Μπητ ιτ

Γουίλιαμ Μπάροουζ γιόκ.

2.500 αντίτυπα του μυθιστορήματος "The Soft Machine", μεταφρασμένο στα Τούρκικα, έγιναν η αιτία να ξαναβρεθεί στα δικαστήρια ο τολμηρός εκδότης Irfan Sanci και ο μεταφραστής του. Κατηγορούνται για προσβολή των ηθών και της δημοσίας αιδούς, βάσει του άρθρου 226 του τουρκικου ποινικού κώδικα, διαβάζουμε στον ηλεκτρονικό Guardian. Τους ενόχλησαν οι εικόνες χρήσης ναρκωτικών και ομοφυλοφιλίας που περιγράφει το βιβλίο, καθώς προσβάλλουν τα χρηστά ήθη της χώρας, όπως αναφέρει η ανακοίνωση του Τουρκικου Πρωθυπουργικού Συμβουλίου για την Προστασία των Ανηλίκων από Επιβλαβείς Εκδόσεις (!). Και πως να μην τους ενοχλήσει το ανατρεπτικό μυθιστόρημα που περιγράφει το ανθρώπινο σώμα ως μια "μαλακιά μηχανή", την οποία προσπαθούν να μανιπουλάρουν οι άρχοντες/παπάδες της εποχής για να ελέγξουν τους σκλάβους. Στο τέλος του βιβλίου το καθεστώς καταρρέει καθώς ακούγεται η φράση: "burn the books, kill the priests".

Πέρυσι η Τουρκία κρίθηκε ένοχη από το Ευρωπαικό δικαστήριο ανθρωπίνων δικαιωμάτων για παραβίαση του άρθρου 10 περί ελευθερίας της έκφρασης όταν απαγόρεψε την κυκλοφορία του κλασσικού ερωτικού μυθιστορήματος του Guillaume Apollinaire "The Eleven Thousand Rods". Αλλά μερ χαμπάρ.

Ψάχνοντας στον ιστο για ανάλογες απαγορεύσεις στην Ελλάδα, έπεσα πάνω στο όνομα του Ηλία Πετρόπουλου.  Η ιστοσελίδα Alfavita φιλοξενεί μια κατατοπιστική καταγραφή βιβλίων που άνοιξαν τους ασκούς του Αιόλου, με αναφορές στα έργα των Ροΐδη, Ξενόπουλου και Καζαντζάκη. Παρεθέτω από την ιστοσελίδα ένα απόσπασμα για τον Ηλία Πετρόπουλο, τον πιο πρόσφατο αιρετικό των ελληνικών γραμμάτων.

Τα «Καλλιαρντά»

Από την προσβολή της θρησκείας, εύκολα περνά κανείς στην προσβολή των χρηστών ηθών και της κοσμικής εξουσίας, που ανέκαθεν ήταν επίσης προσφιλείς δικαιολογίες των αντιδραστικών ή οπισθοδρομικών δυνάμεων, εναντίον της ελευθερίας του πνεύματος και του λόγου.

* Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση είναι εκείνη του Ηλία Πετρόπουλου που προκάλεσε τριγμούς στα θεμέλια της κοινωνίας. Το λεξικό του «Καλλιαρντά» η πρώτη καταγραφή της γλώσσας των ομοφυλοφίλων, απαγορεύεται επί χούντας (1971) για προσβολή της δημοσίας αιδούς και λίγο πριν (1968) η μελέτη του «Τα Ρεμπέτικα» που έθιγε ένα θέμα ταμπού: την υποκουλτούρα των ρεμπέτηδων. Αλλά ο μεγάλος σάλος δημιουργείται από το 1979 μέχρι και τον Μάιο του 1981, όταν απαγορεύεται το «Εγχειρίδιο του Καλού Κλέφτη» και καταδικάζονται ο μεν συγγραφέας σε 18μηνη φυλάκιση, ο δε εκδότης του Γιάννης Δουβίτσας σε 10μήνη εξαγοράσιμη κράτηση για προσβολή της δημοσίας αιδούς, και εξύβριση της δικαστικής και εκτελεστικής εξουσίας. Το θέμα παίρνει διαστάσεις γιατί έθετε ζήτημα δημοκρατικών θεσμών και υπέρ του Πετρόπουλου εμφανίζονται ως μάρτυρες ο Μ. Αναγνωστάκης, ο Κ. Ταχτσής, ο Γ. Ιωάννου, ο Σπ. Πλασκοβίτης, ο Θ. Αγγελόπουλος κ.ά. Το βιβλίο ωστόσο συνέχισε να πουλιέται «σαν τρελό».