Μία από τις μεγαλύτερες απάτες στον αγροτικό τομέα της Ευρώπης αποκαλύπτεται στην Ελλάδα, καθώς το Ευρωπαϊκό Γραφείο Εισαγγελέα (EPPO) διερευνά δεκάδες περιπτώσεις παράνομης εκταμίευσης ευρωπαϊκών αγροτικών επιδοτήσεων, σύμφωνα με το Politico.
Η υπόθεση αφορά Έλληνες πολίτες που, από το 2017, λάμβαναν επιδοτήσεις για εκτάσεις που δεν τους ανήκαν ή για αγροτικές δραστηριότητες που δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ, στερώντας τα κονδύλια από πραγματικούς αγρότες.
Η έρευνα επικεντρώνεται στο πώς στήθηκε η απάτη, καθώς και στη δυνατή εμπλοκή κρατικών υπηρεσιών. Ιδιαίτερα ερευνάται ο ρόλος του ΟΠΕΚΕΠΕ (Οργανισμός Πληρωμών και Ελέγχου Κοινοτικών Ενισχύσεων Προσανατολισμού και Εγγυήσεων), της δημόσιας αρχής που διαχειρίζεται τις αγροτικές επιδοτήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα.
Παρότι αρκετοί από τους εμπλεκόμενους αιτούντες έχουν ήδη οδηγηθεί στη δικαιοσύνη, κανένας αξιωματούχος του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν έχει κατηγορηθεί μέχρι στιγμής. Αντίθετα, όσοι προσπάθησαν να σταματήσουν την απάτη εντός του οργανισμού, απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, η υπεξαίρεση ενδέχεται να αγγίζει τα 45 εκατ. ευρώ ετησίως, δημιουργώντας έντονες αντιδράσεις σε επίπεδο ΕΕ, καθώς ξεκινούν οι διαπραγματεύσεις για τον νέο μεσοπρόθεσμο προϋπολογισμό της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) από το 2028 έως το 2034.
Η αποκάλυψη του σκανδάλου
Μία από τις πρώτες που εντόπισε τις παρατυπίες ήταν η επικεφαλής της Εσωτερικής Υπηρεσίας Ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Παρασκευή Τυχεροπούλου. Ωστόσο, αντί να διερευνηθούν οι καταγγελίες της, η ίδια απομακρύνθηκε από τη θέση της, αποκλείστηκε από τις βάσεις δεδομένων του οργανισμού και «κλειδώθηκε» έξω από το γραφείο της.
Η ίδια κλήθηκε από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO) να καταθέσει ως μάρτυρας και να συμβάλει στην τεχνική και νομική πτυχή της έρευνας. Ο δικηγόρος της, Αντώνης Βαγιάνος, δήλωσε:
"Η μέθοδος ελέγχου που ανέπτυξε η Τυχεροπούλου οδήγησε στην αποκάλυψη ενός εκτεταμένου κυκλώματος, το οποίο μέσω ψευδών δηλώσεων ιδιοκτησίας λάμβανε παράνομα ευρωπαϊκές επιδοτήσεις".
Αξίζει να σημειωθεί ότι τα τελευταία πέντε χρόνια, ο ΟΠΕΚΕΠΕ έχει αλλάξει έξι προέδρους, με όσους προσπάθησαν να βάλουν τάξη να απομακρύνονται γρήγορα από τις θέσεις τους.
Η υπόθεση ξεκίνησε το 2017, όταν νομοθετικές αλλαγές στην ΕΕ επέκτειναν τα επιλέξιμα βοσκοτόπια, περιλαμβάνοντας όχι μόνο λιβάδια αλλά και δασικές και θαμνώδεις εκτάσεις. Αυτό διπλασίασε την επιλέξιμη γη στην Ελλάδα, ανοίγοντας τον δρόμο για την απάτη.
