ΓΙΑ ΚΑΠΟΙΟΥΣ, Πάσχα, φίλοι, γνωστοί, οικογένεια, σχέσεις, δεσμοί και γιορτές δεν υπάρχουν. Κυκλοφορούν στους δρόμους της πόλης σαν φαντάσματα. Εκατοντάδες ουσιοεξαρτημένοι. Ορατοί μόνο ως προς την κοινωνική στιγματοποίηση, τον ρατσισμό που υφίστανται, την απανθρωπιά (και την παλιανθρωπιά) που βιώνουν.
Επί δεκαετίες ολόκληρες υπέροχοι άνθρωποι, πραγματικοί οραματιστές, αγωνίζονται στο πλευρό τους. Οι άνθρωποι του ΚΕΘΕΑ και του ΟΚΑΝΑ, αλλά και άλλων οργανώσεων, όπως η 18 Άνω, καταβάλλουν συγκλονιστικές προσπάθειες για ένα πρόβλημα που σπάνια αγγίζει το πολιτικό σύστημα και η κοινωνία πολλές φορές δεν θέλει να βλέπει.
Έφτασε όμως η στιγμή να μη συμβιβαζόμαστε με το αποτέλεσμα μεμονωμένων ηρωικών πράξεων αλλά να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη, συνεκτική, δημόσια πολιτική και να ενταχθούμε όλοι σε αυτήν. Πέρασε ο καιρός που έκανε ο καθένας μας το δικό του, με γνώμονα και οδηγό τις καλές του προθέσεις. Η αποτυχία αυτού του μοντέλου είναι οι εικόνες των «ανεπιθύμητων» στους δρόμους της Αθήνας.
Έχουμε ενώσει τη φωνή μας με όλους εκείνους τους φορείς, τους επιστήμονες αλλά και τις οικογένειες των τοξικοεξαρτημένων για την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου που αφορά στην χορήγηση της ναλοξόνης, στην οποία πολλοί χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών δεν έχουν πρόσβαση λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών.
Ο καθένας πια μόνος δεν φτάνει, αλλά και δεν περισσεύει κανείς. Ιδιαίτερα τώρα, που ο δήμος Αθηναίων έχει ξυπνήσει από τη νιρβάνα του.
Στον δήμο ρωτήσαμε, συμβουλευτήκαμε, μάθαμε. Η επιστήμη και οι διεθνείς καλές πρακτικές είναι πολύτιμοι σύμμαχοι. Προτάξαμε τη συνεννόηση, τη συνεργασία και τη συναίνεση. Αναγνωρίσαμε πως όλοι έχουν λόγο και ρόλο. Με σεβασμό. Επιδιώξαμε τη σύνθεση, χωρίς εγωισμούς και χωρίς ατζέντες.
Είμαστε ευγνώμονες στο ΚΕΘΕΑ, στον ΟΚΑΝΑ και τόσους άλλους φορείς και προγράμματα που μας οδήγησαν σε ένα ενιαίο σχέδιο κατά των ναρκωτικών, το οποίο υλοποιείται με δυναμική που για πρώτη φορά βλέπει η Αθήνα.
Πριν από έναν χρόνο καταφέραμε να κάνουμε πραγματικότητα τον Ξενώνα Μεταβατικής Φιλοξενίας για τους άστεγους χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών, «ΙΟΝΙΣ». Είναι η δομή που θεμελιώθηκε από τη συνεργασία και τον συντονισμό του δήμου Αθηναίων, του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του δήμου μας, του ΟΚΑΝΑ, του ΚΕΘΕΑ και άλλων οργανώσεων. Μια δομή που άργησε δεκαετίες και είχε μεγάλη ανάγκη η πόλη.
