Και μόνο που ο Σταμάτης Φασουλής κατέβαινε στην Επίδαυρο με μια δικής του επινόησης παράσταση ήταν αρκετό ν’ απορριφθεί εκ προοιμίου. Και είναι όντως λίγο ακατανόητο αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα, όπου επιτυχημένοι και διάσημοι καλλιτέχνες νιώθουν ότι οφείλουν να επιστρέφουν στα «σοβαρά» και κλασικά κείμενα τη στιγμή που έχουν κατακτήσει το μεγάλο ευρύ κοινό μ’ ένα άλλου είδους θέατρο, κάτι που είναι συνήθως σαφής επιλογή τους. Τι λόγο είχε να κατέβει ο Πέτρος Φιλιππίδης στην Επίδαυρο, όταν σχηματίζονται ουρές στο θέατρο της πλατείας Καρύτση κι όταν τα σίριαλ στα οποία συνήθως πρωταγωνιστεί κάνουν τα υψηλότερα νούμερα τηλεθέασης; Το ίδιο θα έλεγε κανείς και για τον Σταμάτη Φασουλή, που εδώ και αρκετά χρόνια προσπαθεί να καταξιωθεί και στην Επίδαυρο. Λες και είναι λίγο που γεμίζει το Παλλάς.
Αποφάσισε, λοιπόν, να κατέβει και φέτος με το άκρως «πρωτοποριακό» Εθνικό του Χουβαρδά (που ένα χρόνο πριν κατέβασε άρον άρον το sold out Τρίτο Στεφάνι του) με τους Σκηνοβάτες. Μια αναμφισβήτητα εξαιρετική ιδέα και μια αφορμή να μιλήσει για τη σύγχρονη κατρακύλα μέσα από τη μεγάλη παρακμή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας των αλεξανδρινών χρόνων, όπου τρεις περιφερόμενοι μπουλουκοθίασοι του 2ου μ.Χ. αιώνα συναγωνίζονται σε έναν διαγωνισμό υποκριτικής με φλύακες, μιμίαμβους και αποσπάσματα τραγωδιών και αττικής και ρωμαϊκής κωμωδίας. Μια σύνθεση κειμένων (εν μέρει γραμμένων και εν πολλοίς μεταφρασμένων απ’ τον ίδιο τον σκηνοθέτη) κι ένα πάντρεμα στυλ που φαινόταν απ’ την αρχή ότι στα χέρια του, ως σκηνοθέτη που έχει διαπρέψει κυρίως στην επιθεώρηση και στην κωμωδία, πράγμα καταρχάς έντιμο και όχι απαραίτητα κατακριτέο, θα κατέληγε σε μια δίνη.
Και ποιον δεν στρατολόγησε στον τεράστιο θίασό του για το εγχείρημα. Από τη μοναδική Σοφία Φιλιππίδου και την εξαιρετική Νένα Μεντή έως την πληθωρική «γυναίκα της Πάτρας» Ελένη Κοκκίδου, τη χαρισματική Τάνια Τρύπη και τον «ποιοτικό» Νίκο Κουρή. Και, παρ' όλα τα τρανταχτά ονόματα και τον επικό χαρακτήρα του έργου, η παράσταση πήγε «άπατη». Μετά βίας 6.500 θεατές συγκέντρωσε τις δύο βραδιές μαζί στο αρχαίο θέατρο, καθώς μέχρι την τελευταία στιγμή υπήρχε αγωνία αν θα έκανε πρεμιέρα λόγω απεργιακών κινητοποιήσεων. Κατά συνέπεια, και οι πλέον πιστοί του θαυμαστές, όπως και εκείνοι των δημοφιλών πρωταγωνιστριών του, δεν ήξεραν αν θα είχε νόημα να βγάλουν εισιτήριο ή όχι. Όπως και η πλειονότητα του σταθερού κοινού των Επιδαυρίων, για το οποίο μια κάθοδος στο αργολικό θέατρο σημαίνει ένα έξοδο καθόλου ευκαταφρόνητο στις μέρες μας.
