Πολύ σύντομα η Βραζιλία θα βρεθεί κάτω από το εκτυφλωτικό φως των προβολέων, καθώς της έχει ανατεθεί η διοργάνωση τόσο του Παγκόσμιου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου το 2014, όσο και των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων το 2016. Τα χρονοδιαγράμματα πιέζουν, τα στοιχήματα που έχουν πέσει στο τραπέζι είναι πολλά και έχουν να κάνουν κυρίως με την «πάλη της χώρας με τον κακό εαυτό της». Θα τα καταφέρει; Έχει το έμψυχο δυναμικό πίσω από τα άψυχα πανό «Rio 2016»;
Ποια είναι η ψυχή του λαού αυτού;
Στο παγκόσμιο ασυνείδητο η Βραζιλία αποτελεί ένα μύθο και ταυτόχρονα ένα γρίφο.
Κάθε μύθος συντηρείται από τις αλήθειες του.
Κάθε γρίφος έχει τη λύση του.
Ας πάρουμε λοιπόν τις αλήθειες αυτές με τη σειρά μήπως και φτάσουμε στη λύση.
ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ ΛΩΤΟΦΑΓΩΝ
Από γεωγραφικής άποψης, η Βραζιλία είναι η πέμπτη μεγαλύτερη σε έκταση χώρα στον κόσμο και συνορεύει με όλες τις χώρες της Νοτίου Αμερικής, με εξαίρεση μονάχα τη Χιλή και το Εκουαδόρ. Ένα τεράστιο ψηφιδωτό τοπίων και ανθρώπων κάθε λογής: ζούγκλα και τροπική βλάστηση στον Αμαζόνιο (Μανάους, Σαλβαδόρ), ξηρό κλίμα στην περιοχή της Μπραζίλια (η τεχνητή πρωτεύουσα-δημιούργημα του μεγαλοφυούς Βραζιλιάνου αρχιτέκτονα Oscar Niemeyer και το διοικητικό κέντρο της χώρας), ημιτροπικό κλίμα με ζέστη, υγρασία και άφθονη βροχή στις πολιτείες του Ρίο ντε Ζανέιρο και του Σάο Πάολο, αρκετό κρύο το χειμώνα και δροσιά το καλοκαίρι στις νότιες πολιτείες της Σάντα Καταρίνα και του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ. Ως χώρα του νοτίου ημισφαιρίου, οι εποχές είναι αναποδογυρισμένες, τα Χριστούγεννα γιορτάζονται μες στη ζέστη, με brazilian cut μπικίνι και άφθονη τοπική μπύρα. Διάσημος άλλωστε είναι ο εορτασμός της Πρωτοχρονιάς στις κατάλευκες αμμουδιές της θαυμαστής πόλης του «Ποταμού του Ιανουαρίου» (Rio de Janeiro).Όλες οι παραλίες του Ρίο, η Μποταφόγκο, η Κοπακαμπάνα, η Ιπανέμα, η Λεμπλόν, πλημμυρίζουν από κόσμο ντυμένο στα λευκά ή στα κίτρινα για να υποδεχτούν τη νέα χρονιά δίπλα στο κύμα. Σύμφωνα με τις τοπικές προλήψεις το λευκό χρώμα θεωρείται ότι φέρνει καλή τύχη και το κίτρινο ότι φέρνει χρήματα!
