Το πώς η κρίση επηρέασε τη σχέση των παιδιών και των νέων απέναντι σε πολιτιστικά προϊόντα αποκαλύφθηκε μέσα από ερευνητική έκθεση.
Η έκθεση με τίτλο «Σύγχρονες τάσεις στην παραγωγή Πολιτιστικού Προϊόντος για Παιδιά και Νέους, στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης», εκπονήθηκε για λογαριασμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού από το Εργαστήριο Κοινωνικών Επιστημών του Παιδαγωγικού Τμήματος του ΕΚΠΑ, με επικεφαλής τον καθηγητή Δημοσθένη Δασκαλάκη και την αναπληρώτρια καθηγήτρια Ρέα Κακάμπουρα.
Η έκθεση καλύπτει το χρονικό διάστημα από το 2009 μέχρι το 2018.
Πρόκειται για μια πρώτη χαρτογράφηση ενός μεγάλου πεδίου, που αναπτύσσεται στο βιβλίο, τον κινηματογράφο, τα μουσεία, τη μουσική, τον χορό, τις αθλητικές δραστηριότητες και το διαδίκτυο, από την οποία προκύπτουν κρίσιμα στοιχεία για τα ανησυχητικά σημάδια που αφήνουν τα χρόνια της κρίσης στη στάση παιδιών και νέων, ιδιαίτερα των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, απέναντι σε πολιτιστικά προϊόντα.
Για την χαρτογράφηση χρησιμοποιήθηκαν δεδομένα της Eurostat και άλλων φορέων και πραγματοποιήθηκε δευτερογενής επεξεργασία δεδομένων από τους ερευνητές.
Ενδεικτικά αναφέρεται πως το 2015 στη Ελλάδα το 77,8% των νέων, από 16-24 ετών, δήλωσε ότι δεν είχε κάνει καμία επίσκεψη σε πολιτιστικά αξιοθέατα μέσα στον χρόνο.
Καλύτερα αλλά όχι αισιόδοξα είναι και τα στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου ο μέσος όρος για τις ίδιες ηλικίες κατεβαίνει στο 52,5%.
Την ίδια χρονιά, το 46,6% του δείγματος δήλωσε πως δεν πήγε σε κινηματογράφο για οικονομικούς λόγους, ενώ το 35,4% λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος.
Βιβλία για παιδιά
Σύμφωνα με την έρευνα στον τομέα της εκδοτικής παραγωγής βιβλίων για παιδιά, παρατηρείται μία σαφής στροφή σε θέματα που άπτονται της ετερότητας, του προσφυγικού ζητήματος, των ΑΜΕΑ και γενικότερα των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων, με σκοπό την ευαισθητοποίηση της παιδικής ηλικίας αναφορικά με αυτά τα κρίσιμα θέματα.
Επίσης, διαπιστώθηκε μια σημαντική αυξητική τάση των παιδικών λεσχών ανάγνωσης, αλλά και των ίδιων των ενεργειών των βιβλιοθηκών με σκοπό την καλλιέργεια της φιλαναγνωσίας από μικρή ηλικία.
Κινηματογραφική παραγωγή
Σχετικά με την κινηματογραφική παραγωγή, το ξενόγλωσσο και συχνά μεταγλωττισμένο στην Ελλάδα animation αποτελεί μία σταθερή επιλογή για τους μικρούς θεατές, ενώ δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο πλαίσιο πολιτιστικής πολιτικής για την παραγωγή κινηματογραφικών ταινιών για παιδιά και νέους, ούτε έχουν ανακοινωθεί ή προωθηθεί κάποια κίνητρα που θα ενισχύουν προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση παραγωγούς και σκηνοθέτες.
Ωστόσο, χάρη σε συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα τα παιδιά και οι νέοι γνωρίζουν τη διαδικασία παραγωγής και δημιουργίας μιας ταινίας με την περιορισμένη ένταξη της κινηματογραφικής παιδείας στο σχολικό πρόγραμμα.
