Μέσω του VICE, επιμέλεια LIFO.GR
Δεν γνωρίζεις κάθε μέρα κάποιον που έχει αυτοπυρποληθεί. Και τούτο επειδή πρόκειται για το πιο φρικτό και παράφρον πράγμα που μπορεί να κάνει κανείς. Ένας ακόμα λόγος είναι επειδή –συνήθως- οι άνθρωποι που αυτοπυρπολούνται , λίγο αργότερα πεθαίνουν. Παραδόξως δεν πεθαίνουν από εγκαύματα. Συχνά οι φλόγες μπαίνουν στο στόμα του θύματος και του προκαλούν ασφυξία.
Σε ένα πρόσφατο ταξίδι μου στη Βουλγαρία, γνώρισα όχι έναν αλλά δυο ανθρώπους που είχαν επιζήσει από απόπειρα αυτοπυρπόλησης. «Η επίλυση προβλημάτων με βενζίνη, έχει γίνει η νέα τάση, μου είπε ο Γκεόργκι Κόστοβ, που γνώρισα στη μονάδα θυμάτων από εγκαύματα, του νοσοκομείου του Αγίου Γεωργίου στο Πλοβντιβ, την δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Βουλγαρίας. Ο Γκεόργκι βρισκόταν ακόμα σε σοκ, οπότε μιλούσα περισσότερο με την γυναίκα του, την Ντόνκα.
Μου εξήγησε πως ήταν και οι δυο άνεργοι, καταχρεωμένοι και προσπαθούσαν να θρέψουν τα παιδιά τους, όταν , δυο βδομάδες πριν από την επίσκεψή μου στη χώρα, ο Γκέοργκι εξαφανίστηκε στην κρεβατοκάμαρα τους, στο διαμέρισμά τους, στη βιομηχανική πόλη του Ντιμίτροβγκραντ. Κάποια στιγμή, βγήκε έξω λουσμένος στην βενζίνη και σίγουρος πως η Μαφία βρισκόταν στην εξώπορτά του, έτοιμη να του ζητήσει να πληρώσει τα χρέη του και να τον σκοτώσει. Μπροστά στην οικογένειά του, ο Γκεόργκι άναψε τον αναπτήρα του και έβαλε φωτιά στον εαυτό του. Η Ντόνκα έπεσε πάνω του για να σβήσει την φωτιά, ενώ η αδελφή του του έριχνε νερό. Τελικά έσωσαν τον Γκεόργκι, αλλά, η γυναίκα του υπέστη εγκαύματα τρίτου βαθμού στα χέρια της. «Είχε βουτηχτεί στην κατάθλιψη» είπε η Ντόνκα, «Δεν ήξερε πώς να κάνει τους άλλους να δουν πόσο φτωχοί ήμασταν. Έτσι κατέφυγε σε αυτή τη φριχτή πράξη».
Ο Γκεόργκι δεν είναι ο μόνος. Τους τελευταίους 6 μήνες η Βουλγαρία γνωρίζει πρωτοφανές κύμα αυτοπυρπολήσεων. Τον Φλεβάρη και τον Μάρτη, έξι Βούλγαροι βρήκαν τραγικό θάνατο, τυλιγμένοι στις φλόγες, αυτοπυρπολούμενοι. Και τουλάχιστον δέκα, αυτοπυρπολήθηκαν τους τελευταίους 6 μήνες. (Περισσότεροι από όσοι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα, με εξαίρεση την Κίνα, όπου βουδιστές μοναχοί από το Θιβέτ, χρησιμοποιούν αυτή την τακτική, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για θρησκευτικές διώξεις.)
Κάποιοι λένε, πως η έμπνευση για όλα αυτά ήταν ένας 36χρονος φωτογράφος με το όνομα Πλάμεν Γκορανόβ, που αυτοπυρπολήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου, μπροστά από το δημαρχείο στη Βάρνα, πόλη θέρετρο στη Μαύρη Θάλασσα. Σύμφωνα με έρευνες δημοσιογράφων, το εμπόριο στη Βάρνα ελέγχεται από έναν όμιλο επιχειρήσεων που ονομάζεται TIM, με τον οποίο είχε σχέση οπρώην πρέσβης των ΗΠΑ στη Βουλγαρία, Τζέιμς Πάρντιου, κατηγορούμενος για εκβιασμούς, πορνεία και εκβιασμούς, όπως δημοσίευσε διπλωματική πηγή στην γνωστή ιστοσελίδα WikiLeaks.
