Η τραγική ιστορία του 20χρονου Βαγγέλη Γιακουμάκη ξανάθεσε με δραματικό τρόπο το θέμα του σχολικού εκφοβισμού (bullying) αλλά και της συνδεόμενης με αυτόν ομοφοβίας εφόσον, ανεξάρτητα από το αν τελικά ήταν γκέι ο άτυχος σπουδαστής, κάποιοι συμφοιτητές του τον τραμπούκιζαν ακριβώς επειδή δεν τον έβρισκαν «σωστό» αρσενικό. Κι αν σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ το ομοφοβικό bullying μάλλον σπανίζει, δεκάδες αντίστοιχα περιστατικά έχουν καταγραφεί στη μέση αλλά και την κατώτερη εκπαίδευση. Ορισμένα βγήκαν και στη δημοσιότητα, ενώ είναι μαθηματικά βέβαιο ότι πολύ περισσότερα παραμένουν κρυφά. Το φαινόμενο δεν είναι, εννοείται, μόνο σημερινό. Κάτι όμως που τα τελευταία χρόνια αγρίεψαν μαζί με την κοινωνία και τα σχολεία της, κάτι που τα στόματα ανοίγουν ευκολότερα βρίσκοντας πια και «ώτα ευήκοα», αναδείχθηκε σε ζήτημα φλέγον - και είναι γιατί στις πιο ακραίες του μορφές δεν τσαλαπατά απλώς προσωπικότητες κι αξιοπρέπειες, μακελεύει κανονικά ανθρώπινες ζωές στις πιο τρυφερές ηλικίες, είτε μεταφορικά είτε (το χειρότερο) στην κυριολεξία. Χάρη και στη «θυσία» του Βαγγέλη, η νομοθεσία για το bullying αυστηροποιήθηκε. Υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά, εφόσον ένας από τους κύριους λόγους που αυτό ασκείται – η ομοφοβία και η συνδεόμενη με αυτή macho νοοτροπία, άσχετα με τον ερωτικό προσανατολισμό του εκάστοτε θύματος - δεν τολμά ακόμα να πει το πραγματικό όνομά του. Η αλλαγή παγιωμένων νοοτροπιών και αντιλήψεων απαιτεί, βλέπεις, πολλή δουλειά ακόμα. Ευτυχώς κάποιοι ήδη δουλεύουν σε αυτή την κατεύθυνση και στα πλαίσια αυτά πραγματοποιείται η διημερίδα «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση: Κοινωνικές αντιλήψεις και στάσεις. Ο ρόλος των φορέων» (8 & 9/5, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων).
Το φαινόμενο bullying έχει πια γίνει ευρύτατα γνωστό, όμως δυστυχώς όταν αυτό σχετίζεται με σεξισμό, ομοφοβία ή τρανσφοβία μέσα στην σχολική ζωή, συνήθως δεν κατονομάζεται ως τέτοιο, ούτε γίνεται έτσι αποδεκτό... Οι περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις άλλωστε είτε αποσιωπούνται, είτε το θύμα βρίσκει ελάχιστη υποστήριξη.
Η εν λόγω διημερίδα απευθύνεται κυρίως σε εκπαιδευτικούς αλλά είναι ανοιχτή στο κοινό. Συμμετέχουν δάσκαλοι, καθηγητές, σχολικοί σύμβουλοι, ψυχολόγοι, ακτιβιστές, εθελοντές, ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη για τα δικαιώματα του παιδιού Γιώργος Μόσχος, η βουλευτίνα Βασιλική Κατριβάνου, η διδάκτωρ Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Ανδρομάχη Παπαϊωάννου, η δημοσιογράφος Μαρία Λουκά, ενώ πολύ σημαντικές είναι και οι βιωματικές εμπειρίες που θα κατατεθούν, ανάμεσά τους μίας εκπαιδευτικού που συνομιλεί με τον γκέι γιο της (το κομμάτι αυτό συντονίζει η Ζωντανή Βιβλιοθήκη που παρουσιάζει επίσης το πρόγραμμα-εργαλείο παρέμβασης «Αν όχι εσύ, ποιος;»). Την όλη διοργάνωση «τρέχει» η Ομάδα Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση που δημιουργήθηκε το 2009, έχει συμμετάσχει σε διάφορες εκδηλώσεις, συζητήσεις, συνέδρια και δράσεις, ενώ από το 2011 διενεργεί έρευνα σχετικά με ομοφοβικά περιστατικά σε μαθητές. «Στόχος μας είναι να διερευνηθούν ζητήματα στάσεων, αντιλήψεων και πρακτικών των εμπλεκόμενων φορέων - κράτος, γονείς, εκπαιδευτικοί, συνομήλικοι, εκκλησία, ΜΜΕ, κοινωνικά δίκτυα, συλλογικότητες, επιστημονικός κόσμος κ.ά. - που επηρεάζουν την εκπαίδευση και την ευρύτερη σχολική κοινότητα σε ζητήματα φύλου και σεξουαλικότητας... Μέσα από την ενημέρωση και την ευαισθητοποίηση όλων μας ελπίζουμε να ανοίξει ένας γόνιμος διάλογος γύρω από ένα σοβαρό θέμα που μέχρι τώρα καλύπτεται από σιωπή και αμηχανία», αναφέρει χαρακτηριστικά το δελτίο Τύπου.
