθελα να κάνω κάτι άλλο. Ένας φίλος μου μού πρότεινε τη δημιουργία βιβλιοπωλείου στην Κυψέλη. Έμενα ήδη εδώ. Προχώρησα την ιδέα μόνος μου. Έριξα όλα τα λεφτά στο βιβλιοπωλείο». Και κάπως έτσι δημιουργήθηκε ο Μετεωρίτης, το βιβλιοπωλείο με το ευφάνταστο και ανατρεπτικό όνομα.
«Ήθελα ένα ελληνικό όνομα, εύκολο για τους ξένους. Ένα όνομα που κάπως να φοβίζει. Τα βιβλία, άλλωστε, είναι ό,τι καλύτερο έχουμε βρει μέχρι σήμερα για να απαντήσει στις αγωνίες μας. Ήθελα, επίσης, να πω με κάποιον τρόπο πως τα βιβλία είναι σαν να έρχονται από κάπου αλλού. Είναι άλλωστε πολύ ανθρώπινα, αλλά, από την άλλη, έχουν κάτι πολύ μυστηριώδες. Ήθελα ένα όνομα που τα παιδιά θα λατρέψουν. Και ένα όνομα που θα μπορέσει να δημιουργήσει ένα όμορφο λογότυπο. Μια μέρα το βρήκα» μας λέει ο κ. Ντουραντέν.
Κυψέλη: «Είναι ποιητικό να είσαι ο βιβλιοπώλης της γειτονιάς»
Μεσημέρι Τρίτης και οι πελάτες του βιβλιοπωλείου διακόπτουν συχνά-πυκνά τη συνομιλία μας. Κάτοικοι της Κυψέλης, απλοί περαστικοί ή τουρίστες που έχουν αρχίζουν να εμφανίζονται όλο και περισσότερο στις συνοικίες γύρω από την Πατησίων, ήταν οι άνθρωποι που πέρασαν το κατώφλι του Μετεωρίτη. Η Κυψέλη ασκεί έλξη στον δημιουργό του συνοικιακού βιβλιοπωλείου.
«Σε περιτριγυρίζουν όλα αυτά τα φαντάσματα, όλη αυτή η νοσταλγία, και ξεκινάς να ανακαλύπτεις περισσότερα γι' αυτήν τη γειτονιά των πλουσίων και των διανοουμένων» αναφέρει ο κ. Ντουραντέν, που μαθαίνει όλο και περισσότερα για την ιστορία της περιοχής. «Στην Κυψέλη είσαι κοντά στο κέντρο, περπατάς δέκα λεπτά από την πλατεία και βρίσκεσαι στα Τουρκοβούνια, είναι κλειστή και ταυτόχρονα ανοιχτή, έρχονται άνθρωποι με παιδιά, έχεις καλή ποιότητα ζωής. Είναι πολύ σημαντικό για εμένα το ότι η Κυψέλη αποτελεί μια πολυπολιτισμική γειτονιά που τα πηγαίνει καλά» μας λέει, αναγνωρίζοντας πως η γειτονιά μετασχηματίζεται, διατηρώντας όμως επιφυλάξεις γι' αυτό.
Η γειτονιά κάνει το βιβλιοπωλείο. Εγώ τη συνδέω με τα βιβλία. Μου αρέσει αυτός ο ρόλος. Να είμαι ο βιβλιοπώλης της γειτονιάς. Τον βρίσκω ποιητικό
«Ξέρω ότι το βιβλιοπωλείο μου είναι κομμάτι του gentrification, αλλά δεν το θεωρώ κακό να υπάρχει κάτι τέτοιο εδώ. Ένα βιβλιοπωλείο είναι τόσο σημαντικό όσο και οι κοινωνικές υπηρεσίες. Για μένα, το να έχεις βιβλιοπωλείο είναι κάτι παραπάνω από επιχείρηση. Είναι ένας τρόπος να ανοίγεις νέους δρόμους και να συναντιέσαι με νέους ανθρώπους. Αισθάνομαι πως γνωρίζω μερικούς ανθρώπους από τα βιβλία που αγοράζουν» υποστηρίζει, προσθέτοντας ότι η γειτονιά αποτελεί τον πυλώνα του βιβλιοπωλείου. «Ήταν πολύ σημαντικό για τον Μετεωρίτη να αποτελέσει το βιβλιοπωλείο της». Ο ίδιος, στην αρχή, είχε φόβους για το πώς θα τον υποδέχονταν οι κάτοικοι. «Αρκετοί ξένοι ζούνε στην Ελλάδα ως expats και δεν θέλουν να μάθουν περισσότερα για τη χώρα» μας λέει ο κ. Ντουραντέν, ο οποίος όμως δεν σχετίζεται με τα πράγματα με αυτόν τον τρόπο.
Οι «ευγενικοί και υποστηρικτικοί» κάτοικοι, όμως, αγκάλιασαν το βιβλιοπωλείο από την πρώτη ημέρα της λειτουργίας του. «Η γειτονιά κάνει το βιβλιοπωλείο. Εγώ τη συνδέω με τα βιβλία. Μου αρέσει αυτός ο ρόλος. Να είμαι ο βιβλιοπώλης της γειτονιάς. Τον βρίσκω ποιητικό» εξομολογείται.
Ένα βιβλιοπωλείο στην Αθήνα του 2020
Ο κ. Ντουραντέν, ωστόσο, δεν επαναπαύεται στο δυναμικό ξεκίνημα του Μετεωρίτη και προσπαθεί να προσδιορίσει με ακρίβεια πώς πρέπει να είναι το ιδανικό βιβλιοπωλείο στην Αθήνα του 2020. Στον Μετεωρίτη βρίσκει κανείς παιδικά βιβλία και μερικά επιλεγμένα παιχνίδια, νέες κυκλοφορίες, καινούργια και μεταχειρισμένα βιβλία στα αγγλικά και στα γαλλικά και εκδόσεις μικρών εκδοτικών οίκων από την Ελλάδα και την Ευρώπη. «Αυτοί οι μικροί εκδοτικοί οίκοι είναι το παράθυρό μου στο Διάστημα» μας λέει, αναγνωρίζοντας όμως πως όλα τα παραπάνω δεν αρκούν.
«Πρέπει να μάθω πολλά ακόμα, αλλά τα σχέδιά μου είναι μεγάλα. Θέλω να αξιοποιήσω το υπόγειο που θα ονομαστεί "Ο Κρατήρας" ‒ σύντομα θα διοργανωθεί κάτι εκεί. Αργότερα θα ήθελα να εκδώσω και βιβλία» αναφέρει. «Θα ήθελα να έχουμε "φωνές" στο βιβλιοπωλείο. Η ιδέα είναι να υπάρξει ένα σημείο στην Κυψέλη για μια φωνή που θα διαβάζει κάτι. Δεν πιστεύω πως πρέπει να έχουμε συνέχεια κάποιον που να μας εξηγεί πώς να σκεφτούμε. Θα ήθελα να δοκιμάσω αναγνώσεις βιβλίων για μισή ώρα ή σαράντα λεπτά και η εκδήλωση να σταματάει εκεί». Τι θα ήθελε σε σχέση με τα βιβλία και τη γειτονιά; «Να ανοίξουν πέντε βιβλιοπωλεία στην Κυψέλη» λέει χωρίς δεύτερη σκέψη. «Αυτό θα με έκανε χαρούμενο».
Μετεωρίτης, Φωκίωνος Νέγρη 68, 693 223 4316
