Στο εξωτερικό και κυρίως στο Λονδίνο το κέντρα του Salvation Army (στρατός της σωτηρίας) είναι πολύ διαδεδομένα. Περπατάς στο δρόμο και βλέπεις συνέχεια τέτοια κέντρα βοήθειας, όχι μόνο για τους φτωχούς αλλά για όλες τις κουρασμένες ψυχές. «O στρατός της σωτηρίας» ξεκίνησε το 1865 στο ανατολικό Λονδίνο. Απευθυνόταν στους φτωχούς των φτωχών. Το ξεκίνησε ο Γούλιαμ Μπουθ με αυταπάρνηση και τεράστιο απόθεμα αγάπης για όλους αυτούς που η ζωή τους έβαλε σε δοκιμασίες. Δημιούργησε τα πρώτα hostel φιλοξενίας για αστέγους, προσφέροντας στέγη και φαγητό. Από τότε μέχρι σήμερα ο στρατός της σωτηρίας έχει εξαπλωθεί σε 127 χώρες και η βοήθεια που προσφέρει είναι πολύ σημαντική. Στην Ελλάδα ξεκίνησε το 2007» λέει ο Πολύς Παντελίδης που μετρούσε ήδη δεκαπέντε χρόνια προϋπηρεσίας στην Αγγλία όταν του ζητήθηκε να αναλάβει την Ελλάδα. Στην Αθήνα βρήκαν μεγάλη υποστήριξη από ξένους κυρίως που ζουν στην Ελλάδα. «Οι Έλληνες είναι ακόμα διστακτικοί» λέει άλλα είναι αισιόδοξος γιατί κάτι δειλά-δειλά πάει να αλλάξει, κυρίως στους νέους ανθρώπους.
«Δεν υπάρχει πιο μεγάλο δώρο από το να δίνεις βοήθεια στον άνθρωπο που την έχει ανάγκη» μας εξηγεί και το πράο παρουσιαστικό του γαληνεύει περισσότερο. Ο Πολύς Παντελίδης μοιάζει με πνευματικό και αποπνέει μια ηρεμία που ξαφνιάζει μέσα στον εκνευρισμό που επικρατεί στην περιοχή της πλατείας Βικτωρίας. «Δεν είναι δουλεία αυτό που κάνω. Πλαταίνει κάθε μέρα η ψυχή μου, παλιά ίσως χωρούσε μόνο έναν, τώρα χωράει δεκάδες». Στην Αθήνα στεγάζονται στην οδό Κοδριγκτώνος 61, δίπλα στον Άγιο Παντελεήμονα. Ο στρατός της Σωτηρίας απευθύνεται όχι μόνο στους μετανάστες, αλλά σε όσους έχουν ανάγκη να σταθούν στα πόδια τους και να προχωρήσουν.
Ο άνθρωπος όλα τα συνηθίζει, ακόμα και την εξαθλίωση. Σκοπός είναι να διεκδικήσουν πάλι τη ζωή τους, να την κερδίσουν. Μόνο έτσι επανακτούν τον αυτοσεβασμό τους.
«Έχουμε πρόγραμμα για ηλικιωμένους. Η τρίτη ηλικία μας εμπνέει μεγάλο σεβασμό και την αγκαλιάζουμε. Προχωρούσαμε εδώ στην περιοχή στο δρόμο και βλέπαμε τους ηλικιωμένους μόνους στο μπαλκόνια, γερμένους, βυθισμένους μέσα στην μοναξιά τους. Η γειτονιά τους άλλαξε, γέμισε αλλοδαπούς, έχουν χάσει τους φίλους τους. Πιάσαμε κουβέντα και είδαμε ότι υπάρχει ανάγκη να βρίσκονται να λένε τις ιστορίες τους, να ακούνε λίγη μουσική. Κάθε Δευτέρα τους περιμένουμε με πολλή χαρά. Τις Τρίτες έχουμε ένα πρόγραμμα για μαμάδες με παιδάκια. Κάνουμε το χώρο παιδότοπο με μουσική. Δίνουν στα παιδάκια να πιουν και να φάνε ένα σνακ. Είναι ανοιχτό το πρόγραμμα σε όλους. Έρχονται, δειλά, κυρίως γυναίκες φοβισμένες. Εδώ στην περιοχή τις μειονότητες ακόμα δεν τις έχουν ακόμα αγκαλιάσει. Είναι γυναίκες που δυσκολεύονται να εκφραστούν γιατί δεν μιλούν τη γλώσσα μας. Υπάρχει στην περιοχή από αρκετούς κατοίκους το αίσθημα της ξενοφοβίας, εδώ έστω για λίγο νιώθουν ασφαλείς. Υπάρχει και μια εξαιρετική ψυχολόγος που τις βοηθάει να εκφράσουν τους φόβους τους και τις συμβουλεύει για το μεγάλωμα των παιδιών. Αν έρθει μια μητέρα και έχει ραντεβού για μια δουλεία ή οτιδήποτε, μπορεί να αφήσει εδώ με ασφάλεια το παιδάκι της για λίγη ώρα. Να αποφορτιστεί, να κάνει μια βόλτα και να γυρίσει να το πάρει. Λειτουργούμε σαν να είμαστε οι καλοί της συγγενείς, αυτούς που έχασε στη χώρα που άφησε πίσω».
