Χωρίς συμφωνία για το ταμείο ανάκαμψης αλλά με νέο ραντεβού τον Ιούλιο, ολοκληρώθηκε η τετράωρη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι ηγέτες της ΕΕ συμφώνησαν, μέσω τηλεδιάσκεψης, ότι χρειάζεται άμεση ανταπόκριση στη στήριξη των οικονομικών μετά την κρίση του κορωνοϊού, ωστόσο παρέμειναν οι αποκλίσεις μεταξύ των χωρών για ένα σχέδιο αποκατάστασης από την πανδημία πολλών δισ. ευρώ.
Η συνάντηση ήταν το πρώτο βήμα μετά από έντονες συζητήσεις και διαφωνίες σχετικά με τα σχέδια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για έναν επταετή προϋπολογισμό 1,1 τρισ. ευρώ και ένα ταμείο ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ.
Σχεδιασμένο για να βοηθήσει τις οικονομίες των κρατών μελών προκειμένου να μετριαστεί ο αντίκτυπος του κορωνοϊού, το πακέτο ανάκαμψης δεν είναι ομόφωνα ευπρόσδεκτο και θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να βρεθεί μια συμφωνία, πιθανώς τον Ιούλιο κατά τη διάρκεια μιας επόμενης συνόδου κορυφής.
Για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν πρότεινε έναν αναθεωρημένο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό για την περίοδο 2021-2027 που θα αντιπροσωπεύει περίπου 1,1% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου, σε συνδυασμό με την προσωρινή ενίσχυση του 750 δισ. ευρώ για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού.
Το σχέδιο του πακέτου ανάκαμψης απέτυχε να λάβει την έγκριση μιας ομάδας χωρών, που αποτελείται από τις Ολλανδία, Δανία, Αυστρία και Σουηδία.
Αντίθετα, στην έκδοση του συγκεκριμένου πακέτου ανάκαμψης υποστηρίζουν οι χώρες, που έχουν πληγεί περισσότερο από τον κορωνοϊό επισημαίνοντας ότι τα χρήματα πρέπει να διανέμονται κυρίως σε δάνεια αντί για επιχορηγήσεις.
Ένα άλλο θέμα απόκλισης των ηγετών σχετίζεται με τον τρόπο κατανομής των χρημάτων. Η Επιτροπή πρότεινε την εκπόνησή βάσει κριτηρίων όπως το μέγεθος του πληθυσμού, το κατά κεφαλήν ακαθάριστο εγχώριο προϊόν και η ανεργία.
Κορυφαίος Ευρωπαίος διπλωμάτης τόνισε κατά τη σύνοδο ότι το εύρος είναι πολύ περιορισμένο και πρέπει να προσαρμοστεί ώστε να λαμβάνει υπόψη την πραγματική ζημιά του κορωνοϊού.
Σύμφωνα με τα σχέδια της επιτροπής, το ταμείο ανάκτησης πρέπει να ενσωματωθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ 2021-2027.
Τα δύο τρίτα του ταμείου - μισό τρισεκατομμύριο ευρώ - θα λάβουν τη μορφή επιχορηγήσεων. Το σχέδιο υποστηρίζεται από τη Γαλλία και τη Γερμανία, τις δύο πιο ισχυρές χώρες του μπλοκ.
Με τους συμμάχους τους, πρέπει να πείσουν τις χώρες που αντιτίθενται στην αμοιβαιοποίηση χρέους ή τις αυξήσεις στον προϋπολογισμό της ΕΕ ότι οι επιχορηγήσεις θα ωφελήσουν ολόκληρο το μπλοκ.
Για τη χρηματοδότηση του σχεδίου, η Επιτροπή πρότεινε δανεισμό χρημάτων στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει πιστοληπτική ικανότητα, που της επιτρέπει ευνοϊκούς όρους δανείου.
Οι αποπληρωμές δεν θα ξεκινήσουν πριν από το 2028, με το πλήρες οφειλόμενο ποσό μετά από 30 χρόνια.
Για να διευκολυνθεί η επιστροφή χρημάτων, αρκετά κράτη μέλη πιέζουν για την ταχεία ανάπτυξη νέων πηγών χρηματοδότησης της ΕΕ που θα μπορούσαν να λάβουν τη μορφή φόρων επί της κατανάλωσης πλαστικού «μιας χρήσης».
Αυτά τα έσοδα θα καθιστούσαν τον προϋπολογισμό της ΕΕ λιγότερο εξαρτημένο από τις εθνικές συνεισφορές των κρατών μελών, οι οποίες είναι απρόθυμες να πληρώσουν περισσότερα.