Πρώην πορτογαλική αποικία, η Βραζιλία είναι η μόνη χώρα της Λατινικής Αμερικής με επίσημη γλώσσα την πορτογαλική (Brazilian Portuguese). Η προφορά των Βραζιλιάνων, ωστόσο, διαφέρει από αυτή των Πορτογάλων: τα φωνήεντα είναι πιο τραβηγμένα, η εκφορά του λόγου είναι τραγουδιστή και ναζιάρικη. Η Βραζιλία ξεχωρίζει, όμως, όχι μόνο εξαιτίας της διαφορετικής γλώσσας αλλά, κυρίως, λόγω του πληθυσμού της (περί τα 200 εκατομμύρια), της γιγάντιας έκτασής της (gigante pela propria natureza, γιγάντια εκ φύσεως, όπως αναφέρει και ο εθνικός της ύμνος) και της ιδιοσυγκρασίας της. Χωνευτήρι των λαών και των πολιτισμών, η Βραζιλία αποτελεί πολύχρωμο συνονθύλευμα φυλών: της μαύρης-από τις καραβιές των σκλάβων της Δυτικής Αφρικής της αποικιοκρατικής εποχής, της λευκής-από τους Πορτογάλους αποίκους και τους Ευρωπαίους μετανάστες στη συνέχεια, και της ινδιάνικης-από τους αυτόχθονες πληθυσμούς Τουπί και Γκουαρανί. Σημειωτέον ότι καθ' όλη τη διάρκεια του 20ου αιώνα και ειδικά μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, η Βραζιλία αποτέλεσε χώρα υποδοχής ενός αξιοσημείωτου ποσοστού των ηττημένων Γερμανών, Γιαπωνέζων, Ιταλών αλλά και των κυνηγημένων Εβραίων (πολλών από τη Θεσσαλονίκη), Λιβανέζων, Αράβων και φυσικά των εξαθλιωμένων τότε Ελλήνων αλλά και των Ελλήνων εξ Αιγύπτου, που εκδιώχθηκαν τη δεκαετία του '50 επί καθεστώτος Νάσσερ.
Ο μύθος λέει ότι πολλοί Έλληνες μετανάστες αποβιβάστηκαν στα λιμάνια του Ρίο και του Σάντος (επίνειο του Σάο Πάολο) τις δεκαετίες του '50 και του '60, εξαιτίας μιας τρομερής παρανόησης: πολλοί μπήκαν στα πλοία που έφευγαν από τον Πειραιά και την Πάτρα με την εντύπωση ότι πήγαιναν Νέα Υόρκη, διότι ο ναυτικός πράκτορας τους είχε πουλήσει εισιτήρια «για την Αμερική», χωρίς όμως να διευκρινίσει ο πονηρός ποιο κομμάτι της Αμερικής εννοούσε, το βόρειο ή το νότιο! Όταν λοιπόν έφταναν με το καλό στη γωνιά αυτή του Νέου Κόσμου, τα θύματα της απάτης με άδειες τσέπες πια (αφού τα είχαν ξοδέψει όλα για τους ναύλους), δεν είχαν άλλη επιλογή από το να μείνουν στην άγνωστη γη με την παντελώς άγνωστη γλώσσα και να το παλέψουν όσο καλύτερα μπορούν.
Οι περισσότεροι Έλληνες τα κατάφεραν πολύ καλά πάντως, ειδικά στους τομείς της ένδυσης και της υπόδυσης με βιοτεχνίες που ανθούν ακόμη και σήμερα, παρά τον σκληρό ανταγωνισμό και το διαρκώς αυξανόμενο επιχειρηματικό κόστος.
Η τρίτη γενιά των μεταναστών δεν μιλάει πια σχεδόν καθόλου τα ελληνικά, καθώς η χώρα έχει μια μοναδική ικανότητα να αφομοιώνει πλήρως τους διαφορετικής προέλευσης κατοίκους της. Άλλωστε, κάθε παιδί που γεννιέται σε βραζιλιάνικο έδαφος αποκτά αυτόματα την βραζιλιάνικη υπηκοότητα, ανεξαρτήτως ιθαγένειας των γονέων του (δίκαιο του εδάφους, jus soli). Οργανωμένες ελληνικές κοινότητες υπάρχουν, πάντως, σε όλες τις μεγάλες πόλεις της Βραζιλίας. Προσπάθησα να εξηγήσω το φαινόμενο της «αμνησίας» αποδίδοντάς το στους μεικτούς γάμους (πολλοί Έλληνες παντρεύτηκαν Βραζιλιάνες και αντίστροφα), την κελαρυστή γλώσσα, τη φυλετική ανεκτικότητα, τη χαλαρή και φιλική νοοτροπία, τη μεθυστική γεύση της συναναστροφής με τον ευγενέστατο ντόπιο πληθυσμό. Να σας πω την αλήθεια και εγώ, μετά από τέσσερα χρόνια παραμονής, είχα αρχίσει να σκέφτομαι και να ονειρεύομαι στα πορτογαλικά. Χώρα των Λωτοφάγων, πράγματι!