Κυρίως παλεύουν να βοηθήσουν τους ανθρώπους να σταθούν στα πόδια τους. Αυτός είναι ο στόχος και το στοίχημα. Όχι να ζητούν ελεημοσύνη ή να μάθουν στην ελεημοσύνη. «Ο άνθρωπος όλα τα συνηθίζει, ακόμα και την εξαθλίωση. Σκοπός είναι να διεκδικήσουν πάλι τη ζωή τους, να την κερδίσουν. Μόνο έτσι επανακτούν τον αυτοσεβασμό τους». Δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από το να αντικρίσει κανείς ένα άδειο βλέμμα. Ο άνθρωπος που έπαψε να ελπίζει είναι ότι πιο τρομαχτικό έχει βιώσει. «Τα έχω δει λίγες φορές αυτά τα κενά μάτια, και είναι ό, τι περισσότερο με έχει σοκάρει στη ζωή μου. Ποτέ δεν το ξεχνάω, όταν τα μάτια είναι κενά μόνο το σώμα έχει μείνει στη ζωή. Είσαι ζωντανός-νεκρός».
Στον χώρο λειτουργεί ένα τμήμα με μεταχειρισμένα ρούχα. Τα περισσότερα είναι σε άριστη κατάσταση. Σουέντ παλτό με πέντε ευρώ, μια πολύ λεπτή και φίνα καπαρντίνα με δυο ευρώ, ένα τζιν μπουφάν ’90 s Levis ένα ευρώ. Κοστίζουν όλα από ένα μέχρι πέντε ευρώ, το περισσότερο. Και στο ταμείο σου δίνουν και ένα χαρτάκι σαν πιστοποιητικό ότι τα λεφτά σου πηγαίνουν για να βοηθήσεις όσους πραγματικά το χρειάζονται. Κάνεις χρήσιμες αγορές και δίνεις ένα χέρι βοήθειας. «Είναι πολύς κόσμος που αγαπάει τα μεταχειρισμένα, κυρίως στο εξωτερικό» λέει. «Όσοι γνωρίζουν τη μόδα τους αρέσει να γυρνούν και σε άλλες δεκαετίας. Αυτοί που αγαπούν τα second-hand εδώ θα βρουν ρούχα και αντικείμενα πάμφθηνα και αυτά τα χρήματα δεν πάνε στη τσέπη ενός καταστηματάρχη, αλλά σε πραγματικά άπορους ανθρώπους». Στο Salvatory Army μπορεί ο καθένας μας να παρέχει εθελοντικά εργασία είτε να αφήσει ρούχα, αντικείμενα, έπιπλα, ακόμα και φαγητό (συσκευασμένο).