Ο όμιλος TIM, σύμφωνα με την διπλωματική αυτή πηγή ήταν το ανερχόμενο αστέρι του οργανωμένου εγκλήματος στη Βουλγαρία. Ο Πλάμεν λοιπόν αυτοπυρπολήθηκε ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την σχέση που υποτίθεται πως είχε η ΤΙΜ με τον δήμαρχο της Βάρνας,Κίριλ "Κίρο" Γιορντάνοφ. Προτού τυλιχτεί στις φλόγες, ο Πλάμεν σήκωσε ένα πανό που έγραφε: «Να παραιτηθεί Ο Κίρο και όλο το δημοτικό συμβούλιο μέχρι τις 5 η ώρα».
Όταν ο Πλάμεν πέθανε, 12 ημέρες αργότερα, η επιθυμία του εκπληρώθηκε: μνημόσυνα και ολονυχτίες γίνονταν στις μεγάλες πόλεις, στη μνήμη του, και υπό την πίεση του κόμματός του, ο Γιορντάνοφ παραιτήθηκε. Ορμώμενοι από αυτή την επιτυχή εξέλιξη, οι διαμαρτυρίες κατά της διαφθοράς είχαν κατακλύσει τη χώρα και μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου είχαν γιγαντωθεί, σε βαθμό να αναγκάσουν τον πρωθυπουργό, έναν, όπως λεγόταν, πρώην λαθρέμπορο αμφεταμίνης με το όνομα Μπόικο Μπορίσοφ, ναπαραιτηθεί. Όταν ο αντικαταστάτης του, ένας σοσιαλιστής με το όνομα Πλάμεν Ορεσχάρσκι, διόρισε έναν μισητό στους πολίτες, μεγιστάνα των ΜΜΕ, τον Ντελιάν Πέεβσκι, ως επικεφαλής της Κρατικής Υπηρεσίας της Βουλγαρίας για την Εθνική Ασφάλεια, οι διαδηλωτές ανάγκασαν τον Πεεβσκι επίσης να παραιτηθεί.
Κατά την επίσκεψή μου στη Σόφια, την πρωτεύουσα της Βουλγαρίας, τον Ιούνιο, εκατοντάδες διαδήλωναν στους δρόμους κάθε βράδυ. Πλέον οι διαδηλωτές είχαν διευρύνει τις απαιτήσεις τους ζητώντας την παραίτηση του ίδιου του πρωθυπουργού Ορεσχάρσκι . Σε ένδειξη τιμής στον άνθρωπο, του οποίου η αυτοπυρπόληση το 1969 λειτούργησε ως καταλύτης για την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος στην Τσεχοσλοβακία , οι διαδηλωτές ξεκίνησαν να «βλέπουν» τον Πλάμεν ως τον «Γιαν Πάλαχ της Βουλγαρίας».
Αυτό που μένει να δούμε είναι αν οι τελευταίοι έξι μήνες σηματοδοτούν την απαρχή μιας «Βουλγαρικής Άνοιξης» ή, αν αντίθετα, δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια καταστροφική επίδειξη μηδενισμού και της απελπισίας . Ό,τι από τα δύο και αν συμβαίνει, ένα είναι σαφές: οι αυτοπυρπολήσεις συνεχίζονται και χρησιμοποιούνται ως ένα από τα πλέον αμφιλεγόμενα κληροδοτήματα, σε μια –κατά τ’ άλλα- φιλότιμη προσπάθεια της Βουλγαρίας να χτίσει μια λιγότερο διεφθαρμένη και περισσότερο δημοκρατική χώρα .
«Ο μόνος τρόπος για να κάνεις τους άλλους να ακούσουν με προσοχή» μου εκμυστηρεύτηκε καθώς ανάρρωνε σε ένα σπιτάκι στην αγροτική περιοχή της Σιλίστρα, ο Ντιμιταρ Ντιμιτροβ, ένα άλλο θύμα αυτοπυρπόλησης που επέζησε «είναι να βάλεις φωτιά στον εαυτό σου».