ORDEM E PROGRESSO
Από άποψη πολιτειακής οργάνωσης, η Βραζιλία είναι Ομοσπονδιακή Δημοκρατία αποτελούμενη από 26 Πολιτείες, ακολουθώντας το πολιτειακό σύστημα των ΗΠΑ. Το σύνθημα «ordem e progresso « (τάξη και πρόοδος, αναγράφεται και πάνω στη βραζιλιάνικη σημαία) συνοψίζει με δυο λέξεις την ακολουθούμενη πολιτική και ιδεολογική κατεύθυνση της χώρας τις τελευταίες δεκαετίες: μέσω της τάξης επιτυγχάνεται η ποθούμενη ανάπτυξη. Γεγονός είναι, πάντως, ότι η χώρα πήρε το σκληρό μάθημά της από την «αταξία»: μετά από περιόδους έντονων πολιτικών και κοινωνικών αναταραχών που χαρακτηρίστηκαν από στρατιωτικά πραξικοπήματα και δικτατορίες στη δεκαετία του '60, παλινορθώσεις της δημοκρατίας στη συνέχεια, οδυνηρές χρεοκοπίες και την εισβολή του ΔΝΤ στις ζωές των Βραζιλιάνων, η χώρα τα τελευταία χρόνια ζει μια πολιτικά ήρεμη περίοδο.
Η βραζιλιάνικη οικονομία είναι αυτάρκης: ακόμη κι αν χανόταν ο υπόλοιπος πλανήτης, η ίδια θα μπορούσε να συνεχίζει να ζει σε ένα παράλληλο σύμπαν με άφθονες πρώτες ύλες, ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, βιοκαύσιμα, πετρέλαιο και αιθανόλη. Διαθέτει τον μεγαλύτερο φυσικό Πνεύμονα της Γης, ασχέτως εάν η υλοτομία στην περιοχή του Αμαζονίου έχει πάρει τρομακτικές διαστάσεις παρά τις διαμαρτυρίες των οικολογικών οργανώσεων. Τέλος, η Βραζιλία ανήκει στην ομάδα των G-20 και αποτελεί μία από τις ραγδαία αναπτυσσόμενες οικονομίες και το πρώτο γράμμα στην ομάδα των BRIC's (Βrazil, Russia, India, China).
CAFÉ DO BRASIL
Οι απέραντες φυτείες του καφέ (fazendas) κρύβουν μέσα τους πολλές ιστορίες στυγνής εκμετάλλευσης. Οι ιδιοκτήτες των φυτειών (fazendeiros) απέκτησαν κάποτε τεράστια πλούτη πάνω στις πλάτες των εργαζομένων τους. Οι διαδικασίες παραγωγής έχουν βεβαίως πια μηχανοποιηθεί και εξορθολογιστεί, εδώ και δεκαετίες, εξαλείφοντας δυσάρεστα φαινόμενα οιονεί δουλείας. Ο καφές υπήρξε η «ατμομηχανή» της βραζιλιάνικης οικονομίας από τον 19ο μέχρι το πρώτο μισό του 20ού αιώνα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχει χάσει κάτι από την αίγλη και τη φήμη του- απλώς επισκιάστηκε από τη στροφή του επιχειρηματικού ενδιαφέροντος σε άλλες πηγές μεγαλύτερου, ακόμη, κέρδους. Με δύο επισημάνσεις: α) στην τοπική αγορά κυκλοφορεί ο καφές β΄ διαλογής, γιατί ο καλύτερος, όπως είναι φυσικό, εξάγεται! β) οι Βραζιλιάνοι δεν έχουν την «κουλτούρα του καφέ»: οι καφετέριες μοιάζουν στην πλειοψηφία τους με fast food καταστήματα (fast coffee, εν προκειμένω!), δίχως ιδιαίτερη έμπνευση, ο δε καφές που σερβίρεται περισσότερο είναι ένα εσπρεσσάκι (το αποκαλούν «καφεζίνιο»).
