Στο «Humba!» δεν θα βρεις τις γνωστές ειδήσεις που διαβάζεις σε όλα τα αθλητικά sites αλλά θέματα για τον ρόλο που παίζει ο αθλητισμός στο Αζερμπαϊτζάν ή τη σχέση του ποδοσφαίρου με τη Δημοκρατία της Ροζάβα. Οι συντάκτες του αγαπάνε το ποδόσφαιρο, και γενικότερα τον αθλητισμό, και το αντιμετωπίζουν όπως ακριβώς είναι, ως κομμάτι της κοινωνίας.
— Καταρχάς, τι σημαίνει «Humba!»;
Είναι μια τελετουργία βγαλμένη απευθείας από τα δύο πιο σημαντικά μέρη ενός συλλόγου, τους οπαδούς, πρώτα απ' όλα, και τους παίκτες. Το όνομα το πήραμε από ένα σκηνικό που πραγματοποιούνταν μετά το τέλος κάθε αγώνα της Μάιντς τη δεκαετία του '90. Αμέσως μετά τη λήξη ενός αγώνα, οι παίκτες κατευθύνονται προς το πέταλο και με ενωμένα χέρια υποκλίνονται στους φιλάθλους τρεις φορές, οι οποίοι μιμούνται την κίνηση των παικτών. Κατόπιν, ο οργανωτής της εξέδρας ή κάποιος παίκτης από την ομάδα παίρνει το μικρόφωνο ή την ντουντούκα και απευθύνεται στο κοινό, λέγοντας «Gimmie an H», και μετά, με την ίδια κραυγή, ζητάει να του «δώσουν» ένα U, ένα M, ένα B, ένα A. Humba! Έπειτα από κάθε γράμμα όλο το πέταλο επαναλαμβάνει δυνατά. To σκηνικό ολοκληρώνεται όταν άπαντες φωνάζουν ένα σύνθημα. Για εμάς αυτό δείχνει τον συνεκτικό δεσμό μεταξύ ομάδας και οπαδών, βασικό συστατικό για την επιτυχία ενός συλλόγου. Περισσότερα για το «Humba!» μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα μας και στις ραδιοφωνικές εκπομπές που κάνουμε κάθε Δευτέρα στον Music Society.
Οι λέξεις που υπάρχουν σε κάθε εξώφυλλο κάτω από το όνομα περιγράφουν ακριβώς τι είναι το «Humba!», ένα περιοδικό για το κοινωνικό και πολιτικό νόημα των σπορ, την εμπειρία του γηπέδου και την οπαδική κουλτούρα.
— Πείτε μας δυο λόγια για το έντυπο και τη φιλοσοφία πίσω από αυτό.
Οι λέξεις που υπάρχουν σε κάθε εξώφυλλο κάτω από το όνομα περιγράφουν ακριβώς τι είναι το «Humba!», ένα περιοδικό για το κοινωνικό και πολιτικό νόημα των σπορ, την εμπειρία του γηπέδου και την οπαδική κουλτούρα. Δεν θα μπορούσαμε να το περιγράψουμε καλύτερα. Το περιοδικό μας κυκλοφορεί κάθε τρεις μήνες και μπορείτε να το βρείτε σε επιλεγμένα σημεία διανομής σε όλη την Ελλάδα, σε συνδέσμους ή, καλύτερα, χέρι με χέρι, για να γνωριστούμε κιόλας. Χρειάζεται να πούμε ότι είμαστε ενάντια σε κάθε φυλετικό και έμφυλο ρατσισμό;
— Είναι πολιτικοποιημένος ο χώρος του ποδοσφαίρου;
Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι το ποδόσφαιρο είναι, πρώτα απ' όλα, ένα άθλημα. Τα παιδιά που παίζουν στην αλάνα, ή στα 5x5 πλέον, δεν πραγματοποιούν μια πολιτική παρέμβαση αλλά μια ανθρώπινη ασχολία. Ωστόσο, το συγκεκριμένο σπορ έχει την ιδιαιτερότητα να είναι παράλληλα και ένα κοινωνικό φαινόμενο λόγω των καταβολών του, της διάδοσής του και της απήχησης που απολαμβάνει στις μάζες. Κατά συνέπεια, η πολιτική συνδεόταν, συνδέεται και θα συνδέεται με το ποδόσφαιρο, τουλάχιστον όσο θα επηρεάζει τόσο πλατιά κοινωνικά στρώματα, αναπτύσσοντας μια αλληλεπίδραση που έχει άπειρες συνισταμένες και παραμέτρους. Τα παραδείγματα είναι τόσο πολλά, που ίσως ξεπερνούν και τα γκολ του Ρομάριο.