Οι απόψεις των ηγετών
Η επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Κριστίν Λαγκάρντ κάλεσε τους ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμφωνήσουν γρήγορα σε ένα πακέτο ανάκαμψης που θα απομακρύνει την οικονομία από μια «δραματική πτώση» διαφορετικά υπάρχει ο κίνδυνος να αλλάξει το κλίμα στις αγορές, οι οποίες αναμένουν σύντομα μια συμφωνία.
Η Λαγκάρντ απευθύνθηκε στη σύνοδο των ηγετών της ΕΕ, που διενεργείται μέσω τηλεδιάσκεψης.
«Η οικονομία (της ΕΕ) βιώνει μια δραματική πτώση», δήλωσε στους συμμετέχοντες, σύμφωνα με αξιωματούχους.
«Η αποφασιστική και αποτελεσματική δράση από τις εθνικές κυβερνήσεις και τους Ευρωπαίους παράγοντες έχει αποδείξει την αξία της: άνοιξαν τον δρόμο για μια ανάκαμψη προς το τέλος του έτους και βοήθησαν να εξασφαλιστεί κάποιος χρόνος. Αυτό αντανακλάται στο κλίμα της αγοράς, αλλά η αποτυχία να εκπληρωθεί αυτό μπορεί να οδηγήσει σε αλλαγή αυτού του κλίματος», δήλωσε.
Η Λαγκάρντ επανέλαβε τις προβλέψεις της ΕΚΤ ότι η οικονομία της ευρωζώνης θα συρρικνωθεί κατά 13% το δεύτερο τρίμηνο και κατά 8,7% συνολικά το 2020, πριν να υπάρξει ανάκαμψη κατά 5,2% το 2021.
Πρόσθεσε ότι ο χειρότερος αντίκτυπος από την πανδημία στην αγορά εργασίας δεν έχει ακόμα αποτυπωθεί, και ότι η ανεργία στην ευρωζώνη, που αυτή τη στιγμή είναι στο 7,3% του εργατικού δυναμικού, μπορεί να φθάσει στο 10%, πλήττοντας ιδιαίτερα τους νέους ανθρώπους.
«Είναι στο χέρι μας να διαμορφώσουμε την ανάκαμψη που θέλουμε να δούμε», είπε η Λαγκάρντ, η οποία σημείωσε, σύμφωνα με αξιωματούχους, ότι όσο γρηγορότερα υπάρξει συμφωνία για το πακέτο ανάκαμψης, τόσο το καλύτερο για την οικονομία της ΕΕ.
Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ τόνισε την ανάγκη για μια συμφωνία γρήγορα και χαρακτήρισε την πρόταση που υπάρχει στο τραπέζι ως «ισορροπημένη και γενναιόδωρη».
Από την πλευρά της, η Καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είπε ότι ορισμένοι ηγέτες ίσως δεν έχουν καταλάβει τη σοβαρότητα της κατάστασης και τους κάλεσε να τη συνειδητοποιήσουν.
Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επέμεινε ότι οι επιχορηγήσεις πρέπει να είναι ύψους 500 δισ. ευρώ και τόνισε την ανάγκη για συμφωνία πριν από το τέλος του καλοκαιριού προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος αναταραχών στις αγορές (και υπό την πίεση των συνομιλιών για το Brexit).
Από την άλλη πλευρά, των χωρών που αντιδρούν στο γαλλογερμανικό πακέτοο Καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, δήλωσε ότι «το ταμείο ανάκαμψης δεν πρέπει να αποτελεί είσοδο σε μια μόνιμη ένωση χρέους - πρέπει επομένως να υπάρχει σαφές χρονικό όριο.
Ο Σουηδός πρωθυπουργός Στέφαν Λέβεν δήλωσε, από την πλευρά του, ότι παραμένουν οι διαφορές για το ταμείο ανάκαμψης και τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι χρειάζονται αλλαγές στις προτάσεις προκειμένου να επιτευχθεί μια συμφωνία.
«Δεν καταλήξαμε σε συμφωνία σήμερα, ούτε σχεδιάζαμε κάτι τέτοιο», δήλωσε ο Λέβεν σε συνέντευξη Τύπου λίγο μετά από τη συμμετοχή του στη σύνοδο της ΕΕ μέσω τηλεδιάσκεψης.