Σε μια χώρα όπου οι άνθρωποι εξακολουθούν να αγωνίζονται για δημοκρατία, μετά από σχεδόν 50 χρόνια κομμουνιστικής διακυβέρνησης, και αφού η ένταξη στην ΕΕ, το 2007, δεν βελτίωσε σημαντικά τα ποσοστά της φτώχειας και της κρατικής διαφάνειας, η αυτοπυρπόληση παραμένει μια από τις ελάχιστες μορφές αντίδρασης στη Βουλγαρία.
«Σκοτώνουμε τους εαυτούς μας γιατί δεν υπάρχει τρόπος να συμμετάσχουμε ουσιαστικά στο πολιτικό σύστημα», μου είπε ο Ντιμιταρ. «Ωστόσο, κάτι περίεργο έγινε στην περίπτωσή μου. Επέζησα. Επέζησα για να διηγηθώ την ιστορία».
VICE: Περιέγραψε μου τι συνέβη στις 13 Μαρτίου, την ημέρα που αυτοπυρπολήθηκες.
Ντιμιτάρ Ντιμιτροβ: Εκείνη η μέρα ξεκίνησε πριν από 23 χρόνια [αφού η κομμουνιστική κυβέρνηση κατέρρευσε, το 1989]. Η κυβέρνησή μας - πρώταοι κομμουνιστές και στη συνέχεια οι «δημοκράτες» πολιτικοί – ήταν πάντα συνδεδεμένοι με τους ολιγαρχικούς, με τους εγκληματίες, με τους ανίκανους.
Την εποχή του κομμουνισμού, ήμουν υποχρεωμένος να ξυπνάω στις 5 τα ξημερώματα για να μπαίνω στην ουρά να αγοράσω γάλα και ψωμί για το παιδί μου. Με αυτό το καθεστώς (σ.σ: εννοεί το δημοκρατικό), ήμουν σιδεράς, μέχρι που η επιχείρησή μου φαλίρισε. Η δουλειά που είχα για να τρέφω την οικογένειά μου, δεν υπήρχε πια. Έτσι δεν μπορούσα να πληρώνω το ηλεκτρικό. Με τον Κομμουνισμό είχαμε χρήματα, αλλά δεν είχαμε τι να αγοράσουμε. Τώρα υπάρχουν τα πάντα, αλλά δεν υπάρχουν χρήματα για αγορές. Πάντα ζούσαμε σε καθεστώς ύφεσης και τελικά κουράστηκα από όλο αυτό.
Ποια ήταν σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ;
Είχα αποφασίσει να το κάνω την προηγούμενη ημέρα . Ο πρωθυπουργός [ σ.σ: ο Μπόικο Μπορίσοφ ] είχε μόλις παραιτηθεί, είχαν προκηρυχτεί νέες εκλογές, και ήμουν άρρωστος με όλα αυτά . Έτσι αποφάσισα να αυτοκτονήσω μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο . Ξύπνησα νωρίς και ήπια καφέ με τη γυναίκα μου. Είχα πάρει τις αποφάσεις μου, αλλά δεν της είπα τίποτα. Ήμουν πολύ ήσυχος . Μετά από αυτό βγήκα έξω, πήγα σε ένα κατάστημα και αγόρασα μια μπύρα . Την ήπια με τους γείτονες μου. Πήγα σε ένα βενζινάδικο και γέμισα βενζίνη ένα άδειο μπουκάλι βότκα. Πήρα το τρένο για το κέντρο της πόλης, και όταν έφτασα εκεί, περιπλανήθηκα για λίγο. Ήταν περίπου 10 το πρωί και περπατούσα μέχρι τη 1.30 . Σε αυτό το διάστημα ήπια ακόμα μια μπύρα σε κάποιο μπαρ. Έχω μια κόρη, και την σκεφτόμουν. Δεν είναι ότι ζει τόσο άσχημα , αλλά ήθελα να έχει την ίδια ζωή που έχουν τα κορίτσια στην Αμερική. Νόμιζα τότε πως αξίζει περισσότερο να μην έχει πατέρα αλλά να έχει καλύτερη ποιότητα ζωής. Κανείς δεν μπορεί να ζει σε διαρκή ύφεση.
