Το ΠΑΣΟΚ σημάδεψε τη μεταπολιτευτική εποχή της Ελλάδας περισσότερο από κάθε άλλο πολιτικό κόμμα. Συνθήματα, πρόσωπα, φράσεις, γεγονότα, αποφάσεις και στιγμές που έγραψαν Ιστορία και άφησαν το στίγμα τους στην πολιτική σκηνή. Τα «μεγάλα έργα», το «σκληρό ροκ», τα «μπουζούκια», οι «επιδοτήσεις», το «Τσοβόλα, δώσ' τα όλα», μεταξύ άλλων, σηματοδότησαν τον επονομαζόμενο σοσιαλιστικό παράδεισο. Όμως η οικονομική κρίση των τελευταίων ετών συμπαρέσυρε τα πάντα στο πέρασμά της και οδήγησε το ΠΑΣΟΚ σε ποσοστά πέριξ του 5%. Στο πλαίσιο της παγκόσμιας νοσταλγίας για τη δεκαετία του '80, δεν είναι λίγοι εκείνοι που τους λείπει το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα και δεν δυσκολεύονται να πουν ότι το ΠΑΣΟΚ έχει γίνει ξανά μόδα. Το «κενό» αυτό ήρθε να καλύψει η σελίδα του Facebook «Το Παλιό ΠΑΣΟΚ - Το Ορθόδοξο» και η επιτυχία της αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα likes που έχει λάβει, τα οποία έχουν ξεπεράσει τα 100.000, πολύ περισσότερα από αυτά της επίσημης σελίδας του ΠΑΣΟΚ. Όπως τονίζουν οι δημιουργοί της, θεωρούν πλέον τον εαυτό τους «κυβέρνηση των κοινωνικών δικτύων». Τώρα, λοιπόν, που ολοκληρώθηκαν τα «μπάνια του λαού», που θα 'λεγε και ο Ανδρέας, και με αφορμή την επέτειο της ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, την 3η Σεπτεμβρίου, τους συναντήσαμε σε ένα από τα στρατηγεία τους στο κέντρο της Αθήνας. Στις πρώτες κουβέντες που ανταλλάξαμε με τους «συντρόφους» Ανδρέα και Παρασκευά μου είπαν ότι βασικός στόχος της σελίδας ήταν η αντιμετώπιση του αντιπασοκισμού που επικράτησε ύστερα από την υπογραφή των μνημονίων. «Είμαστε οι μόνοι που έχουμε απομείνει ως οι παραδοσιακοί εκφραστές του αγνού και αμόλυντου παπανδρεϊσμού» τονίζουν με μια διάθεση αυτοσαρκασμού. Επίσης, υποστηρίζουν ότι διατηρούν την ανωνυμία τους για δύο λόγους: γιατί θέλουν να έχουν την ηρεμία τους και γιατί όταν αποκαλύπτονται τα πρόσωπα, όλα απομυθοποιούνται. Στη συνέντευξή μας δεν διστάζουν να σχολιάσουν τους πάντες και τα πάντα, ενώ, με αφορμή την επικείμενη εκλογή νέου αρχηγού της κεντροαριστεράς, υπενθυμίζουν την ιστορική φράση του Ανδρέα Παπανδρέου: «Το ΠΑΣΟΚ δεν τεμαχίζεται, δεν χαρίζεται και δεν κληρονομείται». Επίσης, κάνουν μια πρόβλεψη για τον επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, σημειώνοντας ότι πιθανόν να είναι ο Ευάγγελος Βενιζέλος, αφού βολεύει μια συμμαχία μεταξύ ΝΔ και ΔΗΣΥ, εκτός κι αν τους λείψουν οι ψήφοι, οπότε τότε πιθανόν να δούμε τον Κώστα Καραμανλή σε αυτήν τη θέση με τη βοήθεια του ΣΥΡΙΖΑ. Καυστικοί, σαρκαστικοί, με πασοκική διάθεση και φορώντας τις μάσκες τους, θυμούνται, κρίνουν και απαντούν σε όλα.