— Τι είδους ιστορίες γύρω από τον αθλητισμό κεντρίζουν το ενδιαφέρον σας;
Μεταξύ των σπορ και της κοινωνίας, του γηπέδου και της πολιτικής, των αθλητών και των οπαδών σχηματίζονται νοητές γραμμές που ενώνουν αυτές τις έννοιες, αναπτύσσοντας μια δυναμική αλληλεπίδραση ανάμεσά τους. Αγαπάμε να κινούμαστε πάνω σε αυτές τις γραμμές. Αν ξεφυλλίσεις το τελευταίο μας τεύχος, θα δεις κείμενα για τον ρόλο που παίζει ο αθλητισμός στο Αζερμπαϊτζάν, τη σχέση του ποδοσφαίρου με τη Δημοκρατία της Ροζάβα, τις εξελίξεις σε ευρωπαϊκά δίκτυα οπαδών ή την άνοδο του επαρχιακού μπάσκετ. Μια ματιά στο περιεχόμενο των τευχών μας αρκεί για να αντιληφθεί κάποιος τα ενδιαφέροντα του «Humba!».
— Τι έχετε εναντίον της Κάρτας Φιλάθλου;
Έχουμε πρόβλημα με οτιδήποτε έχει χαρακτήρα καταστολής και εκπέμπει αυταρχισμό, όπως το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Κατά την προσωπική μας άποψη, όπως ακριβώς την έχουμε διατυπώσει και γραπτώς αλλά και στην εκδήλωση που διοργανώσαμε πριν από δύο μήνες, η ουσία είναι ότι η Κάρτα Φιλάθλου δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημα της βίας στα γήπεδα γιατί αντιμετωπίζει τα γήπεδα και τους οπαδούς ως ένα αγκάθι, απειλώντας ουσιαστικά να αποστειρώσει τα γήπεδα, δημιουργώντας πειθήνιους πελάτες. Σκοπεύει να εκφοβίσει, να περιορίσει, να καταστείλει με μεθόδους που προέρχονται κατευθείαν από το πνεύμα και την κληρονομιά της Θάτσερ. Δεν αποτελεί πρόληψη το φακέλωμα από τον ΣΔΟΕ και την Αστυνομία μέσω του γηπέδου. Δεν απαντάει στις αιτίες της βίας και δεν προσεγγίζει το φαινόμενο ως κομμάτι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κοινωνία στην οποία εμφανίζεται. Αξίζει να αναφερθεί πως όπου εφαρμόστηκαν αντίστοιχα μέτρα, όπως η Passolig στην Τουρκία ή η Tessera del Tifoso στην Ιταλία, δεν σημειώθηκε καμία απολύτως πρόοδος στο ζήτημα της αθλητικής βίας. Απεναντίας, το μόνο που σημειώθηκε είναι πτώση στα εισιτήρια και άδεια γήπεδα, που θύμιζαν νεκροταφεία. Σε κάθε περίπτωση, θεωρούμε ιδανικότερο αυτά τα ζητήματα (βία, μετακινήσεις οπαδών κ.ά.) να λύνονταν από τη βάση, από τους ίδιους τους οπαδούς. Ίσως δεν είναι τόσο ουτοπικό όσο ακούγεται. Άλλωστε, η Πρωτοβουλία Συνδέσμων Αντι-Κάρτα πάνω σε αυτήν τη βάση κινείται και ελπίζουμε να καταφέρει όσο περισσότερα μπορεί.
— Πώς κρίνετε την έως τώρα προσπάθεια του Κοντονή;
Αν υπάρχει προσπάθεια να ποινικοποιηθεί η οπαδική ιδιότητα, νομίζουμε ότι είναι σε καλό δρόμο. Χρειάζεται να καταλάβουμε ότι κανένας Κοντονής και κανένας προκάτοχός του δεν προσπάθησε να εξετάσει το φαινόμενο της αθλητικής βίας από την ανάποδη πλευρά, όχι από εκείνη της καταστολής αλλά της ίασης χρόνιων παθήσεων, αν και, βέβαια, αυτό ίσως δεν περνάει από το χέρι ενός υφυπουργού, είναι θέμα της γενικότερης φιλοσοφίας μιας κυβέρνησης. Μιας κυβέρνησης που ακόμη και κατά την πρώτη της περίοδο, πόσο μάλλον τώρα, δεν έδειξε να θέλει να ξεριζώσει τη διαφθορά από τον χώρο του επαγγελματικού αθλητισμού.