CIDADES DE DEUS... E DE DIABO
«Πόλεις του Θεού... και του Διαβόλου»: λόγω της εργασίας μου, έζησα στη μητρόπολη της Νοτίου Αμερικής, το Σάο Πάολο, από τον Δεκέμβριο του 2006 έως τον Οκτώβριο του 2010. Στο διάστημα αυτό έμαθα τη γλώσσα, ταξίδεψα πολύ, έκανα καλούς φίλους. Το σπίτι μου ήταν ένα διαμέρισμα στον 23ο όροφο μιας 25όροφης πολυκατοικίας στην καταπράσινη περιοχή Jardim Paulista πολύ κοντά στην εμβληματική Avenida Paulista, κεντρική λεωφόρο της πόλης. Η θέα από τα μεγάλα παράθυρα, ειδικά τις ηλιόλουστες μέρες (και ήταν πολλές), με έκανε να νιώθω κάτι μεταξύ Πίτερ Παν και Τοσοδούλας. Από τη μία ήθελα να πετάξω και από την άλλη ένιωθα τόσο μικρή!
Η ζωή στις μεγάλες πόλεις της Βραζιλίας είναι ακριβή, τα ενοίκια στις «καλές περιοχές» υψηλά και η συγκατοίκηση φαντάζει καλή ιδέα από άποψη εξόδων αλλά και ασφάλειας. Τα προϊόντα κυμαίνονται στις ίδιες ή και μεγαλύτερες τιμές σε σύγκριση με τις ελληνικές, παρά την τοπική τους προέλευση. Το παράλογα υψηλό κόστος ζωής αποδίδεται στα καρτέλ των μονοπωλίων, στην εκτεταμένη διαφθορά σε όλες τις βαθμίδες της Διοίκησης, στην πολυνομία και γραφειοκρατία, στην υψηλή φορολογία, στις υψηλές ασφαλιστικές εισφορές των εργαζομένων, στην εγκληματικότητα (με άμεσο αντίκτυπο στο κόστος ασφαλείας), στους μεσάζοντες και τα μεταφορικά έξοδα. Μην ξεχνάμε ότι αναφερόμαστε σε μία αχανή σε μέγεθος χώρα. Σημειωτέον ότι το σιδηροδρομικό δίκτυο είναι απαρχαιωμένο και πλήρως απαξιωμένο, κατόπιν μακρόχρονης και στοχευμένης πριμοδοτήσεως των οδικών μεταφορών από τις εκάστοτε κυβερνήσεις.
Αναλυτικότερα και πιο συγκεκριμένα, ο πληθυσμός του Σάο Πάολο ξεπερνά τα δέκα εκατομμύρια, χωρίς το συνυπολογισμό των περιφερειακών ζωνών (διαφορετικά, ο αριθμός διπλασιάζεται). Περνώντας από τη μία συνοικία στην άλλη, το κοινωνικό και οικονομικό χάσμα μεταξύ των τάξεων είναι οφθαλμοφανές. Φαβέλες ακόμη και μέσα στο κέντρο της πόλης, in your face δυστυχία κι απόγνωση δίπλα σε συνοικίες της απόλυτης χλιδής και του μεγαλοαστικού ονείρου. Πόσες φορές με σταμάτησαν έξω από σούπερ μάρκετ μάνες με μωρά στην αγκαλιά ζητιανεύοντας όχι χρήματα, αλλά βρεφικές πάνες (είδος πολυτελείας για τα ασθενέστερα οικονομικά στρώματα). Και πόσες φορές κοίταξα στον ουρανό της πόλης κάποιο ελικόπτερο που μετέφερε το «πολύτιμο φορτίο του», έναν μεγιστάνα του πλούτου, από την πολυτελή και περιφραγμένη βίλλα του στη Jardim Εuropa (μία από τις πιο κομψές περιοχές της πόλης) σε κάποιο ελικοδρόμιο στην οροφή ενός ουρανοξύστη στην πολυσύχναστη Avenida Paulista. Η μετακίνηση των filthy rich με αυτοκίνητο είναι όχι μόνο παρωχημένη, αλλά και επικίνδυνη, καθώς οι ληστείες και οι απαγωγές πλουσίων είναι σύνηθες φαινόμενο.
