Με αφορμή την επικείμενη ολοκλήρωση του τρίτου προγράμματος στήριξης στις 20 Αυγούστου, ο επίτροπος Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων, Πιέρ Μοσκοβισί, προχωρά σε έναν εκτενή απολογισμό της ελληνικής διάσωσης, σε άρθρο του υπό τον τίτλο «Διδάγματα από την Ελλάδα» στη σημερινή Welt.
Ο Γάλλος πολιτικός υποστηρίζει καταρχήν ότι ήταν σωστή η απόφαση διάσωσης της Ελλάδας καθώς σε διαφορετική περίπτωση η χώρα θα κατέρρεε και θα βυθίζονταν σε ένα πολιτικό και οικονομικό χάος που θα είχε καταστροφικές συνέπειες και για τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες.
Παράλληλα χαιρετίζει την ολοκλήρωση του τρέχοντος τρίτου προγράμματος, εκτιμώντας ότι σηματοδοτεί το τέλος μιας 8χρονης περιόδου η οποία ήταν ιδιαίτερα επώδυνη για τον ελληνικό λαό και αποσταθεροποιητική για τη ζώνη του ευρώ.
Η χώρα καταγράφει και πάλι ανάπτυξη και η ανεργία υποχωρεί σταδιακά, ωστόσο, όπως επισημαίνει, «το τέλος του προγράμματος δεν συνεπάγεται το τέλος του δρόμου. Πρέπει να γίνουν ακόμη πολλά για να σταθεί η Ελλάδα στα πόδια της σε μακροπρόθεσμη βάση».
Έγιναν λάθη
Ο Ευρωπαίος επίτροπος παραδέχεται ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης και της επιχείρησης διάσωσης έγιναν παντού λάθη - τόσο στην Αθήνα και στις Βρυξέλλες όσο και στην Ουάσιγκτον - τα οποία παρέτειναν χωρίς λόγο την κρίση.
«Δεν είδαμε την κρίση να έρχεται και ως εκ τούτου ήμασταν απροετοίμαστοι. Υποτιμήσαμε την κατάσταση στην Ελλάδα. Η υποτιθέμενη δημοσιονομική κρίση ήταν στην πραγματικότητα μια βαθιά κρίση του ελληνικού κράτους και της ελληνικής οικονομίας. Χρειαστήκαμε χρόνια για να αντιληφθούμε τις πραγματικές της διαστάσεις», παραδέχεται ο κ. Μοσκοβισί, επισημαίνοντας ότι μόλις το 3ο πακέτο στήριξης οδήγησε σε εξειδικευμένα μέτρα για την υλοποίηση των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Ο Γάλλος πολιτικός επιρρίπτει ευθύνες τόσο στην ελληνική όσο και στην ευρωπαϊκή πολιτική.
Σύμφωνα με τον κ. Μοσκοβισί «το πρώτο πρόγραμμα (2010-2012) ήταν υπερβολικά σύντομο και επικεντρώθηκε υπερβολικά στα δημόσια οικονομικά. Έτσι κατέστησε αδύνατο να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά προβλήματα της χώρας. Παρόλο που το δεύτερο πρόγραμμα (2012-2015) παρείχε περισσότερες ουσιαστικές απαντήσεις, ήταν επίσης πολύ περιορισμένο χρονικά. Μόνο το τρίτο πρόγραμμα (2015-2018) επέτρεψε τον καθορισμό και την εφαρμογή των αναγκαίων διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων».
«Το δεύτερο πρόγραμμα βοήθειας μπορούσε να έχει ολοκληρωθεί επιτυχώς το Δεκέμβριο του 2014 εάν η συγκυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ δρομολογούσε τη μεταρρύθμιση στο συνταξιοδοτικό και την αύξηση του ΦΠΑ στα ελληνικά νησιά. Αντ΄ αυτού προκηρύχθηκαν εκλογές» αναφέρει.
Ωστόσο το τρίτο πρόγραμμα, ενδεχομένως να μην είχε καταστεί καν αναγκαίο, εάν δεν είχαμε τη μετωπική σύγκρουση της Αθήνας με τους Ευρωπαίους το καλοκαίρι του 2015, όπως σχολιάζει ο Γάλλος Επίτροπος.