«Συνεχίζουμε να είμαστε σε σχετική απόσταση ο ένας από τον άλλον. Συνολικά, χρειάζονται μεγάλες βελτιώσεις πριν να είναι αρκετά καλά (τα σχέδια για) τον μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό και το ταμείο ανάκαμψης».
Είναι επίσης απαραίτητο να συζητήσουμε πώς θα δαπανώνται τα χρήματα, πώς θα διανέμονται και με ποιους όρους θα πρέπει να δίνεται η όποια βοήθεια».
Ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέσκι, από την πλευρά του κάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες να μην χάσουν χρόνο για μια μακρά διαπραγμάτευση για το ταμείο ανάκαμψης ύψους 750 δισεκ. ευρώ, λέγοντας ότι χρειάζεται μια γρήγορη αντίδραση.
Ο Μοραβιέτσκι δήλωσε ότι η Πολωνία θα λάβει περίπου 160 δισεκ. ευρώ από το ταμείο ανάκαμψης και τον προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-27. Πρόσθεσε ότι οι διαπραγματεύσεις για το σχέδιο ανάκαμψης μπορεί να ολοκληρωθούν τον Ιούλιο ή τον Αύγουστο.
Η ελληνική πλευρά
«Η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την πρόταση της Κομισιόν, πρόκειται για ένα πολύ καλό σημείο εκκίνησης, δεν γίνεται να πάμε κάτω από το επίπεδο αυτής της πρότασης» τόνισε ο Πρωθυπουργός στη διάρκεια της συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στην οποία, όπως αναφέρουν κυβερνητικές πηγές, σχεδόν αποκλειστικό θέμα ήταν ο χαρακτήρας και το ύψος του Ταμείου Ανάκαμψης.
«Έχουμε ραντεβού με την ιστορία. Μιλώντας ως χώρα που το 2011 βίωσε ύφεση της τάξης του 9,1%, αυτού του είδους οι οικονομικές καταστάσεις είναι πραγματικά ιδιαίτερα επώδυνες, οδηγούν σε κοινωνική αναταραχή και σε άνοδο του λαϊκισμού. Θα πρέπει όλοι να γνωρίζουμε καλά τι θα αντιμετωπίσουμε εάν η αντίδρασή μας δεν έχει το κατάλληλο μέγεθος ή την ταχύτητα που απαιτείται.
Η Ελλάδα στηρίζει πλήρως την πρόταση της Κομισιόν, πρόκειται για πολύ καλό σημείο εκκίνησης, δεν γίνεται να πάμε κάτω από το επίπεδο αυτής της πρότασης», τόνισε σύμφωνα με πληροφορίες ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο Πρωθυπουργός, προσθέτουν οι ίδιες πηγές, επέμεινε να διατηρηθεί το ύψος του συνολικού ποσού και η αναλογία επιχορηγήσεων - δανείων, καθώς και να μην αλλάξει η κλείδα κατανομής. «Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει το ύψος της παρέμβασης κι οτιδήποτε διαφορετικό θα δημιουργούσε σοβαρότατο πρόβλημα», υπογράμμισε.
Αναφερόμενος στο Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης επεσήμανε το σημαντικό ρόλο των πολιτικών συνοχής, ιδιαίτερα εν μέσω κρίσης.
Επίσης, αναφέρθηκε στο ζήτημα της τουρκικής προκλητικότητας, λέγοντας ότι «είναι παράδοξο να συζητάμε για κυρώσεις εναντίον της Ρωσίας για την Ουκρανία και να μη συζητάμε για την παραβίαση των κυριαρχικών δικαιωμάτων κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της Ελλάδας και της Κύπρου». Ζήτησε δε το ζήτημα αυτό να συζητηθεί στη Σύνοδο του Ιουλίου, που θα πραγματοποιηθεί δια ζώσης στις Βρυξέλλες.
Οικονομικές κυρώσεις
Παράλληλα, οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησαν να παρατείνουν τις οικονομικές κυρώσεις που επιβάλλουν σε βάρος της Ρωσίας λόγω της προσάρτησης, το 2014, της Κριμαίας και της αναταραχής στην Ουκρανία, έως τα τέλη Ιανουαρίου 2021, δήλωσε ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
«Τώρα το Συμβούλιο μπορεί να προχωρήσει με την παράταση των κυρώσεων», δήλωσε ο Σαρλ Μισέλ σε συνέντευξη Τύπου έπειτα από τηλεδιάσκεψη των 27 ηγετών της ΕΕ.
Με πληροφορίες του Associated Press/ Reuters/ ΑΠΕ
σχόλια