— Ποιοι πιστεύετε ότι είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες στη γέννηση της αθλητικής βίας στην Ελλάδα;
Η απάντηση δεν είναι τόσο εύκολη, όσο μπορεί να πιστεύει ο καθένας. Η γέννηση και η ανάπτυξη της αθλητικής βίας είναι ένα πολυπαραμετρικό φαινόμενο. Τα κλισέ αναφέρουν συχνά, και μάλλον σωστά, ότι η έλλειψη παιδείας που σίγουρα χαρακτηρίζει τον συγκεκριμένο λαό σε πολλούς τομείς σε συνδυασμό με τη διαφθορά οξύνουν ή και εκτρέφουν κρούσματα βίας. Όμως, η ανωριμότητα του Έλληνα πολίτη είναι διαχρονική, ενώ και παρόμοια ή και χειρότερα περιστατικά βίας υπήρξαν και σε προηγούμενες δεκαετίες, όταν, για παράδειγμα, η αίσθηση περί διαφθοράς δεν ήταν τόσο ισχυρή όσο σήμερα. Οι ρίζες της αθλητικής βίας εντοπίζονται έξω από τα γήπεδα, γιατί η βία είναι κομμάτι της ανθρώπινης κοινωνίας, από την πρωτόγονη εποχή έως σήμερα. Τα γήπεδα είναι ένας από τους καθρέφτες της. Βέβαια, να τονίσουμε πως σε πολλές περιπτώσεις εμείς οι ίδιοι οι οπαδοί έχουμε βάλει τα χεράκια μας κι έχουμε βγάλει τα ματάκια μας. Το να ρίξουμε το ανάθεμα μόνο στους εξωγηπεδικούς παράγοντες θα ήταν τεράστιο φάουλ από μέρους μας.
— Υπάρχουν, πια, διαφορετικά κοινωνικά-πολιτικά χαρακτηριστικά στους οπαδούς των μεγάλων ομάδων της χώρας;
Οι όποιες ταξικές/κοινωνικές/πολιτισμικές διαφορές του παρελθόντος έχουν ξεθωριάσει, χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα καλό ή κακό. Ο 25χρονος οπαδός κάθε ομάδας έχει τα ίδια προβλήματα και τις ίδιες ανησυχίες. Το γεγονός αυτό, όμως, δεν σημαίνει ότι έχουν χαθεί οι δεσμοί με το παρελθόν, η παράδοση πάντα θα επηρεάζει τον κόσμο της κάθε ομάδας, ο οποίος διαφυλάσσει σημαντικά στοιχεία της κληρονομιά της.
— Ποια είναι η αγαπημένη σας «μικρή» ομάδα και γιατί;
Ο κάθε οπαδός θεωρεί μεγάλη την ομάδα που υποστηρίζει, ανεξαρτήτως τροπαίων διακρίσεων. Το ίδιο πιστεύουμε κι εμείς για κάθε ομάδα.
— Πώς μπορεί να επιβιώσει ο ερασιτεχνικός αθλητισμός στην Ελλάδα του Μνημονίου;
Με την ενεργή ενασχόληση των φιλάθλων και των οπαδών των ομάδων. Με τη στήριξη μέσω καρτών διαρκείας και καμπάνιες οικονομικής ενίσχυσης. Βασικά, για να επιβιώσει ο ερασιτεχνικός αθλητισμός, θα πρέπει να υπάρξει σταδιακή απαγκίστρωση από την ποδοσφαιρική λαίλαπα που έχει παρασύρει στο διάβα της κάθε άλλη αξιοπρόσεκτη αθλητική δραστηριότητα. Ήδη, σε αρκετές ομάδες οι σύνδεσμοι οπαδών έχουν αναλάβει με πρωτόγνωρη επιτυχία τα ηνία των ερασιτεχνικών τμημάτων του συλλόγου τους. Αν τα λεφτά που μοιράζονταν σωρηδόν λίγο πριν ή μετά την Ολυμπιάδα του 2004 είχαν καταλήξει στα ταμεία των συλλόγων και όχι στις τσέπες παραγόντων, τότε μάλλον δεν θα είχαμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την αποκαρδιωτική κατάσταση που ισχύει σήμερα σε πληθώρα συλλόγων της χώρας.
— Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας ποδοσφαιριστές;
Εδώ θα ακούσεις αρκετές απόψεις, αν και γενικότερα δεν είμαστε προσωποκεντρικοί. Από Ελλάδα π.χ. έχουν ξεχωρίζει τα τελευταία χρόνια ο Στιλ, ο Ρομπέρτο και ο Κάρολ, τρεις τερματοφύλακες που με τις δηλώσεις και την αγωνιστική τους στάση έχουν αποδείξει ότι διακατέχονται από υψηλά επίπεδα σεβασμού προς το ίδιο το άθλημα και όσους ασχολούνται με αυτό. Από εξωτερικό, δεν γίνεται να μη θαυμάσουμε τον Μάρτιν Παλέρμο, που έμεινε πιστός για πάντα στην Μπόκα, όπως ο Τότι στη Ρόμα, ο Μπουφόν στη Γιούβε, ο Τζέραρντ στη Λίβερπουλ και ο Γκιγκς στη Γιουνάιτεντ. Σίγουρα θα μπορούσαμε να αναφερθούμε και σε αρκετούς άλλους (όχι απαραίτητα για τα ποδοσφαιρικά τους προσόντα), αλλά οι παραπάνω επέλεξαν να τιμήσουν μέχρι τέλους την ομάδα της καρδιάς τους και να αρνηθούν παχυλά συμβόλαια. Υπάρχει σήμερα κάποιος που θα έκανε κάτι τέτοιο; Από κάπως πιο εξωτικές πολιτείες, θα θέλαμε να αναφερθούμε στον Μοχάμεντ Αμπουτρίκα, τον κορυφαίο Αιγύπτιο ποδοσφαιριστή, μια σπάνια προσωπικότητα, έναν πραγματικό αθλητή-υπόδειγμα για τα νέα παιδιά.
— Ποια είναι η καλύτερη «έδρα» στην Ευρώπη;
Υπάρχει κάποιος που δεν έχει ονειρευτεί να είναι παρών όταν το Kop τραγουδά το «You 'll never walk alone»; Πόσοι από εμάς δεν έχουμε φανταστεί να διασχίζουμε τους δρόμους της Γένοβα απλώς για να βρεθούμε στο τοπικό ντέρμπι; Θα αρνιόταν κανείς ένα ταξίδι στο μονίμως sold-out πέταλο της Ντόρτμουντ; Υπάρχει «αρρωστάκιας» που να μη θέλει να δει μπάσκετ στην έδρα της Σιένα; Από πλευράς γηπεδικής μυσταγωγίας, υπάρχει όμοιο του «Σέλτικ Παρκ» στη Γλασκώβη; Με τόσες διαφορετικές γηπεδικές κουλτούρες, θα ήταν δύσκολο να βρούμε μόνο μία έδρα.
— Ποια είναι η αγαπημένη σας φιγούρα στην εξέδρα;
Αγαπημένες φιγούρες στο γήπεδο είναι κυρίως οι άνθρωποι μεγαλύτερης ηλικίας στις κερκίδες, γιατί γουστάρουμε που το ζουν ακόμη και τους κρατά ζωντανούς, ενώ σκεφτείτε πόσες ιστορίες έχουν να διηγηθούν με όσα έχουν ζήσει τόσα χρόνια στα γήπεδα. Άλλη αγαπημένη φιγούρα είναι αυτή του πατέρα «παλαίουρα οπαδού» που το μικρόβιο συνεχίζει να κυλάει στο αίμα του, που από τη φάτσα του και το όλο στυλ του μπορείς να καταλάβεις πόσο γεμάτες και ροκ γηπεδικές εμπειρίες κουβαλάει στην πλάτη του και μέσα του και παίρνει από το χέρι και τον γιο ή την κόρη του για να τους μεταδώσει το ίδιο μικρόβιο, την ίδια τρέλα, το ίδιο πάθος. Τέλος, η πλέον αγαπημένη μας φιγούρα θα είναι πάντα αυτός που θα μουρμουρά από το δεύτερο λεπτό ότι η ομάδα δεν τραβά, ότι αν ήταν προπονητής θα είχε φέρει πέντε ευρωπαϊκά και δεν χάνει ευκαιρία να βρίζει τον λάινσμαν για κάθε του απόφαση.
— Σε πιο ματς του παρελθόντος θα θέλατε να είστε παρόντες;
Στο μυθικό Βραζιλία - Ουρουγουάη στο Μουντιάλ του 1950, στο συγκρουσιακό Δυναμό Ζάγκρεμπ - Ερυθρός Αστέρας το 1990, στο ποιητικό Ρεάλ - Καζέρτα στο μπασκετικό Κυπελλούχων το 1989, στο επικό Βραζιλία - Ρωσία στον τελικό του βόλεϊ στην Ολυμπιάδα του 2012, στο συγκλονιστικό Ισπανία - Ιταλία στην Ολυμπιάδα του 1992, στο Indiana State Sycamores - Michigan State Spartans στον τελικό του NCAA το 1979, στο cult Παναιτωλικός - ΠΑΟΚ, όπου δάγκωσαν το αυτί του διαιτητή το 1976, στο once-in-a-lifetime προπονητικό ντεμπούτο του Μπάμπη του Τενέ και πάει λέγοντας...
— Πώς θα χαρακτηρίζατε την ελληνική οπαδική κουλτούρα;
Δυστυχώς, σαν το τάνγκο. Θεαματική, αλλά με ένα βήμα μπρος και δύο πίσω.
