Το Διαδίκτυο αποτελεί εδώ και δεκαετίες τον αδιάστατο και συγχρόνως αχανή χώρο της καθημερινής μας δραστηριότητας.
Ό,τι συμβαίνει «εκεί έξω» περνά ακαριαία στον Ιστό και, αντίστροφα, όσα συμβαίνουν στον Ιστό έχουν συνήθως τον αντίκτυπό τους στον πραγματικό κόσμο, του οποίου αποτελεί ψηφιακή αντανάκλαση, προέκταση αλλά και παραμορφωτικό φακό.
Όπως σε κάθε άλλη έκφανση της ζωής, έτσι και στο Ίντερνετ, συναντά κανείς όλη τη γκάμα χαρακτήρων, συμπεριφορών και φυσικά, κινδύνων, απέναντι στους οποίους οι περισσότεροι χρήστες είναι, είτε από άγνοια είτε από αδυναμία, εντελώς απροετοίμαστοι.
Τα στατιστικά στοιχεία
Ενδεικτικό είναι πως το 2017 η Διεύθυνση Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος κλήθηκε να αντιμετωπίσει 3.120 νέες υποθέσεις - και αυτές είναι μόνο οι περιπτώσεις που δηλώθηκαν από τους πολίτες.
Σχεδόν το ένα τρίτο των καταγγελιών αφορούσαν οικονομικές απάτες και νομιμοποίηση εσόδων (1093) ενώ εκατοντάδες ήταν και οι περιπτώσεις απειλών (547), οι ηλεκτρονικές προαναγγελίες αυτοκτονίας (347) και τα κρούσματα παιδικής πορνογραφίας και άλλων εγκλημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας (164).
Συνολικά, διαβιβάστηκαν 2.877 εισαγγελικές παραγγελίες για προκαταρκτική εξέταση ή προανάκριση, αποδόθηκαν κατηγορίες σε 1.095 άτομα και έγιναν 25 συλλήψεις.
Το LIFO.gr επικοινώνησε με τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, θέλοντας να σκιαγραφήσει τη φύση των κινδύνων που ελλοχεύουν στην πίσω πλευρά της οθόνης και που συχνά μας κρύβει η ανάγνωση σκέτων αριθμών.
Όπως μας εξηγεί η εκπρόσωπος τύπου του αρχηγείου της Αστυνομίας, Ιωάννα Ροτζιώκου, οι εγκληματίες στον κυβερνοχώρο ανακαλύπτουν συνεχώς νέους τρόπους για την εξαπάτηση των ανυποψίαστων πολιτών.
Για τις παράνομες δραστηριότητες τους, οι απατεώνες χρησιμοποιούν, μεταξύ άλλων, τεχνικές «κοινωνικής μηχανικής»: εκμεταλλεύονται δηλαδή τα στοιχεία που οι χρήστες αναρτούν αυτοβούλως στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πραγματοποιώντας στοχευμένες επιθέσεις αλίευσης προσωπικών δεδομένων από τους χρήστες του διαδικτύου (phising).
Πέραν των κλασικών μορφών απάτης που είναι ευρέως γνωστές ως Ισπανικό Λόττο και «Απάτες 419» ή «Νιγηριανές Απάτες», τα τελευταία χρόνια έχουν αναφερθεί και νέες μορφές, όπως ψευδείς και παραπλανητικοί διαγωνισμοί μέσω διαδικτύου (κυρίως σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης) και παραπλανητικές προσφορές σε διαδικτυακές ιστοσελίδες, από δήθεν γνωστά καταστήματα πώλησης προϊόντων και τροφίμων.
Συχνές είναι και οι τηλεφωνικές Απάτες (Telecommunicationfrauds), όπου οι δράστες, προσποιούνται τους μηχανικούς πληροφορικής του Κέντρου Υποστήριξης κάποιας εταιρείας λογισμικού που προτίθενται να βοηθήσουν στην επίλυση τεχνικών προβλημάτων του υπολογιστή του πελάτη, αποκτώντας απομακρυσμένη πρόσβαση στους υπολογιστές και κατ' επέκταση στα προσωπικά δεδομένα του χρήστη.
