Ο δημοσιογράφος του Al Jazeera Tommy Trenchard βρέθηκε τον Αύγουστο στην Αθήνα, σε μια συναυλία που όπως λέει «ενώ όλα με μια πρώτη ματιά έμοιαζαν συνηθισμένα, δεν ήταν καθόλου». Ο Trenchard μεταδίδει πως ήταν ανάμεσα σε εκατοντάδες αναρχικούς στην πλατεία της Καισαριανής και κατέγραψε με το βλέμμα κι ύστερα την πένα του τον τρόπο που ζει, λειτουργεί και κινείται αυτή η ομάδα.
«Η ατμόσφαιρα ήταν σε κλίμα που κυμαίνονταν μεταξύ του γιορτινού και του απειλητικού» μεταδίδει ο δημοσιογράφος, ενώ θυμάται και την προειδοποίηση ενός διπλανού του- «Μην φωτογραφίσεις κανενός το πρόσωπο. Δεν τους αρέσει ο Τύπος».
«Το πάθος για την λευτεριά είναι δυνατότερο από όλα τα κελιά» φώναζε το πλήθος, ένα σλόγκαν, που σύμφωνα με τον Trenchard αποτελεί το μήνυμα μιας νέας γενιάς Ελλήνων αναρχικών, οι οποίοι μετά από χρόνια ύφεσης και λιτότητας, έχουν χάσει κάθε πίστη στην κυβέρνηση, ακόμη και στο ίδιο το κράτος.
Το Al Jazeera γράφει πως η αναρχία δεν είναι κάτι καινούριο στην Ελλάδα. Παρόλο που οι λεπτομέρειες είναι σχετικά ασαφείς, οι αναρχικοί λένε πως το κίνημα ξεκίνησε από το λιμάνι της Πάτρας, φερμένο από την Ιταλία, περίπου στα μισά του 19ου αιώνα. Αν και κατά περιόδους αυξάνεται κι άλλοτε υποχωρεί, από το 2008 και μετά, όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση, το κίνημα έχει αναζωπυρωθεί, περιλαμβάνοντας σήμερα δυσαρεστημένους νέους, που αναζητούν εναλλακτικές λύσεις σε ένα πολιτικό κι οικονομικό σύστημα για πολλούς αναξιόπιστο.
«Αναρχικοί που, φορώντας κουκούλες και μαύρα μπλουζάκια, πετούν μολότοφ σε αστυνομικούς μπροστά στη Βουλή. Τέτοια πάρε-δώσε είναι ρουτίνα» αναφέρει ο Trenchard, σχολιάζοντας πως αυτές οι εικόνες είναι προφανώς και οι πιο συνηθισμένες που έρχονται στο μυαλό οποιουδήποτε όταν σκέφτεται αναρχικούς.
«Μετά από δεκαετίες που θεωρούνταν κυρίως κίνημα διαμαρτυρίας από ιδεολόγους και ονειροπόλους, οι αναρχικοί της Ελλάδας αλλάζουν. Όσο βαθαίνει η απογοήτευση με τη συμβατική πολιτική, τόσο το κίνημα επιχειρεί να επαναπροσδιοριστεί ως ρεαλιστική εναλλακτική για τους απογοητευμένους νέους δείχνοντας πως προσφέρει κάτι περισσότερο από βία και αόριστες ιδέες ελευθερίας».
Στο δημοσίευμα γίνεται επίσης αναφορά και στο «Κατειλημμένο Κοινωνικό Κέντρο Κ-ΒΟΞ» που βρίσκεται στα Εξάρχεια, κι από το 2012 το λειτουργούν οι αναρχικοί σαν μπαρ για να συγκεντρώνουν χρήματα για διάφορους σκοπούς. Την τελευταία τριετία έχουν μαζέψει σχεδόν 370.000 ευρώ, πολλά εκ των οποίων διατίθενται για φυλακισμένους αναρχικούς, ενώ ένα σημαντικό ποσό πηγαίνει και σε κοινωνικά πρότζεκτ όπως μαθήματα γλώσσας για μετανάστες, τρόφιμα ακόμη και ιατρική περίθαλψη.
«Στην Ισπανία, δεν έχουμε κάτι τέτοιο» λέει ο Xavier, ένας νεαρός ισπανός αναρχικός που συχνάζει στο Κ-ΒΟΞ. «Απλώς μιλάνε, δεν κάνουν τίποτα. Εδώ ξέρουν πώς να αγωνιστούν» συμπληρώνει.