Στελέχη του ΟΠΕΚΕΠΕ και συνεργαζόμενες τεχνικές εταιρείες απέκτησαν πρώτοι πρόσβαση στα νέα αυτά δεδομένα. Λίγο μετά, άρχισαν να υποβάλλονται αιτήσεις επιδοτήσεων από άτομα που υποτίθεται ότι κατείχαν ή μίσθωναν εκτάσεις, αλλά στην πραγματικότητα δεν είχαν καμία σχέση με αυτές.
Οι αιτούντες δήλωναν την ιδιοκτησία της γης χωρίς έγγραφα, καταχωρώντας απλώς έναν αριθμό στην αίτησή τους. Σύμφωνα με εσωτερικά έγγραφα που επικαλείται το POLITICO, ο ΟΠΕΚΕΠΕ είχε εκδώσει οδηγία ώστε οι ελεγκτές του να μην απαιτούνται να ελέγχουν συμβόλαια ή τίτλους ιδιοκτησίας.
Ένα από τα πιο ύποπτα στοιχεία είναι ότι κανένα αγροτεμάχιο δεν δηλώθηκε δύο φορές από διαφορετικούς δικαιούχους, γεγονός που υποδηλώνει ότι κάποιος με πρόσβαση στο σύστημα οργάνωνε τον μηχανισμό και απέτρεπε τη «διπλή κράτηση» των εκτάσεων.
Δικαστικές εξελίξεις και πολιτικές ευθύνες
Το Ευρωπαϊκό Γραφείο Εισαγγελέα διερευνά ήδη περίπου 70 υποθέσεις, με μία από αυτές να έχει οδηγήσει ήδη σε καταδικαστικές αποφάσεις ελληνικών δικαστηρίων, ενώ δύο ακόμα υποθέσεις εκδικάζονται στις 19 Φεβρουαρίου.
Το 2023, ο τότε πρόεδρος του ΟΠΕΚΕΠΕ, Ευάγγελος Σιμάνδρακος, προχώρησε σε πάγωμα 6.000 ΑΦΜ που συνδέονταν με ύποπτες αιτήσεις. Ωστόσο, λίγο αργότερα, δέχθηκε πιέσεις από τον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Λευτέρη Αυγενάκη, που εκπροσωπεί εκλογικά την Κρήτη – τη βασική περιοχή υποβολής των ύποπτων αιτήσεων.
Ο Σιμάνδρακος αρχικά αρνήθηκε να παραιτηθεί, υποστηρίζοντας ότι η απομάκρυνσή του σχετιζόταν με την έρευνα για τις απάτες. Τελικά, εξαναγκάστηκε σε παραίτηση και αντικαταστάθηκε.
Το 2024, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε στην Ελλάδα πρόστιμο 283 εκατ. ευρώ για τη διαχείριση του ΟΠΕΚΕΠΕ και προειδοποίησε ότι αν δεν ληφθούν διορθωτικά μέτρα, η χώρα κινδυνεύει να χάσει την ευρωπαϊκή χρηματοδότηση για τις αγροτικές επιδοτήσεις.
Τον Ιανουάριο του 2025, η ελληνική κυβέρνηση διόρισε τον Νικόλαο Σαλάτα, συνταξιούχο δικαστή, ως τον νέο επικεφαλής του ΟΠΕΚΕΠΕ, τον έκτο στη σειρά μέσα σε πέντε χρόνια.
Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης, Νίκος Ανδρουλάκης, κατήγγειλε τη συγκεκριμένη επιλογή, λέγοντας στη Βουλή: "Τι σχέση έχει ένας συνταξιούχος δικαστής με τα αγροτικά ζητήματα; Ή μήπως επιλέχθηκε για να «τακτοποιήσει» τα στοιχεία που ήδη ερευνώνται από τις ευρωπαϊκές αρχές;".
Η έρευνα της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας συνεχίζεται, ενώ αναμένονται νέες αποκαλύψεις και ενδεχομένως περισσότερες υποθέσεις να οδηγηθούν στη δικαιοσύνη.
