«Γεννήθηκα στην περιοχή του Πολέσιε. Στην ουσία είμαι ένας ξεριζωμένος άνθρωπος. Άρχισα το οδοιπορικό μου από τη μικρή γενέθλια πόλη μου, το Πινσκ. Ως παιδί άλλαζα τόπους καθόλη τη διάρκεια του πολέμου. Βρισκόμουν συνεχώς σε φυγή: στην αρχή από το Πινσκ προς τη γερμανική πλευρά και μετά από τους Γερμανούς. Άρχισα το οδοιπορικό μου στον κόσμο σε ηλικία επτά χρόνων και συνεχίζω μέχρι σήμερα. Κάποτε με ρωτούσαν συχνά -κάτι που συμβαίνει ακόμη και τώρα- εάν έχω σκοπό να μεταναστεύσω. Και τότε απαντώ: μα έχω ήδη μεταναστεύσει. Το σπίτι μου είναι κάπου αλλού, σε κάποια άλλη χώρα. Είμαι αναγκασμένος να ταξιδεύω, αναγκασμένος να κινούμαι. Όταν "παρακαθίζω" σε κάποιο μέρος, όχι απαραίτητα στην Πολωνία, αρχίζω να βαριέμαι, αρχίζω να αρρωσταίνω, πρέπει να συνεχίσω. Είμαι τρομερά περίεργος σε ό,τι αφορά τον κόσμο μας. Πάντα στενοχωριόμουν που ακόμη δεν είχα επισκεφτεί το ένα ή το άλλο μέρος». Με αυτές τις αυτοβιογραφικές εξομολογήσεις ξεκινάει το βιβλίο Αυτοπροσωπογραφία ενός ρεπόρτερ που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο, με αποσπάσματα από διαλέξεις, συνομιλίες και συνεντεύξεις του Ρίσαρντ Καπισίνσκι, οι οποίες δημοσιεύτηκαν στον Τύπο από το 1985 έως το 2002. Τις επέλεξε η δημοσιογράφος Κριστίνα Στρόντσεκ από ένα τεράστιο υλικό 1.100 σελίδων -και περισσότερες από 100 συζητήσεις- του Καπισίνσκι, του πρώτου ξένου ανταποκριτή της Πολωνίας και μιας από τις επιφανέστερες δημοσιογραφικές προσωπικότητες σε ολόκληρο τον κόσμο (και θρύλο για τους συναδέλφους).
Ο Καπισίνσκι γεννήθηκε το 1932 στο Πινσκ της Λευκορωσίας και μεγάλωσε στην κομμουνιστική Πολωνία - μάλιστα ισχυριζόταν ότι η μητέρα του τον πήγε στην Πολωνία για να ψάξουν για τον στρατιώτη πατέρα του, που ήταν αιχμάλωτος των Σοβιετικών. Μόλις τέλειωσε τις σπουδές στην Ιστορία στο Πανεπιστήμιο της Βαρσοβίας, ξεκίνησε να γράφει ως δημοσιογράφος σε νεολαιίστικη εφημερίδα και λίγο πριν τελειώσουν τα '50s βρέθηκε να εργάζεται για το PAP (το Πολωνέζικο Ειδησεογραφικό Πρακτορείο), όπου έμεινε εκεί μέχρι το 1981. Το 1975 πήγε στην Αφρική, καλύπτοντας 27 επαναστάσεις και πραξικοπήματα, ασταμάτητα, για 40 χρόνια, δηλώνοντας ότι τον ενθουσίαζε «η αίσθηση ότι ήταν παρών όταν γραφόταν η Ιστορία». Για παρόμοιους λόγους ταξίδεψε στην Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Το θέμα του πρώτου του βιβλίου του που μεταφράστηκε στα Αγγλικά, το Emperor (1978), είναι η ανατροπή του αυτοκράτορα της Αιθιοπίας Haile Selassie. Ενέπνευσε τον Jonathan Miller που το έκανε σενάριο και ανέβηκε ως θεατρικό στο Royal Court Theatre του Λονδίνου. Άλλα διάσημα βιβλία του είναι ο Πόλεμος του ποδοσφαίρου (1978 - η εξιστόρηση των γεγονότων του πολέμου του '69 μεταξύ Ονδούρας και Ελ Σαλβαδόρ που ξέσπασε μεταξύ δύο αγώνων ποδοσφαίρου) και το Another day of life (1976), μια μοναδική μαρτυρία για την κατάρρευση των πορτογαλικών αποικιών στην Ανγκόλα, το Imperium και το Shah of Shahs...
Η Κριστίνα Στρόντσεκ γράφει στην εισαγωγή: «Παρόλο που οι 1.100 αυτές σελίδες δεν ήταν παρά ένα μικρό ποσοστό του συνολικού αριθμού τους, κατά την ανάγνωσή τους γινόταν όλο και πιο φανερό πως επρόκειτο για ανεκτίμητο υλικό - όχι μόνο οι απόψεις του γνωστού ρεπόρτερ για το επάγγελμά του, αλλά και μια ασυνήθιστη διήγηση για τον ίδιο τον Καπισίνσκι: για το πάθος του να ταξιδεύει, για το ιδιαίτερο ρεπορτάζ που έκανε ο ίδιος, για την αναγκαιότητα να ρισκάρεις τη ζωή σου για τα μεγάλα ιδανικά, για τη μοναξιά και τον φόβο που συντροφεύουν τον ρεπόρτερ, για τη δυσκολία του γραψίματος και τον ζυγό της δόξας. Μέσα από τα κείμενά του προβάλλεται η ζωή ενός ανθρώπου στον οποίο η ζωή έδωσε απλόχερα στενοχώριες, που η παιδική του ηλικία κύλησε στην ξενιτιά, στο κρύο και στην πείνα και που κατάφερε να μετατρέψει αυτήν τη δύσκολη εκκίνηση σε συμπόνια. Μια συμπόνια που μετατράπηκε σε όπλο μέσα στη φτώχια του Τρίτου Κόσμου, στο γερό του χαρτί τις στιγμές του θανάσιμου κινδύνου και εν τέλει η εξουσιοδότησή του να κρίνει αυστηρά τον σύγχρονο κόσμο των μέσων ενημέρωσης. Συνέβη, ο πασίγνωστος αυτός σε όλο τον κόσμο συγγραφέας, ο ρεπόρτερ-ιεραπόστολος, να γυρίσει από ταξίδι μ' ένα παντελόνι τζιν, ένα τηγάνι κι... ένα μπαούλο βιβλία: αποσκευές που λένε πολλά».
Ο Καπισίνσκι περιγράφει τις ιστορίες του ωε «λογοτεχνικό ρεπορτάζ» και παρόλο που πολλές αμφισβητήθηκαν και χαρακτηρίστηκαν μυθοπλασία, ο ίδιος γράφει: «Είμαι συγγραφέας του "πεδίου". Δεν επινοώ πράγματα. Δεν περιγράφω κάποιον επινοημένο ή προσωπικό κόσμο. Περιγράφω έναν κόσμο που υπάρχει στην πραγματικότητα...».
σχόλια