Υποκλοπές στοιχείων πιστωτικών και χρεωστικών καρτών
Οι πιο διαδεδομένοι μέθοδοι αλίευσης καρτών πληρωμής, είναι μέσω πλασματικών ιστοσελίδων πώλησης προϊόντων ή και υπηρεσιών, με φυσική πρόσβαση στα στοιχεία πιστωτικών καρτών πολιτών. Οι δράστες σημειώνουν τα στοιχεία που τους δίνουν με τη συγκατάθεσή τους τα θύματα, και τα χρησιμοποιούν για δικές τους διαδικτυακές αγορές.
Ευρέως διαδεδομένη είναι και η εγκατάσταση κακόβουλου λογισμικού παρακολούθησης και καταγραφής της ηλεκτρονικής δραστηριότητας του χρήστη ενώ υποκλοπή στοιχείων και ηλεκτρονικών πορτοφολιών επιτυγχάνεται και με απατηλές αγγελίες ευρέσεως εργασίας.
Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο; Εξαρτάται από την απάτη
Κατά την αστυνομία, οι πιο ευάλωτες, στατιστικά, κατηγορίες διαφοροποιούνται ανάλογα με το είδος της απάτης.
Στις περισσότερες περιπτώσεις ψεύτικων αγγελιών εργασίας, πιο ευάλωτοι είναι οι φοιτητές και οι άνεργοι.
Στις τηλεφωνικές απάτες, τα περισσότερα θύματα είναι μεγαλύτερης ηλικίας ενώ στα περιστατικά πορνογραφίας τα παιδιά είναι ανησυχητικά εκτεθειμένα.
Όμως γενικά, «ο οποιοσδήποτε μπορεί να βρεθεί σε μια τέτοια θέση», προειδοποιεί η κα Ροτζιώκου.
Πότε επεμβαίνει άμεσα η Αστυνομία;
Σε όλες τις περιπτώσεις οι αρχές επεμβαίνουν άμεσα, καθώς τα συγκεκριμένα αδικήματα διώκονται αυτεπάγγελτα, με μοναδική εξαίρεση την περίπτωση απάτης «ευτελούς αξίας».
Εφόσον οι δράστες εντοπιστούν στα χρονικά όρια του αυτοφώρου ακολουθείται η προβλεπόμενη από την Ποινική Δικονομία αυτόφωρη διαδικασία (σύλληψη και αποστολή συνοδεία στην αρμόδια Εισαγγελική Αρχή).
Όταν ο κίνδυνος περνάει από την οθόνη στο κατώφλι του σπιτιού - Συνέντευξη με ένα θύμα
Το 2016 ήταν μία καλή χρονιά για την Ελένη Κ. Το διαζύγιο της είχε επιτέλους βγει, ο πρώην άντρας της είχε φύγει ειρηνικά από το σπίτι και η καινούργια της δουλειά πήγαινε από «το καλό στο καλύτερο».
Ένα απόγευμα του Δεκεμβρίου επέστρεψε από τη δουλειά της στο διαμέρισμά της στην Αθήνα και, πριν προλάβει να ταΐσει τον σκύλο της, χτύπησε το κουδούνι ενώ δεν περίμενε κανέναν. Κοιτάζοντας από το θυροτηλέφωνο, αντίκρισε έναν άντρα γύρω στα τριάντα.
Όταν τον ρώτησε ποιον ζητούσε, εκείνος πολύ ψύχραιμα της απάντησε ότι ήταν ο «Τάδε Ταδόπουλος» και είχε έρθει για να κάνει σεξ με την ίδια, όπως ακριβώς είχαν συμφωνήσει σε μία ξενόγλωσση σελίδα γνωριμιών για ενήλικες.
Όμως η Ελένη δεν είχε ξανακούσει ποτέ στη ζωή της αυτή σελίδα γνωριμιών - για την ακρίβεια δεν είχε μπει ποτέ στη ζωή της σε καμία σελίδα γνωριμιών - και, πολύ περισσότερο, δεν είχε συμφωνήσει να κάνει σεξ με τον εντελώς άγνωστο άνδρα στη είσοδο της πολυκατοικίας της.