ΒΑΛΑΜΕ ΟΛΟΙ ΜΑΖΙ τα δυνατά μας για να δημιουργήσουμε όχι μόνο έναν χώρο αξιοπρεπούς φιλοξενίας αλλά και ένα σημείο αναφοράς που προσφέρει πρωτοβάθμια περίθαλψη, ψυχοκοινωνική υποστήριξη, παραπομπή και διασύνδεση με προγράμματα απεξάρτησης και υποκατάστασης. Στο «ΙΟΝΙΣ» συντονίζονται φορείς και υπηρεσίες προκειμένου να καλυφθούν πολλές και διαφορετικές ανάγκες των ωφελούμενων, όπως νοσηλεία σε νοσοκομεία, νομική συμβουλευτική, λογιστικές υπηρεσίες, δωρεάν φαρμακευτική αγωγή, υπηρεσίες ιματισμού, πλυντηρίων, δωρεάν διανομή ειδών ατομικής υγιεινής, μασκών και αντισηπτικών, έκδοση νομιμοποιητικών εγγράφων, όπως ταυτότητες, διευκόλυνση για την έκδοση προνοιακών επιδομάτων, πιστοποιητικών κ.λπ., ενώ έχουν πραγματοποιηθεί και ιολογικοί έλεγχοι για HIV και ηπατίτιδες.
Μέσα σε έναν χρόνο το «ΙΟΝΙΣ» έχει φιλοξενήσει και προσφέρει τις υπηρεσίες του σε 182 άστεγους χρήστες. Συνολικά, 25 φιλοξενούμενοι επανασυνδέθηκαν με την οικογένειά τους ή κατάφεραν να αποκτήσουν κάποιο σταθερό εισόδημα που τους επέτρεψε να βρουν στέγη. Περισσότεροι από τους μισούς που δεν ήταν σε πρόγραμμα απεξάρτησης κατά την ένταξή τους συνδέθηκαν με θεραπευτικά προγράμματα κατά τη διάρκεια της φιλοξενίας τους. Μάλιστα, σε τρεις περιπτώσεις εγκυμοσύνης, η νοσηλευτική και η ιατρική υπηρεσία της δομής συνέβαλαν στην ομαλή ολοκλήρωσή τους.
Με τη λογική της συνεργασίας και των συνεργειών φτάσαμε και στη δημιουργία ενός εκ των μεγαλύτερων και πιο σύγχρονων δομών φιλοξενίας αστέγων στην Ευρώπη, το Πολυδύναμο Κέντρο Φιλοξενίας Αστέγων. Μια δομή εξειδικευμένων προδιαγραφών για τη φιλοξενία και τη φροντίδα 400 αστέγων. Γιατροί, ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί, νοσηλευτές, είναι εκεί μέρα και νύχτα για να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους.
Βγαίνουμε όμως και στον δρόμο. Εκεί όπου τοξικοεξαρτημένοι περιμένουν κάποιον να τους δώσει το χέρι ή εκείνον που θα τους οδηγήσει στις δομές μας και θα τους ανοίξει το παράθυρο για μια νέα ζωή. Το κάνουμε οργανωμένα, συνθέτοντας τη γνώση και τις ικανότητες των ανθρώπων που κάθε μέρα ή νύχτα θα τους δείτε να συνομιλούν με έναν άνθρωπο που υποφέρει σε μια γωνιά της πόλης. Οκτώ κοινωνικοί λειτουργοί, τέσσερις νοσηλευτές και τέσσερις οδηγοί βρίσκονται διαρκώς εκεί έξω, έχοντας καταφέρει να κάνουν περισσότερες από 5.000 επιτόπιες παρεμβάσεις από την αρχή του έτους έως σήμερα. Τους επόμενους μήνες, έχοντας διασφαλίσει τους αναγκαίους ευρωπαϊκούς πόρους, το πρόγραμμα αυτό θα διευρυνθεί ακόμα περισσότερο.