«Είμαστε παρόντες στην σχολική ζωή, συνεργαζόμαστε με άλλους εκπαιδευτικούς αλλά κι επίσημους εκπροσώπους της εκπαίδευσης επιδιώκοντας να κρατάμε διαρκώς "ανοικτό" αυτό το τόσο ευαίσθητο θέμα-ταμπού», μας λέει σχετικά η ψυχολόγος και μέλος της Ομάδας Εύη Φιλανθρωποπούλου. «Το φαινόμενο bullying έχει πια γίνει ευρύτατα γνωστό, όμως δυστυχώς όταν αυτό σχετίζεται με σεξισμό, ομοφοβία ή τρανσφοβία μέσα στην σχολική ζωή, συνήθως δεν κατονομάζεται ως τέτοιο, ούτε γίνεται έτσι αποδεκτό... Οι περισσότερες τέτοιες περιπτώσεις άλλωστε είτε αποσιωπούνται, είτε το θύμα βρίσκει ελάχιστη υποστήριξη. Διαπιστώνουμε, ωστόσο, ότι όσο μεγαλύτερη "ορατότητα" δίνεται σε αυτό το ζήτημα και τα αίτιά του, τόσο περισσότεροι ευαισθητοποιούνται, τόσο λιγότεροι αισθάνονται μόνοι τους», συμπληρώνει. Όσο για την αποδοχή που συναντούν, «συνήθως μιλάμε σε κοινό εκπαιδευτικών ή γονιών στους οποίους είμαστε ήδη καλεσμένοι από κάποιον, οπότε ο συνομιλητής μας ήδη ενδιαφέρεται κάπως να κατανοήσει, να εμβαθύνει ή και να μοιραστεί την αγωνία, την αμηχανία ή την άγνοιά του... Θυμάμαι ότι σε κάποιο επιμορφωτικό σεμινάριο που είχαμε οργανώσει με τη σχολική σύμβουλο μέσω ακαδημαϊκού προγράμματος γύρω από την ομοφοβία και τον σεξουαλικό προσανατολισμό, για τους μισούς σχεδόν εκπαιδευτικούς η ομοφυλοφιλία είτε ήταν επιλογή, είτε ήταν μη φυσιολογική ή ακόμα συνδεόταν με την παιδεραστία... Δεν επρόκειτο βέβαια για κάποιο τρομερό γεγονός, μπορείτε όμως να φανταστείτε τις συνέπειες στη σχολική του ζωή και τις πιθανές αντιδράσεις απέναντι σε ένα παιδί θύμα ομοφοβικού ή τρανσφοβικού bullying, τύπου "ας μην φαινόταν κι αυτό τόσο πολύ, προκαλούσε"!..». Δηλώνει όμως αισιόδοξη εφόσον «έχει ήδη προχωρήσει το ζήτημα της αντιμετώπισης του σχολικού εκφοβισμού και ήδη χτίζεται ένα δίκτυο επιμορφωτών και επιμορφώσεων σχετικά... Ένα μάθημα σεξουαλικής αγωγής σίγουρα θα βοηθούσε, αυτό όμως που καταρχήν προτείνουμε είναι η ξεκάθαρη θεσμική αναγνώριση της ομοφοβίας και της τρανσφοβίας ως αίτια ενδοσχολικής βίας, η επιμόρφωση εκπαιδευτικών και μαθητών σε θέματα σεξουαλικού προσανατολισμού και ταυτότητας φύλου, η ένταξή τους στο σχολικό πρόγραμμα, η κατάργηση του διαχωρισμού παιχνιδιών και αθλοπαιδιών βάσει του πόσο "αγορίστικα" ή "κοριτσίστικα" είναι κ.λπ.».
Info: 8 & 9/5, Πνευματικό Κέντρο Δήμου Αθηναίων, «Ομοφοβία και Τρανσφοβία στην Εκπαίδευση: Κοινωνικές αντιλήψεις και στάσεις. Ο ρόλος των φορέων». Είσοδος ελεύθερη. Αναλυτικό πρόγραμμα στο [email protected].
σχόλια