Η ΑΛΒΙΟΝΑ ΜΑΝΤΣΟ είναι παιδί μεταναστών από τη γειτονική Αλβανία που, χωρίς φροντιστήριο, κατόρθωσε να συγκεντρώσει στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις 18.750 μόρια και να περάσει πρώτη στο τμήμα Πληροφορικής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Οι γονείς της είναι οικονομικοί μετανάστες από την Αλβανία. Ήρθαν στην Ελλάδα το 1995 και εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Νέας Ιωνίας. Η Αλβιόνα είναι μοναχοπαίδι. Τη συναντώ ένα ηλιόλουστο πρωινό στη γειτονιά όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε, με αφορμή τις εξαιρετικές επιδόσεις της. Περπατάμε στα πολυσύχναστα στενά της Νέας Ιωνίας και της θυμίζω ότι ζει σε μια κατεξοχήν προσφυγική περιοχή.
Η ίδια γεννήθηκε τον Ιανουάριο του 2002 και μιλάει εξαιρετικά ελληνικά. Η πρώτη μου απορία αφορά τα παιδικά της χρόνια. «Οφείλω να πω ότι μεγαλύτερες δυσκολίες προσαρμογής αντιμετώπισαν οι γονείς μου. Όσον αφορά εμένα, θυμάμαι έντονα ότι στο δημοτικό ήμουν το μοναδικό παιδί μεταναστών στην τάξη. Προφανώς, αυτό είχε ως αποτέλεσμα να γίνομαι στόχος διακρίσεων. Ευτυχώς, σταδιακά αυτό ξεπεράστηκε, επειδή στο γυμνάσιο και το λύκειο είχα συμμαθητές που ήταν παιδιά μεταναστών από άλλες χώρες».
Η αδιαφορία απέναντι σ' αυτούς που ασκούν bullying είναι η καλύτερη στάση, γιατί όσο βλέπουν ότι πετυχαίνουν τον στόχο τους, τόσο συνεχίζουν. Εγώ αδιαφόρησα και δεν το μετάνιωσα.
Καθόμαστε σε ένα κεντρικό καφέ και παραγγέλνει μια πορτοκαλάδα. Μπροστά μου έχω έναν εγκάρδιο άνθρωπο, που μιλά με πραότητα. Στο σημείο αυτό σπεύδω να τη ρωτήσω ποια ήταν η πιο δύσκολη στιγμή που έχει βιώσει. «Ως χαρακτήρας είμαι πολύ ευαίσθητη, αλλά έχω καταλάβει ότι οι διακρίσεις που βίωσα σε μικρή ηλικία με έκαναν πιο δυνατή. Απέκτησα δύναμη και αυτοπεποίθηση.
Ωστόσο, αυτό που μου έχει εντυπωθεί και με είχε ενοχλήσει ιδιαίτερα συνέβη στο δημοτικό, που μια δασκάλα δεν αντέδρασε στο ψυχολογικό bullying που δεχόμουν από συμμαθητές μου. Όταν είσαι το μοναδικό παιδί μεταναστών στην τάξη, είσαι κάπως ανοχύρωτος, αλλά εκείνη δεν αντέδρασε καθόλου, δεν έκανε καμία σύσταση στα υπόλοιπα παιδιά. Όμως, μπορώ να πω πλέον ότι χάρη σε αυτό το γεγονός κατάφερα να πιστέψω περισσότερο στον εαυτό μου.
Αρχικά, προτίμησα να μη μιλήσω στους γονείς μου, αλλά προφανώς κατάλαβαν ότι κάτι δεν πήγαινε καλά. Έβλεπαν, για παράδειγμα, ότι πολλές φορές δεν έτρωγα το φαγητό μου στο σχολείο, κάτι που δεν το συνήθιζα. Τελικά, τους μίλησα και ήρθαν το σχολείο. Κάπως έτσι η κατάσταση βελτιώθηκε και τα ίδια παιδιά, που είχαν μια ακατανόητη συμπεριφορά απέναντί μου, άλλαξαν και μου φέρονταν διαφορετικά.
Γι' αυτό είναι σημαντικό να μιλούν όλοι για ό,τι τους ενοχλεί, είτε στους γονείς είτε στους καθηγητές. Και, φυσικά, να μην επηρεάζονται. Η αδιαφορία απέναντι σ' αυτούς που ασκούν bullying είναι η καλύτερη στάση, γιατί όσο βλέπουν ότι πετυχαίνουν τον στόχο τους, τόσο συνεχίζουν. Εγώ αδιαφόρησα και δεν το μετάνιωσα», αφηγείται με ένα χαμόγελο ικανοποίησης.