Ο Στρατός της Σωτηρίας παγκοσμίως δουλεύει με εθελοντές. «Όλοι μπορούμε να στρατευτούμε στην αγάπη και τον εθελοντισμό» λέει ο Πολύς Παντελίδης. «Δυστυχώς δεν μας μαθαίνουν να δίνουμε. Δεν μας διδάσκουν το τεράστιο όφελος της προσφοράς. Από την παιδεία ξεκινάει. Είναι τρομερό σε μια χώρα που υπάρχει η λέξη φιλότιμο, και το φιλότιμο δεν μεταφράζεται σε καμιά άλλη γλώσσα, να μην έχουμε πια ιδέα τι σημαίνει. Τι σημαίνει φιλοξενία και οι ανθρωπιά». Στους σαράντα εθελοντές που συμμετέχουν πάνω-κάτω στα προγράμματα, μόλις το πέντε τοις εκατό είναι Έλληνες. «Οι ηλικίες τριάντα με πενήντα είναι οι άνθρωποι που γυρνούν επιδεικτικά την πλάτη στον εθελοντισμό. Η ελπίδα όμως δεν χάνεται, ο κόσμος αλλάζει, βλέπω τα νέα παιδιά δεκαεφτά, δεκαοκτώ χρονών πιο ευαίσθητα. Μου τηλεφώνησε τις προάλλες μια κυρία και μου είπε ‘έχω μάθει για τη δράση σας, θέλω να βοηθήσω, μόνο έχω ένα πρόβλημα: είμαι ογδόντα χρονών και έχω δυσκολία στην κίνηση. Δείτε ένας άνθρωπος στη δύση του πόσο μεγάλο απόθεμα αγάπης διαθέτει, πόσο νεανική ψυχή έχει, έτοιμη να προσφέρει».
Όλα ξεκινούν -μας εξηγεί- από την απλή ερώτηση «ποιος θέλω να είμαι σε αυτή τη ζωή. Τι μπορώ να προσφέρω. Τι χρήσιμο μπορώ να κάνω για μένα και για τον συνάνθρωπο μου; Πώς η αγάπη δεν θα μείνει εγκλωβισμένη μέσα μου, δεν θα γίνει αρρώστια και καημός». Εξηγεί με παραδείγματα ότι κάθε φορά που ένας άνθρωπος μετανάστης ή Έλληνας φύγει χαμογελαστός, τα πράγματα αλλάζουν στην ενέργεια του κόσμου. Πιο χαμογελαστοί άνθρωποι, λιγότεροι επιθετικότητα. Πρόσφατα βοήθησαν μια ηλικιωμένη κυρία που ζούσε μόνο με μια σύνταξη τριακοσίων ευρώ και δεν ήξερε ότι μπορούσε με ένα επίδομα να απαλλαγεί από το ενοίκιο της και τα φάρμακα. Της έκαναν όλα τα χαρτιά γιατί ήταν 84χρονών και δεν μπορούσε να τα βγάλει πέρα με την γραφειοκρατία; «Θα ζήσει την ζωή που της απομένει με αξιοπρέπεια» λέει ο Πολύς. Φίλησε η δόλια τα χέρια του εθελοντή, του ανάβει κάθε μέρα καντήλι. Δεν έχει σημασία αυτό, σκεφτείτε όμως τον άνθρωπο που τη βοήθησε το βράδυ που ξάπλωσε στο κρεβάτι του, με τι ικανοποίηση θα κοιμήθηκε, τι ελαφρύς θα ήταν ο ύπνος και η συνείδηση του.
Το δεύτερο Salvation Army στην Αθήνα στεγάζεται στην οδό Αριστοτέλους 99 και είναι ένας χώρος αποκλειστικά για πρόσφυγες. «Έρχονται κάθε μέρα 500 με 900 άτομα και τους δίνουμε ρούχα. Θα ξεκινήσουμε και κάθε Πέμπτη μαθήματα Ελληνικών αφού μένουν περισσότερο από όσο υπολόγιζαν, για να μπορούν να συνεννοηθούν στα βασικά. Τους ενημερώνουμε τι να προσέχουν, ποιες παγίδες πρέπει να αποφύγουν, ποιες είναι οι προτεραιότητες τους». Μας μιλάει για την πλατεία Βικτωρίας σχεδόν με συγκίνηση και την ονομάζει μαγική περιοχή.