Φτηνά ναρκωτικά, όπως το κρακ, εξαθλιώνουν και χειραγωγούν το φτωχό πληθυσμό. Σε μία από τις πιο υποβαθμισμένες περιοχές του κέντρου, τη λεγόμενη Cracolândia (Χώρα του Κρακ), η διακίνηση γίνεται μπροστά στα μάτια των περαστικών. Κανείς δεν επεμβαίνει, κανείς δεν ενδιαφέρεται. Μία ψυχή λιγότερη, πεταμένη στο σωρό των ανακυκλώσιμων σκουπιδιών. Καλό είναι πάντως να κυκλοφορείς πάντα και παντού με παρέα και ποτέ μόνος σου, ειδικά τις νυχτερινές ώρες.
Αν αποφύγεις τις κακοτοπιές, η καθημερινότητα κυλάει συνήθως ήσυχα με pão de queijo (πεντανόστιμες μπαλίτσες τυρόψωμου), feijoada (εθνικό φαγητό, κατάλοιπο της εποχής των σκλάβων με βάση τα φασόλια και το χοιρινό), άφθονο ζουμερό κρέας, άψογα ψημένο στις churrascarias και φρεσκότατους χυμούς από κάθε είδους γνωστά και άγνωστα τροπικά φρούτα στα lanchonetes. Η νυχτερινή ζωή είναι πολύ έντονη, ο αισθησιασμός διάχυτος. Η ζωή στη Βραζιλία είναι τέλεια - αρκεί βέβαια να μένεις κοντά στη δουλειά (η κίνηση στους δρόμους είναι μαρτύριο!) και να έχεις λεφτά.
Τα πτυχία, οι μεταπτυχιακοί τίτλοι και οι ξένες γλώσσες εκτιμώνται και πληρώνονται δεόντως στην τοπική αγορά εργασίας. Το μεγάλο ποσοστό των λειτουργικά αναλφάβητων Βραζιλιάνων (σύμφωνα με πρόχειρες εκτιμήσεις, αγγίζει ακόμη και το 20% του ενεργού πληθυσμού) και των ανειδίκευτων εργατών σε συνδυασμό με τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες της αναπτυσσόμενης οικονομίας, εκτοξεύουν τη ζήτηση σε εξειδικευμένους πτυχιούχους. Σ' αυτό το πλαίσιο, μου είχαν κάνει εντύπωση, θυμάμαι, οι μέσες αμοιβές των δικηγόρων, οι οποίες κυμαίνονται σε δυσθεώρητα ύψη για τα δικά μας δεδομένα. Το ίδιο, βεβαίως, ισχύει και για τις αμοιβές των γιατρών, πολιτικών μηχανικών, κλπ. Άλλωστε, όλα τα επαγγέλματα τα σχετικά με τις κατασκευές και τις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις γνωρίζουν άνθηση στη χώρα εν όψει των προαναφερθεισών μεγάλων αθλητικών διοργανώσεων. Εάν εξαιρέσει κανείς το υψηλό κόστος ζωής και την εγκληματικότητα, οι ευκαιρίες που προσφέρει η χώρα για μία καλύτερη ζωή δεν είναι καθόλου αμελητέες. Εάν σας παρουσιαστεί, λοιπόν, η ευκαιρία να εργαστείτε στη Βραζιλία, μη βιαστείτε να την απορρίψετε... σκεφτείτε την προσεκτικά, το πιθανότερο είναι να μην μετανιώσετε για την επιλογή σας. Φυσικά, θα χρειαστεί να μάθετε απαραιτήτως τη γλώσσα, καθώς ελάχιστοι Βραζιλιάνοι, κατ' αναλογία πληθυσμού, μιλούν καλά αγγλικά. Σε κάθε περίπτωση, η περιπέτειά σας θα αποτελεί μια σπουδαία εμπειρία και μια πολύτιμη γνώση στο καλάθι της ζωής σας!