Υπενθυμίζοντας τις κόντρες του Γιάνη Βαρουφάκη με τον Βόλφγκανγκ Σόιμπλε και τους υπόλοιπους Ευρωπαίους αξιωματούχους, ο κ. Μοσκοβισί παρατηρεί πως «χρειάστηκε πολύ υπομονή για να επαναληφθεί ο διάλογος το καλοκαίρι του 2015 και να βρεθεί μια διέξοδος από το αδιέξοδο με τη βοήθεια του τρίτου προγράμματος, που δεν θα ήταν απαραίτητo, εάν δεν είχαμε αυτές τις πολιτικές συγκρούσεις».
Ο κ. Μοσκοβισί επισημαίνει τις ευθύνες των ελληνικών κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση της κρίσης, τις καθυστερήσεις και την αναβλητικότητα. Σημειώνει δε ότι ευθύνη είχαν και οι Ευρωπαίοι καθώς «φοβούμενοι τις επιπτώσεις για την Ευρωζώνη, ενήργησαν διστακτικά και κρύφτηκαν για μεγάλο διάστημα πίσω από τον ελληνική αναβλητικότητα».
Όσον αφορά δε τις ευθύνες των Ευρωπαίων πολιτικών - από τις οποίες δεν εξαιρεί τον εαυτό του - ο κ. Μοσκοβισί τούς επιρρίπτει ότι υπό το φόβο της κατάρρευσης του ευρώ αντέδρασαν με διστακτικότητα ενώ πολλές αποφάσεις ενείχαν πολιτικές σκοπιμότητες.
«Στο στρατόπεδο της ευρωπαϊκής δεξιάς πολλοί ήθελαν να αποτύχει η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ υπό τον Αλέξη Τσίπρα καθώς είχε εκτοπίσει τη ΝΔ». Επίσης συχνά, σύμφωνα με τον κ. Μοσκοβισί, επικρατούσε το συναίσθημα σε βάρος της πολιτικής σύνεσης.
«Είδα, για παράδειγμα, τον τότε υπ. Οικονομικών Σόιμπλε να λέει απροκάλυπτα στον Έλληνα ομόλογό του ότι δεν τον εμπιστεύεται πια. Και μια φορά έπρεπε να χωρίσω τον Ολλανδό υπουργό Οικονομικών Ντάισελμπλουμ και τον Έλληνα ομόλογό του Βαρουφάκη, πριν έρθουν πιθανότατα στα χέρια» γράφει.
Αποφάσεις χωρίς δημοκρατικό έλεγχο
Για το ΔΝΤ υποστηρίζει ότι η εμπειρία του βοήθησε, «ωστόσο ορισμένες ιδιαίτερα ακραίες και προσωπικές θέσεις έβλαψαν τη σχέση μας με τους Έλληνες και οδήγησαν μάλιστα στο να αποφασίσει το Eurogroup ιδιαίτερα σκληρές, κατά τη γνώμη μου, μεταρρυθμίσεις. Ο κ. Μοσκοβισί αναφέρεται μάλιστα συγκεκριμένα στη μείωση των συντάξεων το 2019.
Ο επίτροπος είναι ιδιαίτερα καυστικός όσον αφορά τον τρόπο της λήψης αποφάσεων που αφορούσαν την Ελλάδα εν γένει.
Μπορεί, όπως λέει, οι θεσμοί να πρότειναν τα εξειδικευμένα μέτρα, ωστόσο «οι τελικές αποφάσεις λαμβάνονταν αποκλειστικά στο Eurogroup, χωρίς πραγματικό δημοκρατικό έλεγχο. Προσωπικά δεν αισθανόμουν καλά όταν πίσω από κλειστές πόρτες αποφασίζαμε για το μέλλον εκατομμυρίων Ελλήνων. Από δημοκρατική σκοπιά αυτό ήταν σκανδαλώδες διότι μόλις λίγοι υπουργοί ήταν επαρκώς ενημερωμένοι και είχαν συγκεκριμένη εντολή».
Πάντως, ο Γάλλος επίτροπος επισημαίνει ότι η Κομισιόν θα παραμείνει στο πλευρό της Ελλάδας, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι η χώρα θα τηρήσει τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει.
«Η σχετική παρακολούθηση δεν συνιστά όμως τέταρτο πρόγραμμα. Δεν περιέχει νέες απαιτήσεις για μέτρα ή μεταρρυθμίσεις. Για την Ελλάδα το ζητούμενο είναι να αξιοποιήσει τη στήριξη των εταίρων για την ολοκλήρωση σημαντικών μεταρρυθμίσεων ενώ οι εταίροι περιμένουν να τηρήσει η Ελλάδα τις δεσμεύσεις που ανέλαβε, τίποτε περισσότερο και τίποτε λιγότερο» καταλήγει.
Με πληροφορίες από Deutsche Welle