Ο δημοσιογράφος του Al Jazeera μίλησε προσωπικά και με μερικούς αναρχικούς, οι οποίοι του ζήτησαν να διατηρηθεί η ανωνυμία τους, οπότε μέσα στο κείμενο αναφέρονται μόνο με το αρχικό του ονόματός τους.
Ο Β. μπήκε στο κίνημα όταν ήταν 18 ετών. Σήμερα είναι 39 και έχει αφιερώσει την ενήλικη ζωή του στην αναρχία. Άνεργος τα τελευταία δύο χρόνια, έχει δουλέψει περιστασιακά από εταιρία μεταφορών μέχρι σαν ηλεκτρολόγος, ενώ σε βάρος του εκκρεμεί και μια δίκη για έναν καβγά σε μια «φασιστική» γειτονιά. «Δεν δείχνει και πολύ προβληματισμένος γι' αυτό. Οι συχνές συλλήψεις είναι αποδεκτό κομμάτι στη ζωή ενός αναρχικού» παρατηρεί ο δημοσιογράφος.
Σύμφωνα με τον Β., ο στόχος είναι μια κοινωνία χωρίς κεντρική κυβέρνηση, μια κοινωνία «αλληλεγγύης και ισότητας βασισμένη στην αυτο-ρύθμιση εντός της κοινότητας... σαν τον ελευθεριακό κομμουνισμό».
Πως όμως θα υποστηρίξουν τους φυλακισμένους συντρόφους τους και θα χρηματοδοτήσουν τις κοινωνικές τους υπηρεσίες , χωρίς να συμμετέχουν στην ευρύτερη καπιταλιστική οικονομία;
Ένας εξηγεί πως μπορεί να υποστηρίξει τον αναρχικό τρόπο ζωής μόνο με την οικονομική στήριξη από τους γονείς του. «Δυστυχώς χρειαζόμαστε λεφτά για όλα αυτά» λέει ο Β. «Θα ήταν καλύτερα αν δεν χρειαζόταν να ζητάμε χρήματα από τους ανθρώπους αλλά προς το παρόν πρέπει να αντλήσουμε κεφάλαια. Με το ισχύον σύστημα, για να επιζήσεις χρειάζονται λεφτά, αλλά τα βλέπουμε ως μέσο, όχι ως σκοπό» εξηγεί.
Ο Trenchard επισκέφθηκε και μια κλινική αναρχικών, όπου προσφέρεται δωρεάν οδοντιατρική περίθαλψη, αλλά και ένα σπίτι στου Ζωγράφου, που έχουν κάνει κατάληψη οι αναρχικοί και το έχουν μετατρέψει σε έναν τεράστιο κήπο με περιβόλι λαχανικών, τα οποία δίνουν σε κατοίκους. Στα Εξάρχεια, αναρχικοί και αυτονομιστές δίνουν πολύ συχνά τρόφιμα σε οικογένειες που έχουν ανάγκη.
Πολλοί ζουν σε μια εγκαταλειμμένη πολυκατοικία στα βόρεια, όπου μεταξύ άλλων στα διαμερίσματα κατοικούν και άνθρωποι που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως αναρχικοί αλλά όπως λέει ο 32χρονος Βαγγέλης, η κοινότητα προσπαθεί να ζήσει «αναρχικά». Οι ένοικοι συνεισφέρουν με ότι χρήματα ή ικανότητες έχουν και οι αποφάσεις παίρνονται σε εβδομαδιαία βάση, σε μια συνέλευση ανοιχτή σε όλους. Ο Βαγγέλης μάλιστα λέει πως ο ίδιος πολύ σπάνια κλειδώνει την πόρτα του.
Χωρίς καμία κεντρική οργάνωση να τους κρατά μαζί –κάτι που ο Β. αποδίδει στις εσωτερικές διαμάχες- είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόση δύναμη έχει αυτή τη στιγμή το κίνημα και πόσο βαθιές ρίζες έχουν μες στην κοινότητα, λέει ο δημοσιογράφος. Οι ιδέες τους παραμένουν ριζοσπαστικές και για πολλούς ο κοινωνικός αντίκτυπος των έργων τους δεν είναι αρκετά σημαντικός να ώστε να ανατρέψει παραδοσιακές αντιλήψεις για το κίνημα.
«Το κίνημα ωριμάζει. Σε ολόκληρη την Αθήνα έχουμε συνδέσμους τώρα. Παντού καίνε μικρές φωτιές. Ελπίζουμε πως θα ενωθούν μέχρι που θα καταλάβουν ολόκληρη την πόλη» λέει ο Β.