— Πού πιστεύετε ότι οφείλεται η επιτυχία της σελίδας που έχει ξεπεράσει τα 100.000 likes; Μήπως κατά βάθος είμαστε όλοι ΠΑΣΟΚ;
Έχουμε καβαλήσει το άρμα της νοσταλγίας που νιώθουν οι millennials σε παγκόσμιο επίπεδο. Η παλινδρόμηση στην παιδική ηλικία της γενιάς των '80s και των '90s είναι ο ψυχαναγκασμός που μας ώθησε στον αφρό των κοινωνικών δικτύων. Πέρα όμως από αυτή την ανάλυση, η ελληνική κοινωνία νιώθει την ανάγκη να επιστρέψει στο ασφαλές παρελθόν της. Το ΠΑΣΟΚ εξασφάλισε δεκαετίες ευημερίας, ανεμελιάς και ελπίδας. Υπάρχει, λοιπόν, ένας συνεκτικός ιστός που ενώνει όλους τους Έλληνες. Εμείς απλώς ακολουθούμε τον μίτο του Ανδρέα μέσα στον λαβύρινθο των αισθήσεων και των παραισθήσεων.
Τα βασικά χαρακτηριστικά ενός κλασικού πασόκου: μουστάκι, ζιβάγκο, το καλύτερο μπεγλέρι είναι τα κλειδιά της Μερσεντές/Καγιέν στο χέρι, μεγάλη τσέπη και καημός, ήθελε να γίνει εισοδηματίας, κατέληξε θυρωρός, best of Ρίτα, μπιρίμπα - πρέφα - τσόχα, λατρεύει το χιούμορ, εικονοστάσι του Ανδρέα, ουίσκι, ξηροκάρπι. Θέλετε κι άλλα κλισέ;
— Ποιοι είναι οι λόγοι που σας οδήγησαν στη δημιουργία της σελίδας;
Ειμαρμένης & Ελευθερίας γωνία εδρεύει η αδήριτη ανάγκη να εκφράσουμε το αρχέγονο, σοσιαλιστικό είναι μας. Γαλουχηθήκαμε και ανδρωθήκαμε στην καλύτερη εποχή που έζησε η Ελλάδα. Είμαστε ζωσμένοι με διανοητικές βόμβες πασοκονίων και προκαλούμε ελεγχόμενες εκρήξεις στις νευρικές συνάψεις του λαού. Σκοπός μας το virtual αντάρτικο ενάντια στη Δικτατορία της Ηλιθιότητας.
— Στην κούρσα της ηγεσίας στην κεντροαριστερά ποιον στηρίζετε και πώς σχολιάζετε τις υποψηφιότητες;
Η χαίνουσα πληγή της ονοματολογίας (ΔΗΣΥ, κεντροαριστερά κ.ά.) είναι η απόδειξη της (αυτο)ματαίωσης των ηγετικών ομάδων που διαχειρίζονται τις τύχες του ΠΑΣΟΚ. Πετούν 43 χρόνια Ιστορίας στα σκουπίδια, καθώς υποτάσσονται στην αυτοκτονική ροπή προς το ακραίο κέντρο. Τα κελεύσματα των χωλών επικοινωνιολόγων οδηγούν στην απόκοσμη μοναξιά των μονοψήφιων ποσοστών. Στο πλαίσιο αυτό, ουδέν σχόλιο για τις τρέχουσες υποψηφιότητες.
— Τι σημαίνει, για όσους δεν ξέρουν, το ότι είστε «πιστοί στις αξίες, τα ιδανικά και τον τσαμπουκά της παλαιοπασοκικής ιδιοσυγκρασίας»;
Είναι η μονοσήμαντη εμμονή μας να θέτουμε τον πήχη στη στρατόσφαιρα του επιστητού. Καμία υποχώρηση, κανένας συμβιβασμός, ένας πόλεμος χωρίς αιχμαλώτους απέναντι στη διαστρέβλωση του Κινήματος που δημιούργησε ο Ανδρέας Παπανδρέου.