Είναι σκληρός ο χώρος του σχολείου; «Είναι μια μικρογραφία της κοινωνίας μας. Όσο σκληρή είναι η κοινωνία, τόσο δύσκολο είναι και το σχολείο. Θεωρώ, όμως, ότι όλα ξεκινούν από την οικογένεια, την ανατροφή που λαμβάνεις και τα ερεθίσματα που δέχεσαι καθώς μεγαλώνεις», απαντά.
Η Αλβιόνα μου θυμίζει ότι ήταν σημαιοφόρος του σχολείου χάρη στις άριστες επιδόσεις της. Ποιες ήταν οι σκέψεις της όταν κρατούσε την ελληνική σημαία; Τι απαντά σ' εκείνους που αντιδρούν όταν τη σημαία τη σηκώνουν μαθητές που δεν είναι Έλληνες; «Πρώτα απ' όλα, η νομοθεσία προβλέπει ότι τη σημαία την κρατά ο καλύτερος μαθητής. Για μένα, δεν έχει σημασία η καταγωγή ή η θρησκεία. Τώρα, ως προς το αν αισθάνομαι περισσότερο Ελληνίδα ή Αλβανίδα, θεωρώ ότι απλώς γεννήθηκα εδώ και η καταγωγή μου είναι από την Αλβανία. Υιοθετώ, λοιπόν, στοιχεία και από τα δύο έθνη και αισθάνομαι το ίδιο περήφανη και για τους δύο λαούς. Επίσης, χαίρομαι που οι δύο αυτές χώρες έχουν ωριμάσει κι έχουν ξεπεράσει σε μεγάλο βαθμό τη φοβία προς το ξένο ή το διαφορετικό».
Στο σημείο αυτό της κουβέντας μας της αναφέρω ότι η λέξη «Αλβανός» ισοδυναμούσε για χρόνια στη χώρα μας με βρισιά. Ποια είναι η γνώμη της; «Πράγματι, αυτή είναι μια δυσάρεστη αλήθεια. Έχω ακούσει κατά καιρούς πολλούς να λένε "τι μιλάς εσύ, ρε Αλβανέ", ενώ δεν απευθύνονται σε Αλβανό, μιλώντας εμφανώς υποτιμητικά. Ωστόσο, ποτέ μου δεν το κατάλαβα. Είναι άκρως ενοχλητικό αυτό και φανερώνει την παιδεία όσων το λένε», σημειώνει.
Η Αλβιόνα επέλεξε τη σχολή της πληροφορικής γιατί θεωρεί ότι μπορεί να της προσφέρει τα εφόδια για ένα επιτυχημένο μέλλον. Είναι γεγονός ότι πέτυχε τον στόχο της με συστηματικό διάβασμα, προσωπική εργασία, με την υποστήριξη των καθηγητών της αλλά και με τη συμπαράσταση των γονιών της. Και κυρίως, όπως τονίζει, χωρίς φροντιστήριο.
«Αποφάσισα να μην πάω καθόλου φροντιστήριο, διότι θεωρώ ότι δεν θα είχα τη δυνατότητα να είμαι το ίδιο αποδοτική. Επέλεξα να οργανώσω μόνη μου το διάβασμά μου και εκ του αποτελέσματος αποδείχτηκε πιο αποδοτικό. Διάβαζα πάντα μόνο κατά τη διάρκεια παραγωγικών ωρών. Δεν ξενύχτησα ποτέ διαβάζοντας. Προτιμούσα να ξυπνάω νωρίς το πρωί, που ο εγκέφαλος απορροφά τα πάντα, παρά να διαβάζω μέχρι αργά το βράδυ» υποστηρίζει.
Οι καθηγητές της μιλούν για εκείνη με τα καλύτερα λόγια. Υπογραμμίζουν την ωριμότητα, τη στοχοπροσήλωση, τη συμμετοχική της διάθεση, την κρίση, τη μεθοδικότητα, την επιμονή αλλά και την ταπεινότητά της. «Εμπιστεύτηκε εμάς, τους εκπαιδευτικούς του δημόσιου σχολείου, που από πολλούς σήμερα θεωρείται μη αποτελεσματικό και απαξιώνεται», δηλώνει σχετικά η καθηγήτριά της Λήδα Καρακίτσου. Στο ίδιο μήκος κύματος και η κ. Αναστασία Καρατζά, η οποία επισήμανε για την Αλβιόνα ότι αποτελεί «τη ζωντανή απόδειξη ότι χωρίς φροντιστήριο, με σωστό προγραμματισμό και προετοιμασία, μπορεί κανείς να πετύχει τον στόχο του».