Φανερά ταραγμένη, του ζήτησε να φύγει αμέσως απειλώντας να καλέσει την αστυνομία. Ο άντρας τρόμαξε, έστριψε την πλάτη του στην κάμερα και τράπηκε σε φυγή.
Σοκαρισμένη από το περιστατικό, η Ελένη μίλησε αμέσως με έναν φίλο της προγραμματιστή, που ανέλαβε να τη βοηθήσει να καταλάβει τι είχε συμβεί.
Μπαίνοντας στη συγκεκριμένη σελίδα γνωριμιών, ο φίλος της έφτιαξε ένα συνδρομητικό προφίλ και, πολύ γρήγορα, βρήκε το προφίλ με όλα τα προσωπικά δεδομένα της Ελένης στην εισαγωγική κάρτα: διεύθυνση, όροφο και αρκετές φωτογραφίες της από το facebook.
Στην καρτέλα με τις σεξουαλικές της προτιμήσεις, ο άγνωστος και κακόβουλος δημιουργός του προφίλ της, είχε γράψει σε πρώτο πρόσωπο: «Απολαμβάνω την εμπειρία του εικονικού βιασμού. Αν με δείτε να πλησιάζω στην είσοδο του σπιτιού μου, μη διστάσετε να μου "επιτεθείτε". Θα το απολαύσω ακόμα περισσότερο!».
Μάλιστα στην καρτέλα με τις σεξουαλικές της προτιμήσεις, ο άγνωστος και κακόβουλος δημιουργός του προφίλ της, είχε γράψει σε πρώτο πρόσωπο: «Απολαμβάνω την εμπειρία του εικονικού βιασμού. Αν με δείτε να πλησιάζω στην είσοδο του σπιτιού μου, μη διστάσετε να μου "επιτεθείτε". Θα το απολαύσω ακόμα περισσότερο!».
Έντρομη, η Ελένη αποφάσισε να καλέσει αμέσως τη Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος, δίνοντας στους αξιωματικούς όλα τα στοιχεία που είχε στη διάθεσή της.
Τις επόμενες ημέρες έβγαινε με επιφύλαξη από το σπίτι και γύριζε μόνο με τη συνοδεία στενών της φίλων.
«Η αντίδρασή της ΔΗΕ ήταν άμεση και υποδειγματική», θυμάται η Ελένη, καθώς μέσα σε ελάχιστα εικοσιτετράωρα είχε εντοπιστεί ο υπεύθυνος, που δεν ήταν άλλος από τον πρώην σύζυγό της, και η υπόθεση πήρε τον δρόμο της Δικαιοσύνης.
Μετά από τις απαραίτητες κινήσεις, διαγράφηκε και το ψεύτικο προφίλ της στη σελίδα γνωριμιών, μέσω του οποίου η Ελένη καλούσε, εν αγνοία της, αγνώστους να τη βιάσουν έξω από το σπίτι της.
Λίγες ημέρες αργότερα, η Ελένη μετακόμισε και έκλεισε για αρκετούς μήνες το προφίλ της στο facebook.
«Οι αστυνομικοί μου εξήγησαν από την αρχή ότι οι κινήσεις του δράστη ήταν ενδεικτικές προσωπικού πάθους και με ρώτησαν εάν είχα πρόσφατα απορρίψει ερωτικά κάποιον γνωστό μου ή αν υποπτευόμουν κάποιον πρώην μου».
«Τελικά ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρη για κανέναν, με το ίντερνετ δεν ξέρεις από που θα σου έρθει το κακό. Εμένα με έβλαψε η πρώτη αγάπη της ζωής μου», μου λέει η Ελένη για τον πρώην σύζυγό της, τον οποίο νόμιζε ότι γνώριζε πολύ καλά, σε αντίθεση με τους υπόλοιπους ηλεκτρονικούς εγκληματίες εκεί έξω, για τους οποίους δεν γνωρίζει απολύτως τίποτα.
σχόλια