Η πολιτική μας είναι πολυμέτωπη και ο σπόρος είναι η συνεργασία. Όπως αυτή που ανέπτυξε η Αθήνα με το πρόγραμμα «Αριστοτέλης HCV - HIV» ή με τον Σύλλογο Ασθενών Ήπατος Ελλάδος «Προμηθέας» και τον Σύλλογο Οροθετικών Ελλάδος «Θετική Φωνή» για τη διενέργεια rapid tests ιογενούς ηπατίτιδας και HIV εντός του ξενώνα. Με την ενεργή συμμετοχή μας στο Fast-Track Cities Initiative, μια παγκόσμια πρωτοβουλία μεταξύ πόλεων και δήμων ενάντια στις ιογενείς ηπατίτιδες B και C, στον HIV και στη φυματίωση. Και με τον αγώνα δρόμου που κάνουμε εναρμονισμένοι με τον στόχο του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την εξάλειψη της λεγόμενης «σιωπηλής νόσου» έως το 2030.
Έχουμε ενώσει τη φωνή μας με όλους εκείνους τους φορείς, τους επιστήμονες αλλά και τις οικογένειες των τοξικοεξαρτημένων για την αλλαγή του νομοθετικού πλαισίου που αφορά τη χορήγηση της ναλοξόνης, στην οποία πολλοί χρήστες ψυχοδραστικών ουσιών δεν έχουν πρόσβαση λόγω των γραφειοκρατικών διαδικασιών. Το προσπαθούμε με ένταση, έχοντας πάντα στον νου μας τους αριθμούς, που μας λένε ότι το 2018 καταγράφηκαν 225 θάνατοι από υπερδοσολογία και το 2019, 242. Αριθμοί που θα μπορούσαν να εμφανίσουν σημαντική μείωση αν διευρυνόταν η χορήγηση της ναλοξόνης.
Και έχουμε εξασφαλίσει τους απαραίτητους ευρωπαϊκούς πόρους για τους Χώρους Εποπτευόμενης Χρήσης με τις κινητές μονάδες που σε λίγο καιρό θα έχουμε στη διάθεσή μας. Για να μπορούμε να προστατεύουμε τους χρήστες αλλά και να προλαβαίνουμε καταστάσεις που μπορούν ακόμη και να στοιχίσουν τη ζωή τους.
Για όλα αυτά που ενδεικτικά αναφέρω δούλεψαν άνθρωποι που δίνουν τον καλύτερο εαυτό τους, απόλυτα προσηλωμένοι στην προσπάθεια να σώσουμε όσο περισσότερες ζωές μπορούμε. Άνθρωποι που μας εμπνέουν όχι μόνο με τη θέληση αλλά και με τη γνώση τους. Ένας τέτοιος άνθρωπος είναι και η Φωτεινή Λεομπίλλα, στης οποίας το πρόσωπο συναντάται η βιωματική εμπειρία με την επιστημονική συγκρότηση. Μια κοινωνιολόγος που προέρχεται από το ΚΕΘΕΑ και αποδεικνύει καθημερινά ότι οι ταμπέλες είναι μόνο για τις επιγραφές, όχι για τους ανθρώπους.
Η Αθήνα κάνει ήδη πράξη μια συνολική δημόσια πολιτική που ξεκινά από τη στοχοθεσία και το σχέδιο του γραφείου και φτάνει στην υλοποίηση στο πεδίο. Αποτελεί πρόκριμα για τη συνέχεια. Όχι μόνο γιατί διαμορφώθηκε με βάση τις πραγματικές ανάγκες και γέμισε το κενό της απουσίας μια εθνικής πολιτικής αλλά και επειδή πατά στη βάση της ισχύος που δημιουργείται απ’ όλους μαζί. Από τον διάλογο, τη συνεννόηση και τη σύνθεση.
Η συνεργασία και ο σχεδιασμός έχουν δώσει ήδη πολλά. Αυτός είναι ο δρόμος μας, ο δοκιμασμένος δρόμος της Αθήνας. Ας συνεχίσουμε με πείσμα, χωρίς δισταγμούς, χωρίς δεύτερες σκέψεις πως ο καθένας μόνος μπορεί καλύτερα.
