H ιδέα της συγκέντρωσης φωτογραφιών από το τι βλέπει ο καθένας μας από το παράθυρο ή την μπαλκονόπορτα του σπιτιού του καρφώθηκε στο μυαλό της Μελίνας Χαριτάτου λίγες μέρες αφότου βρέθηκε έγκλειστη κι εκείνη στο σπίτι της λόγω του κορωνοϊού. Κοιτώντας έξω από το παράθυρό της αναρωτήθηκε τι βλέπουμε άραγε όλοι οι υπόλοιποι.
«Στην προηγούμενη ζωή μου ήμουν δημοσιογράφος, πολεμική ανταποκρίτρια και πολλά άλλα από τα οποία παραιτήθηκα εδώ κι αρκετά χρόνια. Από το 2017 δημιούργησα και διαχειρίζομαι ένα συνεταιριστικό καφενείο στο Παγκράτι, το Ραμόν. Εκτός από καφενείο, το Ραμόν λειτουργεί και ως χώρος όπου γίνονται σεμινάρια ή και χώρος όπου κάνουν μουσικές πρόβες νέες μπάντες, πάντα δωρεάν.
Όταν στις 12 Μαρτίου εκδόθηκε η εντολή να κλείσουν οι χώροι εστίασης ξαφνικά βρέθηκα κλεισμένη στο σπίτι. Την επόμενη μέρα νόμιζα ότι θα φάω τους τοίχους κι έκανα βόλτες γύρω-γύρω το σαλόνι. Η ιδέα του να κάθομαι απλά και να περιμένω μου φαινόταν αδιανόητη. Δεν μπορούσα να λύσω με κανέναν τρόπο τα –οικονομικά, κατά κύριο λόγο– προβλήματα που προέκυψαν από το κλείσιμο του μαγαζιού αλλά δεν μπορούσα και να αισθάνομαι ότι έχω μπει σε κάποιου είδους "ψυγείο"» λέει η ίδια.
Αυτές τις μέρες, ίσως να είναι η πρώτη φορά που ο καθένας από εμάς συνειδητοποιεί το τι ακριβώς βλέπει κοιτάζοντας από το παράθυρό του. Κι ίσως πολλοί να το βρίσκουν απογοητευτικό. Μια βαρετή όμως επανάληψη μπορεί να κρύβει μια έκπληξη, και αυτό που μοιάζει με τίποτα να μετατραπεί σε κάτι.
Ξαφνικά συνειδητοποίησε ότι το μόνο που είχε πλέον ήταν άπλετος χρόνος και ότι της είχε λείψει να απασχολεί το μυαλό της με κάτι άλλο πέραν της καθημερινής επίλυσης των προβλημάτων που έχει μια επιχείρηση εστίασης στην Ελλάδα.
«Η αρχική ιδέα ήταν κάπως πιο "βαριά", με την έννοια ότι δεν σκέφτηκα ότι μπορεί να έχει και πλάκα, που τελικά έχει! Αναρωτήθηκα εάν κάμποσοι από εμάς τραβούσαν μια φωτογραφία την ημέρα από αυτήν τη, μονότονη με μια πρώτη ματιά, θέα από το παράθυρο, όντας έγκλειστοι, θα είχε κάποιο ενδιαφέρον μετά από ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Εάν θα υπήρχε μέσα σε αυτές τις εικόνες αρκετή πληροφορία για να μας πει κάτι για την περίοδο που διανύουμε ή έστω για τον άνθρωπο πίσω από την κάμερα».
Το έψαξε στο διαδίκτυο, βρήκε αρκετά άρθρα, πανεπιστημιακές εργασίες, ακόμη και μαθήματα που αφορούσαν το πεδίο «εικόνα και ανθρωπολογία» αλλά και τον ρόλο της εικόνας στη διαμόρφωση της συλλογικής μνήμης. «Μετά έστειλα ορισμένα email σε καθηγητές που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα ζητήματα περιγράφοντάς τους την ιδέα και προσπαθώντας να μάθω εάν έχει όντως κάποια επιστημονική βάση ο τρόπος με τον οποίο το σκέφτομαι. Αφού λοιπόν πήρα πολύ ενθαρρυντικές απαντήσεις, αποφάσισα να προχωρήσω. Και στην πορεία ανακάλυψα ότι –όπως όλα τα πράγματα– εάν τους το επιτρέψεις, μπορεί να σε οδηγήσουν σε άγνωστα μονοπάτια».