BELEZA BRASILEIRA
Χμ, η διάσημη βραζιλιάνικη ομορφιά, άλλος ένας «μύθος»:
Αυτό που συνάντησα, περπατώντας στους δρόμους του Σάο Πάολο, δεν είχε καμία σχέση με τη Ζιζέλ ή την Αλεσσάντρα Αμπρόζιο, ή την εκάστοτε Βασίλισσα του Καρναβαλιού. Ο μύθος της «ωραίας Βραζιλιάνας» συμπυκνώνεται στην εξής αποτύπωση του μέσου όρου: ανάστημα συνήθως κάτω του μετρίου, μελαμψή επιδερμίδα, πληθωρικές καμπύλες, μαλλί μακρύ και ίσιο με την brazilian keratine τεχνική, στενά ρούχα, ψηλό τακούνι. Όλες μοιάζουν ίδιες, με εξαίρεση κάποιες πιο ανοιχτόχρωμες και ψηλές λόγω, προφανώς, γερμανικής καταγωγής. Στερεοτυπικό συμπέρασμα αλλά πέρα για πέρα αληθινό: οι όμορφες Βραζιλιάνες ασχολούνται με το μόντελινγκ ή την τηλεόραση, οι υπόλοιπες προκαλούν αίσθηση με την έμφυτη γλυκύτητα και την τσαχπινιά τους.
Ένα είναι σίγουρο: οι πλαστικοί χειρουργοί και τα συναφή επαγγέλματα που θωπεύουν την ανθρώπινη ματαιοδοξία (δερματολόγοι, αισθητικοί, στυλίστες, κλπ) κάνουν θραύση και στα δύο φύλα, ανεξαρτήτως βιοτικού και μορφωτικού επιπέδου. Η κυρίαρχη θρησκεία τελικά δεν είναι η ρωμαιοκαθολική αλλά η παγανιστική Λατρεία του Ωραίου με οποιοδήποτε κόστος.
Όσο για τη σάμπα, το χορό και το καρναβάλι, δες πιο αναλυτικά εδώ.
ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ ΤΡΥΦΕΡΟΣ ΚΑΙ ΑΓΑΠΗΣΙΑΡΗΣ
Ναι, είναι αλήθεια, η όξινη γεύση του λαού αυτού περιορίζεται στην καϊπιρίνια (εθνικό κοκτέιλ με βάση την κασάσα και το λάιμ). Κατά τ' άλλα, αποτελεί πανδαισία γλυκών γεύσεων και φιλόξενης συμπεριφοράς. Είναι εντυπωσιακή, έως παροιμιώδης, η έμφυτη ροπή του λαού αυτού στις αγκαλιές και τα φιλιά. Δεν προλαβαίνεις να συστηθείς σε κάποιον και αμέσως αρχίζουν οι ενικοί και τα ματς-μουτς με την πρώτη ευκαιρία. Η έννοια του επωνύμου υφίσταται μόνο στα χαρτιά, όλοι ζουν και συνδιαλέγονται με τα μικρά τους ονόματα. Ακόμη και σε καθαρά επαγγελματικό επίπεδο, οι χαριεντισμοί και οι φιλοφρονήσεις είναι ο κανόνας. Δεν κάνω πλάκα, είναι γενικό το φαινόμενο, δεν συνέβη μόνο σε μένα! Δεν υπάρχει περίπτωση να συναντήσεις Βραζιλιάνο χωρίς να σου σκάσει χαμόγελο, ενώ παράλληλα οι όμορφες κοπέλες όχι μόνο δεν διαθέτουν «ύφος» αλλά ασκούν με μεγάλη μαεστρία τη γοητεία της απλότητας και του αυθορμητισμού. Πιο πολύ τραβάει το μέλι απ' ότι το ξίδι, ως γνωστόν! Και φυσικά όλοι και όλες τρελαίνονται για τα παιδιά, μεγάλα και μικρά. Πόσες και πόσες φορές, άγνωστες κυρίες αλλά και κύριοι, με είχαν σταματήσει στο δρόμο για να χαζέψουν στο καροτσάκι το νεογέννητο τότε γιο μου, βγάζοντας αυθόρμητα επιφωνήματα λατρείας... ειλικρινά αυτό δεν το έχω δει να γίνεται -σε τέτοια έκταση- σε καμία χώρα του κόσμου!