— Θεωρείτε ότι υπάρχει ελπίδα να αναγεννηθεί ο σοσιαλισμός της 3ης Σεπτέμβρη από τους χίπστερ και τους millennials;
Η ελληνική νεολαία διψάει για λύσεις στο σταυρόλεξο της οικονομικής ύφεσης και της καταδίκης στην αφάνεια. Τα ιερά κείμενα του σοσιαλισμού είναι ο χάρτης για την όαση της ευημερίας. Είναι απολύτως εφικτή η μεταστοιχείωση της Διακήρυξης της 3ης Σεπτεμβρίου σε ένα κείμενο που να απαντά στις αγωνίες και στους πόθους του σήμερα. Χίπστερ είστε και φαίνεστε (όποιος το λέει, είναι)!
— Είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας επίγονοι του ΠΑΣΟΚ και του Ανδρέα Παπανδρέου; Για παράδειγμα, ο Άκης Τσοχατζόπουλος δήλωσε δημόσια ότι σήμερα, αν γίνονταν εκλογές, θα ψήφιζε το κυβερνών κόμμα.
Είναι η ερώτηση που μας απευθύνουν πιο συχνά και κάθε φορά μας εκπλήσσει. Σε μια εποχή που η ανεργία είναι 20%+ και το GINI index συνεχώς αυξάνει, ποια σύγκριση να γίνει; Για να φύγουμε από τα οικονομικίστικα επιχειρήματα, προκαλούμε τον πρωθυπουργό να χορέψει ζεϊμπέκικο, ώστε να διακριβώσουμε –με το ανδρεόμετρο– το πολιτικό του ανάστημα.
Φιλιά στον Άκη, τον έκπτωτο άγγελο του σοσιαλισμού.
— Ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά που κουβαλά ένας κλασικός πασόκος;
Μουστάκι, ζιβάγκο, το καλύτερο μπεγλέρι είναι τα κλειδιά της Μερσεντές/Καγιέν στο χέρι, μεγάλη τσέπη και καημός, ήθελε να γίνει εισοδηματίας, κατέληξε θυρωρός, best of Ρίτα, μπιρίμπα - πρέφα - τσόχα, λατρεύει το χιούμορ, εικονοστάσι του Ανδρέα, ουίσκι, ξηροκάρπι. Θέλετε κι άλλα κλισέ;
— Μερικά σχόλια για τα παρακάτω ονόματα:
Ανδρέας Παπανδρέου: Ο πολιτικός που αγαπήθηκε όσο κανένας.
Κώστας Σημίτης: Η διαφθορά είναι κοινωνικό φαινόμενο.
Γιώργος Παπανδρέου: Θα παίξει ρόλο στο μέλλον.
Φώφη Γεννηματά: Η επόμενη μέρα των εθνικών εκλογών θα είναι δύσκολη.
— Από τις επιδοτήσεις που τρώγονταν στα μπουζούκια, τα διακοποδάνεια και τις χρυσές εποχές φτάσαμε στα μνημόνια; Τι πήγε λάθος;
Υπήρξε ένα οργανωμένο σχέδιο άλωσης της χώρας από υπέρτερες δυνάμεις. Μέχρι να πωληθεί κάθε δημόσια γαία και κάθε πλουτοπαραγωγική πηγή και ξαφνικά να ανακαλύψουμε ότι η κρίση τελείωσε. Σε ένα περιβάλλον αποπληθωρισμού και αρνητικής πιστωτικής επέκτασης ήταν δεδομένη η οικονομική κατάρρευση. Προφανώς μπορούν να εντοπιστούν ευθύνες στον εύκολο δανεισμό των '00s και στην ασυδοσία που προκάλεσε. Ο μύθος του Ικάρου είναι διδακτικός.
— Υπάρχει σήμερα αντιπροσωπευτικός εκφραστής του παπανδρεϊσμού;
Είναι ο μάγιστρος της επικοινωνίας, ο μοναχικός λύκος του σκληρού ροκ, το «θείο βρέφος» του σοσιαλισμού. Ο μοναδικός Κώστας Λαλιώτης. Ένας μεγάλος στοχαστής είχε πει: «Έρωτας είναι η τέχνη τού να φεύγεις». Ο Κώστας αποχώρησε στο απόγειο της πολιτικής του καριέρας, ενώ είχε γευτεί τη θαλπωρή της εξουσίας με κάθε τρόπο. Λείπει.