Είναι δύσκολο να το πάρει απόφαση κάποιος να κάνει τη διαδρομή μέχρι εκεί ώστε να δει μια παράσταση δυόμισι ωρών, αισθητικής ανάλογης της οδού Αμερικής. Η Ιωάννα Μπλάτσου, στην κριτική της στο «Ποντίκι», λέει: «…καθώς μια επίσκεψη στην Επίδαυρο κοστίζει για 2 άτομα το φθηνότερο περί τα 90 ευρώ, κάποιος γίνεται πλέον πολύ κριτικός ως προς το καλλιτεχνικό προϊόν που του προτείνει». Και συνεχίζει κατακεραυνώνοντας τον Φασουλή, ο οποίος, κατά τη γνώμη της «…έχει συνθέσει μία άρρυθμη, πλατειάζουσα, αλλά κυρίως άστοχη και αστόχαστη παράσταση, που δανείζεται αρχαία ελληνικά και ρωμαϊκά κείμενα, τα αναμειγνύει με υπερκειμενικές (βλ. καλιαρντές) αναφορές στην επικαιρότητα για να δημιουργήσει μια “διακειμενική” παράσταση με προσχηματικές ατάκες της τρέχουσας υποκουλτούρας, χωρίς να ενεργοποιεί τις αρετές του κειμένου, αλλά τις χρησιμοποιεί ως άλλοθι για να δικαιολογηθούν οι επιθεωρησιακού τύπου προσμείξεις του.
Κερασάκι, στο τέλος, η παρωδία των διαφόρων “σχολών” και προσώπων που έχουν περάσει από την Επίδαυρο: του θεάτρου Τέχνης, του “παλιού” Εθνικού, του Βασίλιεφ, του Λάνχοφ, του Σουζούκι, του Στάιν, του Κακλέα, της Μουτούση, του Τσιάνου, της Μπρούσκου…». Αντιθέτως, αυτήν ακριβώς την παρωδία «σχολών» ο παραδοσιακά σύμμαχος του Φασουλή Κώστας Γεωργουσόπουλος την ερμηνεύει διαφορετικά στην κριτική του στα «Νέα» και υπερθεματίζει: «Τι είπε ο Φασουλής στους Σκηνοβάτες στην Επίδαυρο; Το κιτς των αμήχανων αλεξανδρινών και ρωμαϊκών χρόνων επανέκαμψε θρασύτατο στις μέρες μας. Θρασύτατο, γιατί στους αλεξανδρινούς χρόνους απευθυνόταν σε ανομοιογενή και απαίδευτα ακροατήρια… Αλλά, σήμερα; Μετά την Αναγέννηση, μετά τον Διαφωτισμό, στις ανοιχτές κοινωνίες, με την ελεύθερη διακίνηση ιδεών, ξανά τα ίδια;
Αυτό ενόχλησε στην παράσταση του Φασουλή, που βέβαια δεν ήταν χωρίς λάθη, αλλά είχε στόχο και ο στόχος του ήταν το αρχαίο και το σύγχρονο κιτς». Κατά τον περιώνυμο κριτικό, το κυριότερο λάθος του σκηνοθέτη είναι ότι «επέλεξε να παρουσιάσει την ιστορία του θεατρικού κιτς εκεί όπου τα τελευταία χρόνια αποθεώνεται με δημόσιο χρήμα και προβολή, με τη συνδρομή της κιτσάτης διανόησης» και «…αντί να επιστρατεύσει τον Τσάκωνα, τον Τσούκα, την Καλή Καλό, τον Ψάλτη, τον Πατέρα Μαλκότση, τον Βουτσά, τον Τζελέπη, τον Δεστούνη, κάλεσε τον Κουρή να παρωδήσει την Κλυταιμνήστρα, ενώ πέρυσι έλαμψε ως τραγικός Ορέστης του Ευριπίδη». Κι ενώ οι φήμες λένε ότι η Φιλιππίδου έλαμψε πέραν κάθε προσδοκίας, ο κ. Γεωργουσόπουλος ισχυρίζεται ότι «…η Φιλιππίδου είναι έξοχη όταν γελοιοποιεί την Ιοκάστη του Δήμου, αλλά ο κιτς ηθοποιός είναι σοβαρός και δεν σχολιάζει τον ρόλο».
Καταλήγει λέγοντας ότι «με μια “αναδιάρθρωση” το σκεπτικό του Φασουλή θα μπορούσε να μείνει στην ιστορία της σχολιαστικής παραστασιολογίας ως κάρφος στα μάτια των διανοουμένων του κιτς»! Η παράσταση όντως πήγε πολύ καλύτερα στην τουρνέ της ανά την ελληνική περιφέρεια, όπου προφανώς ο «κάρφος στα μάτια των διανοουμένων» του Σταμάτη Φασουλή βρήκε το ειλικρινές, εκπαιδευμένο κι ανεπιτήδευτο κοινό του!
σχόλια