Και κάπως έτσι προέκυψε η ιδέα της εφαρμογής rewindowlapse.com η οποία προσκαλεί όσους βρίσκονται σε καραντίνα σε όλο τον κόσμο να ανταλλάξουν, σε πρώτο στάδιο, τη θέα από τα παράθυρα και τα μπαλκόνια τους. «Εξάλλου αυτές τις μέρες, ίσως να είναι η πρώτη φορά που ο καθένας από εμάς συνειδητοποιεί το τι ακριβώς βλέπει κοιτάζοντας από το παράθυρό του. Κι ίσως πολλοί να το βρίσκουν απογοητευτικό. Μια βαρετή όμως επανάληψη μπορεί να κρύβει μια έκπληξη, και αυτό που μοιάζει με τίποτα να μετατραπεί σε κάτι. Το μονότονο του ενός είναι το άγνωστο και το συναρπαστικό του άλλου. Εάν μπορείς, κοιτάζοντας έξω από το παράθυρο, να μεταφερθείς για μια στιγμή από την Αθήνα στη Λάρισα, από τη Λάρισα στο Λονδίνο και από το Λονδίνο στο Λος Άντζελες, τα πράγματα θα ήταν αλλιώς. Με αυτή την εφαρμογή δίνεις και παίρνεις κάτι πολύ συγκεκριμένο: ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο παράθυρο στον έξω κόσμο».
Ο καθένας καλείται να ανεβάζει μία φωτογραφία την ημέρα από ό,τι βλέπει ή επιλέγει να δει, από το παράθυρο του, κάνοντας με αυτό το τρόπο «reWindow». Ο ανύπαρκτος στη πραγματικότητα όρος περιλαμβάνει το rewind, και αυτό επειδή ο κάθε χρήστης θα μπορεί, στο τέλος της περιόδου εγκλεισμού να δημιουργήσει το δικό του προσωπικό «χρονικό» (timelapse) κάνοντας rewind από όσα έβλεπε από το παράθυρο του. Σε κοινωνικό επίπεδο η εφαρμογή ανοίγει ένα κανάλι συνδιαλλαγής ανάμεσα σε όσους είναι σε καραντίνα ανά τον κόσμο, το οποίο, επειδή επικεντρώνεται σε ένα και μόνο πράγμα –αντίθετα με το απέραντο κι πολυμορφικό υλικό των υπαρκτών μέσων κοινωνικής δικτύωσης–, αυτό αποκτά μεγαλύτερη δύναμη.
«Η τρίτη διάσταση αφορά τη μετά-κορωνοϊου εποχή. Από αυτήν τη σκέψη, από το τέλος δηλαδή, ξεκίνησε και το όλο εγχείρημα. Όταν λήξει ο συναγερμός, τα "προσωπικά χρονικά" των χρηστών θα αποτελούν μια δεξαμενή που μπορεί εν δυνάμει να ερμηνευτεί κοινωνιολογικά. Μπορεί από τα προσωπικά timelapses να μη βλέπεις τίποτα. Μπορεί όμως να βλέπεις και πολλά. Σκοπός είναι να φανεί το υλικό χρήσιμο για την ανάλυση και ερμηνεία της περιόδου από πλευράς διαμόρφωσης της κοινωνικής μνήμης. Γι' αυτό, εξάλλου, ο χρήστης δίνει τη συγκατάθεσή του ώστε το υλικό να χρησιμοποιηθεί σε κοινωνιολογικά ή κι άλλου είδους πρότζεκτ με τέτοιο σκοπό, πάντα σεβόμενο τους δημιουργούς κι ιδιοκτήτες της κάθε φωτογραφίας με το όνομα που αυτοί επιλέγουν να χρησιμοποιήσουν στην εγγραφή» εξηγεί η Μελίνα.
Μέσα από τις πρώτες κιόλας φωτογραφίες που ανέβηκαν μέσα από την εφαρμογή που δημιουργήθηκε με σχεδόν μηδενικό budget από την ίδια και με την βοήθεια του προγραμματιστή Γιώργου Καφκιά συνειδητοποίησε με έκπληξη ότι ο κάθε χρήστης ερμήνευε με τον δικό του τρόπο τον σκοπό της εφαρμογής. «Κάτι που δίνει πολλά και διαφορετικά αποτελέσματα» λέει η ίδια και συνεχίζει: «Ορισμένοι κάνουν πραγματικό φωτορεπορτάζ από το παράθυρο, άλλοι επικεντρώνονται σε ένα και μόνο κάδρο και παρατηρούν τις αλλαγές, άλλοι πάλι ανακαλύπτουν ότι ένα ίδιο παράθυρο και ένα ίδιο πλάνο μπορεί τελικά να περιέχει 1.000 διαφορετικές εικόνες».
Να σημειωθεί ότι πλέον έχει προσφερθεί να εργαστεί πάνω στο πρότζεκτ εθελοντικά και ο προγραμματιστής Αλέξανδρος Κορδαλής για να αναβαθμίσει την εφαρμογή προκειμένου να αποκτήσει μια πραγματικά διαδραστική φύση αλλά και να προετοιμάσει το έδαφος για την επόμενη μέρα, όταν θα έχει λήξει ο εγκλεισμός και η εφαρμογή θα προτείνει στους χρήστες μια σειρά από πολύ διαφορετικά «lapses» και φωτογραφικών προκλήσεων.
σχόλια