Ήταν Μάιος του 2010: είχαν μόλις προηγηθεί η αξέχαστη ανακοίνωση (με φόντο τα γαλάζια νερά και το «απάνεμο λιμάνι» του Καστελόριζου) της ένταξής μας στο ΔΝΤ, οι μεγάλες διαδηλώσεις, τα γεγονότα της Μαρφίν. Η μοίρα της Ελλάδας είχε γίνει το talk of the day ακόμη και μέσα στα ασανσέρ της πολυώροφης πολυκατοικίας μας. Όποιος γείτονας με έβλεπε, η πρώτη του κουβέντα ήταν: «e agora, o que mais vai acontecer na Grécia?»*
Grécia, Grécia, παντού. Στον τύπο, στην τηλεόραση, στο δρόμο.
Μέσα σ' αυτό το φορτισμένο κλίμα, ένα μαγιάτικο απόγευμα Σαββάτου, ο κοσμογυρισμένος Βραζιλιάνος γείτονας του 18ου ορόφου χτύπησε το κουδούνι του διαμερίσματός μας. Καθ΄έξιν globetrotter, o 50άρης πια Φερνάντο είχε επισκεφτεί στα νιάτα του τη χώρα μας και από τότε δήλωνε μαγεμένος και λάτρης. Σκόπευε, λοιπόν, να πάρει μαζί την οικογένειά του αυτή τη φορά και χρειαζόταν κάποιες επικαιροποιημένες συμβουλές και τουριστικές πληροφορίες. Θυμάμαι ότι είχα ανοίξει έναν γεωγραφικό χάρτη της Ελλάδας για να του δείξω τα διάφορα προτεινόμενα μέρη. Το μάτι μου έπεσε φευγαλέα επάνω στην κουκκίδα του Καστελόριζου και, ασυναίσθητα, ταράχτηκα. Αυτός το κατάλαβε, αλλά δεν το σχολίασε τη δεδομένη στιγμή.
Στο τέλος, όμως, αφού με ευχαρίστησε για τα φυλλάδια και τους χάρτες κι έχοντας φτάσει πια στην εξώπορτα, μου μίλησε με τη γλυκιά μελωδία της γλώσσας του. Τα λόγια του καλού αυτού Βραζιλιάνου χαράχτηκαν με ανεξίτηλο μελάνι στο βιβλίο της μνήμης μου και δεν θα ξεχάσω ποτέ την ειλικρινή συγκίνηση που τα συνόδευε:
«Το ξέρω ότι στεναχωριέσαι, αλλά δεν πρέπει. Μην ανησυχείς για την πατρίδα σου. Οι ωραίες χώρες είναι σαν τις ωραίες γυναίκες: όλοι τις θέλουν, κάποιοι ίσως πιστέψουν κάποια στιγμή ότι τις κατέκτησαν αλλά οι ίδιες τελικά δεν ανήκουν σε κανέναν, παρά μόνο στον εαυτό τους.
Και κάτι ακόμη: ζω σε μία πανέμορφη χώρα και έχω ταξιδέψει σε άπειρα μέρη, έχω εκστασιαστεί με τοπία και ανθρώπους, τα μάτια μου έχουν αντικρίσει όλη την έμπνευση που μπορεί να είχε ο Θεός ένα απόγευμα Σαββάτου.
Όμως τίποτα, τίποτα, ούτε ο Έρωτας ο ίδιος, δεν μπορεί να συγκριθεί με την Ελλάδα».
*Και τώρα, τι άλλο θα συμβεί στην Ελλάδα;
σχόλια