Τελικά, πήγα και στάθηκα μπροστά από το Προεδρικό Μέγαρο. Πήρα το μπουκάλι με την βενζίνη και το έχυσα στο κεφάλι και τον λαιμό μου. Άναψα τον αναπτήρα. Όλη μου τη ζωή δουλεύω με την φωτιά (ως σιδεράς) , όμως αυτή τη φορά η φωτιά ήταν τεράστια και φοβήθηκα . Φώναξα από τον πόνο. Η φωτιά με εξέπληξε και με πόνεσε αμέσως. Έχει τύχει να καείτε ποτέ με μια σταγόνα λάδι που «πετιέται» από το καυτό τηγάνι? Ήταν σαν να βρισκόμουν ολόκληρος μέσα σε καυτό τηγάνι. Το κεφάλι μου, το πρόσωπό μου, οι ώμοι μου, τα χέρια μου, όλα.
Τότε άκουσα να φωνάζουν: «Αυτός ο άνθρωπος αυτοπυρπολείται». Ήταν οι φρουροί ασφαλείας και αμέσως έτρεξαν προς το μέρος μου με πυροσβεστήρες και προσπάθησαν με σβήσουν την φωτιά. Γίνονταν τόσες πολλές αυτοπυρπολήσεις πλέον στη χώρα, που οι φρουροί ήταν πάντα σε ετοιμότητα. Φοβήθηκαν που έκανα αυτό που έκανα. Κάποια στιγμή έχασα τις αισθήσεις μου και ξύπνησα στο νοσοκομείο. Επέζησα μόνο επειδή οι φρουροί ήταν ταχύτατοι και το νοσοκομείο πολύ κοντά, αλλά εγώ δεν θυμάμαι τίποτα από αυτά. Ήμουν σε κώμα για περίπου μια εβδομάδα.
Όταν ξύπνησα ήμουν χάλια. Έβγαλα μια φωτογραφία του εαυτού μου στο κινητό τηλέφωνό μου. Το κινητό μου έπεσε πέντε φορές στην προσπάθειά μου να φωτογραφηθώ σωστά. Δεν είχα καθόλου δέρμα. Μπορούσε κανείς να δει τα κόκκαλα μου μέσα από τα χέρια μου. Δεν είχα χείλη. Έμοιαζα σαν τον Κουασιμόδο. Όταν είδα την φωτογραφία που τράβηξα, σκέφτηκα να φύγω και να πάω να ζήσω μόνος μου σε κάποιο απομακρυσμένο χωριό. Έμοιαζα με βαμπίρ. Και δεν πίστευα ότι θα μπορούσα να γίνω καλύτερα.
Όμως, στο Νοσοκομείο Πιτρογκόβ, όσο εγώ ανάρρωνα και έκανα αλλεπάλληλα χειρουργεία, ο υπουργός υγείας ερχόταν και με επισκεπτόταν καθημερινά. Οι νοσοκόμες με ενημέρωσαν ο πρόεδρος ενδιαφερόταν για μένα προσωπικά. Κάτι που σήμαινε πως έπρεπε να επιβιώσω. Ακόμα και αν χρειαζόταν να με στείλουν στην Νέα Υόρκη για να με σώσουν, θα το έκαναν. Έπρεπε να ζήσω, επειδή αν κάποιος πεθάνει μπροστά στο Προεδρικό Μέγαρο, αυτό δεν είναι καλή είδηση. Και δεν είχα δικαίωμα να πεθάνω. Έτσι, επέζησα.
Στην συνέχεια η κυβέρνηση μου έκλεισε την προσωπική μου ιστοσελίδα , διέγραψαν τα προφίλ μου από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, από το Facebook , διέγραψαν τα πάντα. Θεωρούμαι «επικίνδυνος» και φοβούνται πως μπορεί να προκαλέσω και άλλους (σ.σ: να κάνουν το ίδιο, να εναντιωθούν στο καθεστώς).
Γιατί επέλεξες την φωτιά ως μέθοδο αυτοκτονίας; Γιατί όχι ένα όπλο , για παράδειγμα;
Δεν ήθελα απλά να αυτοκτονήσω. Γίνονται όλες αυτές τις διαδηλώσεις – ακόμα συνεχίζονται- και τελικά τίποτα δεν αλλάζει. Δεν ήθελα τίποτα από τους βούλγαρους πολιτικούς. Έλπιζα ότι ο κόσμος, άνθρωποι σαν και σενα, θα δουν την χώρα προσεκτικότερα. Όταν ο Πλάμεν Γκορανοβ αυτοκτόνησε, ανέτρεψε τον δήμαρχο της Βάρνας με την αυτοπυρπόλησή του. Εγώ ήθελα να ανατρέψω ολόκληρο το σύστημα.
σχόλια