Από την πλευρά του, ο διευθυντής του 2ου ΓεΛ Νέας Ιωνίας κ. Νίκος Κοκκινάκης λέει: «Θυμάμαι τις συναντήσεις μου με τους γονείς της Αλβιόνας, που έκαναν τον δικό τους αγώνα, όχι μόνο για τον βιοπορισμό αλλά πολλές φορές και για να αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα κοινωνικής αποδοχής. Γι' αυτούς τους γονείς, που είναι μετανάστες και με τόσες δυσκολίες, μακριά από τον τόπο τους, μεγάλωσαν αυτό το εξαιρετικό παιδί, η λέξη "συγχαρητήρια" είναι πολύ φτωχή».
Στη συνέχεια της συνομιλίας μας η Αλβιόνα επισημαίνει ότι με την επιτυχία της στις φετινές πανελλαδικές εξετάσεις έκανε περήφανους συγγενείς και φίλους όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στην Αλβανία. Απέναντι στα υποτιμητικά βλέμματα, τη λεκτική βία, τα γελάκια και τις ειρωνείες, η Αλβιόνα προτάσσει το δικαίωμα στη διαφορετικότητα και την ισότητα.
«Όπως σας είπα, έχω βιώσει ρατσισμό. Ωστόσο, έμαθα ότι ο φόβος που παραμερίζει τις ομοιότητες των πολιτισμών τονίζει τις διαφορές τους και σπέρνει τη διχόνοια είναι ανούσιος. Για μένα, οι άνθρωποι που μετρούν είναι εκείνοι που, παρά τις προσβολές, τις δυσκολίες και τις πτώσεις, σηκώνονται ξανά και αγωνίζονται, αναδημιουργώντας τη φθαρμένη τους ταυτότητα. Επομένως, είμαστε όλοι ίσοι στο παζλ της διαφορετικότητας» ισχυρίζεται.
Ποια είναι η γνώμη της για τους νέους της ηλικίας της; Έχουν βρεθεί πολλές φορές στο στόχαστρο, της υπενθυμίζω. «Νομίζω ότι κάθε εποχή υπάρχουν νέοι που επαναστατούν ή διεκδικούν και εργάζονται για ένα καλύτερο μέλλον. Οι αλλαγές, όμως, γίνονται πάντα απ' τους λίγους. Ύστερα, ακολουθούν οι πολλοί» προσθέτει.
Ποια είναι τα ενδιαφέροντά της; Τι κάνει στον ελεύθερο χρόνο της; «Η μεγάλη μου αγάπη είναι η ζωγραφική. Είναι μια δημιουργική διέξοδος. Μάλιστα, μου αρέσει να σχεδιάζω θέματα με κοινωνικό περιεχόμενο, που εστιάζουν στα ανθρώπινα δικαιώματα και δίνουν ένα μήνυμα κατά του ρατσισμού. Επίσης, μου αρέσει η μουσική, ο χορός και η ανάγνωση λογοτεχνικών και επιστημονικών βιβλίων», λέει.
Πλέον ανυπομονεί να ξεκινήσουν τα μαθήματα στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο και ο επόμενος στόχος της είναι η απόκτηση του πτυχίου με υψηλή βαθμολογία.
Φεύγοντας από τη γειτονιά της μετά τη συζήτησή μας, συνειδητοποίησα ότι η Αλβιόνα έχει ένα ξεχωριστό ήθος, έναν σεβασμό και μια ευγένεια που σπανίζουν στις μέρες μας. Γνωρίζει καλά ότι ο δρόμος της εκπαίδευσης είναι για την ίδια ο καλύτερος τρόπος για να επιτύχει την κοινωνική της ανέλιξη. Αναμφίβολα, αποτελεί ένα θετικό παράδειγμα όχι μόνο λόγω της πολυτάλαντης φύσης της αλλά και γιατί προβάλλει ως φάρος απέναντι στη μισαλλοδοξία, τον ρατσισμό, τις πατριωτικές εξάρσεις και τη σκοτεινή εποχή μας.