— Αν σας ρωτούσα να μου πείτε ποια ήταν η καθοριστική στιγμή για την πτώση του ΠΑΣΟΚ, ποια θα επιλέγατε;
Μία είναι η στιγμή αυτή, ο φυσικός θάνατος του ηγέτη. Η αποφράδα εκείνη ημέρα που βύθισε τον τόπο στην ορφάνια. Η 23η Ιουνίου 1996 ήταν η στιγμή που το πυραιθέριο ΠΑΣΟΚ έδωσε τη θέση του στο χθόνιο ΠΑΣΟΚ. Από κει και μετά, ήταν οριστικό το πέρασμα στην εποχή του εκσυγχρονισμού. Η πτώση του Κινήματος, ο ευτελισμός του οράματος του λαού.
— Τι θα έγραφαν οι αφίσες που θα κολλούσατε σήμερα σε αυτοκίνητα και τοίχους και ποιο θα ήταν το κυρίαρχο σύνθημα;
ΕΡΧΟΜΑCTE 2021, το σύνθημα της αυτοεκπληρούμενης προφητείας για την ολική επαναφορά. Η γενιά των '80s και των '90s έρχεται να διαχύσει το άσπιλο φως της στην πατρίδα του Πράσινου Ήλιου. Η παπανδρεϊκή ανθρωπιά θα επιστρέψει.
— Τι απαντάτε σε όσους λένε ότι το ΠΑΣΟΚ και ο Ανδρέας Παπανδρέου οδήγησαν τη χώρα στη χρεοκοπία;
Η νεοφιλελεύθερη δεξιά και τα μαύρα πρόβατα του εκσυγχρονισμού έχουν ανοίξει τον δρόμο για τη σπίλωση του μεγάλου ηγέτη. Για τον Ανδρέα απαντάει το έργο του σε Υγεία, Παιδεία, Υποδομές και Ανάπτυξη. Ο Ανδρέας επανίδρυσε το ελληνικό κράτος και παρέδωσε χρέος στο 60%. Οι συγκρίσεις με τους επόμενους είναι συντριπτικά υπέρ του. Οι εποχές που η κληρονομιά του Ανδρέα έμενε ανυπεράσπιστη έχουν περάσει οριστικά.
— 3η Σεπτέμβρη 2017. Σαράντα τρία χρόνια μετά την ιδρυτική διακήρυξη, πιστεύετε ότι ανήκει πλέον το ΠΑΣΟΚ στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας;
Το Κίνημα έχει εγκλωβιστεί σε μια διελκυστίνδα ανάμεσα στη ΝΔ και το ΣΥΡΙΖΑ. Προσπαθεί να βρει τον βηματισμό του και λανθασμένα έχει επιλέξει τον δρόμο του ακραίου κέντρου. Είναι δεδομένο ότι θα δυσκολευτεί να επικοινωνήσει τις θέσεις του στον λαό. Από την άλλη μεριά, όποια πέτρα κι αν σηκώσεις σε αυτόν το μαγικό τόπο, από κάτω γράφει ΠΑΣΟΚ. Οι νέοι και οι νέες που ψήφισαν ΠΑΣΟΚ το '81 είναι τώρα συνταξιούχοι και ανησυχούν για το μέλλον των παιδιών τους. Ας απλώσουμε το χέρι και ας περάσουμε στην άλλη μερια, της ελπίδας, της ευημερίας και της ανάπτυξης.
— Ποιες είναι οι επόμενες κινήσεις σας; Έχετε σκεφτεί να κατεβείτε ως κόμμα σε μια επόμενη εκλογική αναμέτρηση;
Είμαστε αυτόκλητα ταγμένοι στην υπεράσπιση του λεγόμενου «πολιτισμικού ΠΑΣΟΚ». Κοντεύει η έκδοση του πρώτου μας συλλογικού βιβλίου με πασοκικά διηγήματα, σχεδιάζουμε χοροεσπερίδες σε πολιτιστικά κέντρα και δράσεις σε κάθε έκφανση της κοιτίδας πολιτισμού του δημοκρατικού σοσιαλισμού. Όσο για την κάθοδο σε εκλογές, οι ανασχηματισμοί, τα κόμματα και οι οργασμοί δεν προαναγγέλλονται.