Τηλεόραση
Αναφορικά με την τηλεόραση, διαπιστώνεται ότι η κρατική τηλεόραση με συγκεκριμένες προσπάθειες κι επιλογές συντηρεί έως σήμερα τον εκπαιδευτικό χαρακτήρα της τηλεοπτικής εμπειρίας.
Μουσική Παραγωγή
Παρόλο που η μουσική παραγωγή που προσανατολίζεται σε παιδιά επλήγη σημαντικά από την οικονομική κρίση στο πλαίσιο της συνολικότερης μείωσης της ελληνικής δισκογραφικής παραγωγής, αυτό που έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον είναι η σχεδόν παράλληλη δραστηριοποίηση κρατικών και ιδιωτικών φορέων και συσσωματώσεων αναφορικά με τη μουσική παιδεία των παιδιών και των νέων.
Αξίζει να αναφερθεί πως το χρονικό διάστημα 2009-2017, η δισκογραφική παραγωγή μειώθηκε σε ποσοστό 63%.
Θέατρο και Χορός
Η θεατρική παραγωγή για τα παιδιά συνεχίζει να διατηρεί ένα αρκετά υψηλό επίπεδο αναφορικά με τη δραματουργία και σκηνοθεσία, ενώ ανασύρει την προβληματική των κοινωνικά ευάλωτων ομάδων στα έργα που παρουσιάζονται.
Τα παιδιά και οι νέοι εκφράζονται με το θέατρο και τον χορό, ωστόσο η μεγάλη έκπληξη είναι ότι στράφηκαν στην παράδοση, σε πολιτιστικούς συλλόγους που επικεντρώνονται στην εκμάθηση παραδοσιακών χορών, μουσικής και τραγουδιού.
Στοιχεία από κρατικές σκηνές, δημοτικά θέατρα και ορχήστρες δείχνουν επίσης πως τις περιόδους 2008-2009 και 2015-2016 ο αριθμός των έργων υπερδιπλασιάστηκε, οι παραστάσεις αυξήθηκαν κατά 30% και οι θεατές κατά 37,4%.
Τύπος
Σχετικά με τον Τύπο που απευθύνεται σε παιδιά και σε νέους, τα προσανατολισμένα έντυπα προς τα παιδιά και τους νέους είναι περιορισμένα, ωστόσο, η δημοτικότητα της κατηγορίας των κόμικς είναι πολύ υψηλή στην Ελλάδα.
Τα περιοδικά για παιδιά και νέους μείωσαν τις πωλήσεις τους κατά 85% το διάστημα 2009-2017.
Μουσεία
Τα μουσεία, ανάλογα με την κατηγορία στην οποία ανήκουν, παρέχουν τη δυνατότητα της γνωριμίας με το παρελθόν και της σύνδεσής του με το μέλλον.
Σε κάθε περίπτωση, στην Ελλάδα ενθαρρύνονται εκπαιδευτικές δράσεις και προγράμματα που στοχεύουν στη γνώση και στην ψυχαγωγία, χωρίς να αποκλείονται και στην παρούσα περίπτωση οι κοινωνικά ευάλωτες ομάδες.
Οι εκπαιδευτικές δράσεις που πραγματοποιούνται από πλήθος κρατικών και ιδιωτικών φορέων που προσανατολίζονται σε παιδιά, σε νέους και σε κοινωνικά ευάλωτες ομάδες διακρίνονται από ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων και στοχεύουν στη διαπολιτισμική αγωγή των ωφελούμενων.
Διαδίκτυο
Το 87,5% των νέων δραστηριοποιείται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και το διαδίκτυο με τη μεγάλη δημοτικότητά του αποτελεί ένα μεγάλο «στοίχημα» για την ενημέρωση και την ψυχαγωγία των παιδιών και των νέων, ιδιαίτερα όταν η πλοήγηση πραγματοποιείται με σωστούς όρους και, παράλληλα, παρέχει πρόσβαση σε εκπαιδευτικά παιγνίδια με τα οποία τα παιδιά και οι νέοι ψυχαγωγούνται.
σχόλια