Έχω συναντήσει ανθρώπους ακόμα και από το Νεπάλ. Στην αρχή ήταν κυρίως Σύριοι και Αφγανοί, τώρα είναι και άνθρωποι από το Μαρόκο και άλλες χώρες της Αφρικής. Σε ποια άλλη γειτονιά συναντιούνται τόσες κουλτούρες και πολιτισμοί; Είναι νέοι κυρίως άνθρωποι οι Σύριοι με τις οικογένειες τους και άλλοι που έρχονται απ’ τα χωριά του Αφγανιστάν και έχουν στα μάτια τους αυτή την αθωότητα. Μόνο το βλέμμα σου να συναντηθεί με το δικό τους, σού θυμίζει δικές σου χαμένες εποχές, τον τρόπο να μαλακώσεις, να γίνεις πιο ανθρώπινος. Πρέπει να βρούμε τον τρόπο να γίνουμε πιο φιλόξενοι, να νικήσουμε τη δυσπιστία, την καχυποψία μας, να αγκαλιάσουμε τον συνάνθρωπό μας που βασανίζεται.
Τι θα θέλαμε ιδανικά; Όσοι διαβάζουν αυτό το άρθρο να προσφέρουν κάτι, οτιδήποτε εκείνοι θέλουν. Χρειαζόμαστε ρούχα και τρόφιμα, κυρίως συσκευασμένα, και φυσικά ανθρώπινο δυναμικό. Χρειαζόμαστε γιατρούς, αλλά και τον καθένα που επιθυμεί να ασχοληθεί έστω και μια ώρα, όποτε έχει ένα κενό, με τον εθελοντισμό. Έχουμε μεταφραστές στην πλατεία Βικτωρίας, αν και η γλώσσα ποτέ δεν στάθηκε πρόβλημα, η αγάπη βρίσκει πάντα τον τρόπο, όσο ποιητικό και αν ακούγεται αυτό».
Μου μιλάει και για τα καλά παραδείγματα στην περιοχή. Μια ηλικιωμένη πολύ καθώς πρέπει έρχεται με την μαγκουρίτσα της κάθε μέρα και αφήνει κέικ σπιτικά που τα έφτιαξε η ίδια. Μια άλλη κυρία φέρνει ταψιά με παστίτσιο ή ό, τι άλλο σπιτικό φαγητό ετοιμάζει. Ποιος να πρωτοφάει; Δεν σώζεται η κατάσταση με ένα κέικ, άλλα αν το παράδειγμα της το κάνουν εκατό χίλιοι τα πράγματα θα πάρουν μια άλλη τροπή, τουλάχιστον πιο ανθρώπινη. Αν πας στο Ιράν τον Παρθενώνα ίσως δεν τον ξέρουν, αλλά την πλατεία Βικτωρίας όμως σίγουρα την ξέρουν. Δεν υπάρχει πρόσφυγας που ξεκινά το ταξίδι του και να μην ξέρει την πλατεία Βικτωρίας. Είναι σταθμός, ας πούμε, εφοδιασμού. Εμείς σαν Salvation Army θέλουμε να μας θυμούνται σαν ένα μέρος ανθρωπιάς, ένα μέρος που έκαναν φίλους.
Κάνω έκκληση σε όλους τους Έλληνες να σταματήσει η εκμετάλλευση, όχι μόνο η σεξουαλική, άλλα κυρίως σε αυτούς που δίνουν ψευδείς πληροφορίες. «Δώσε είκοσι ευρώ να σε πάμε δυο στάσεις παρακάτω» ή τους λένε ότι τα σύνορα είναι ανοιχτά, ζητάνε 500 και χίλια ευρώ και πάνε και τους αφήνουν εκεί σαν σακιά. Δεν κρίνω κανέναν. Αυτός που το κάνει μάλλον βρίσκεται σε μια δύσκολη θέση, χρειάζεται λεφτά να ζήσει τη δική του οικογένεια. Ας σκεφτεί όμως μόνο μια στιγμή πώς μπορεί να ζει με αυτά τα λεφτά, από τις οικονομίες αυτών των ανθρώπων που ξεριζώθηκαν από τον τόπο τους και ζουν με ανασφάλεια σε τέτοιες συνθήκες. Σκέψου αυτοί οι κουρασμένοι άνθρωποι που τους κοροϊδεύεις και τους εξαπατάς με τα σύνορα να είναι εγκλωβισμένοι εδώ για πάντα. Με όλα αυτά ταΐζεις το μίσος τους και μετά; Τι θα γίνει μετά;».
The Salvation Army, Κοδριγκτώνος 6, www.salvationarmy.gr
