Μπορεί χάρη στην υποχρεωτική εκπαίδευση, την τεχνολογία και το διαδίκτυο, η ανθρωπότητα σήμερα να παινεύεται πως διαθέτει συλλογικά συσσωρευμένη περισσότερη γνώση σε σχέση με παλαιότερα, αλλά σε ατομικό επίπεδο η αλήθεια είναι πως υστερούμε, ιδίως σε ότι έχει να κάνει με τη φύση.
Οι γενικές γνώσεις που έχουμε αποκτήσει στο σχολείο, την επαγγελματική μας κατάρτιση ή το πανεπιστήμιο για τα φυτά, τα έντομα και τα ζώα με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη, ωχριούν μπροστά στην παιδεία των κυνηγών/τροφοσυλλέκτων προγόνων μας.
Εκείνοι δεν γνώριζαν γραφή και ανάγνωση αλλά διέθεταν μια σαφώς πιο ευρεία και εμπεριστατωμένη γνώση του περιβάλλοντος όπου ζούσαν, από το οποίο τρέφονταν και περιέθαλπαν τα μέλη των κοινοτήτων τους γιατί πολύ απλά ήταν ζωτικής σημασίας το να αναγνωρίζουν τα διάφορα είδη και να διακρίνουν τα ωφέλιμα από τα βλαπτικά για τον οργανισμό τους.
Εμείς -ευτυχώς- σήμερα δεν χρειάζεται να διαλέξουμε φυτά ή ζώα των οποίων συστατικά και εκκρίσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως γιατρικά, ωστόσο δεν παύει να είναι χρήσιμο και πρωτίστως ενδιαφέρον να ξέρουμε τα ονόματα και άλλες πληροφορίες για τα άνθη ή τα έντομα που συναντάμε και μας τραβάνε την προσοχή, ακόμα κι αν δεν είμαστε ζωολόγοι ή βοτανολόγοι.
Εκτός από την ταυτοποίηση του, θα έχετε και την ευκαιρία να μοιραστείτε το εύρημά σας με την κοινότητα της εφαρμογής, να επιβεβαιώσετε το υποείδος και να συζητήσετε με άλλα μέλη ώστε να μάθετε ακόμα περισσότερα πράγματα για το φυτό, το ζώο ή τον μικροοργανισμό που σας τράβηξε το ενδιαφέρον.
Αρωγός στην προσπάθεια μας αυτή είναι το iNaturalist, μία εφαρμογή της Ακαδημίας Επιστημών της Καλιφόρνια (California Academy of Sciences) που λειτουργεί βασιζόμενη στην ίδια αρχή με το Shazam, την υπηρεσία αναγνώρισης τραγουδιών που έλυσε άπειρες σπαζοκεφαλιές μουσικόφιλων – ή απλά μεθυσμένων.
Έχετε βγει βόλτα στην εξοχή και ένα όμορφο άγνωστο λουλούδι σας φτιάχνει την διάθεση και θέλετε να μάθετε πως το λένε και πού θα το ξαναβρείτε; Βρίσκεστε σε μια ωραία παραλία αλλά ένα ζωύφιο βγαίνει σερνάμενο κάτω από τα βότσαλα και δεν είστε βέβαιοι αν πρέπει να το αφήσετε στην ησυχία του ή να πάρετε την πετσετούλα σας και να πάτε σε άλλη ακτή; Αν έχετε κατεβάσει την εφαρμογή αυτή οι απορίες σας κατά πάσα πιθανότητα θα λυθούν σύντομα.
Ως χρήστης του iNaturalist το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να επιλέξετε ένα έμβιο είδος και να τραβήξετε μια καθαρή και καλά καδραρισμένη φωτογραφία. Αυτομάτως το iNaturalist θα σας εμφανίσει προτάσεις βάσει της φωτογραφίας που ανεβάσατε και του τόπου όπου βρίσκεστε ώστε να να ταυτοποιηθεί το είδος του.
Εκτός όμως από την ταυτοποίησή του, θα έχετε και την ευκαιρία να μοιραστείτε το εύρημά σας με την κοινότητα της εφαρμογής, να επιβεβαιώσετε το υποείδος και να συζητήσετε με άλλα μέλη ώστε να μάθετε ακόμα περισσότερα πράγματα για το φυτό, το ζώο ή τον μικροοργανισμό που σας τράβηξε το ενδιαφέρον.
Πέραν της ικανοποίησης όμως της περιέργειας μας, οι φωτογραφίες και οι παρατηρήσεις που μοιραζόμαστε μέσω της εφαρμογής και στη συνέχεια εξακριβώνονται από επιστήμονες, μπορούν να συνεισφέρουν και στην έρευνα ώστε οι ερευνητές να κατορθώσουν να κατανοήσουν καλύτερα και να προστατεύσουν το φυσικό περιβάλλον.
Ο όγκος και η γεωγραφική διασπορά των στοιχείων που συλλέγονται με τη συμμετοχή των χρηστών, επιτρέπουν την εξαγωγή στατιστικά ασφαλών και χρήσιμων συμπερασμάτων για τη γεωγραφική κατανομή και την εξέλιξη των ειδών μέσα στον χρόνο.
Αξίζει να αναφέρουμε ενδεικτικά ότι μέχρι σήμερα οι εγγεγραμμένοι χρήστες του iNaturalist είναι 616.529 και έχουν αναρτήσει 8.137.753 παρατηρήσεις που έχουν οδηγήσει στην καταγραφή και ταυτοποίηση δειγμάτων που ανήκουν σε 147.261 είδη.
Η Ακαδημία των Επιστημών μοιράζεται τα ευρήματα της εφαρμογής με επιστημονικά αποθετήρια δεδομένων όπως η Global Biodiversity Information Facility προκειμένου να έχουν εύκολη πρόσβαση σε αυτά οι ερευνητές.
Επιπλέον, η εφαρμογή αυτή προσφέρει πολλά σε επαγγελματίες όπως οι υπάλληλοι αεροδρομίων και τελωνείων, οι οποίοι χρειάζονται πια ειδικές γνώσεις ώστε να διακρίνουν σπάνια είδη ζώων ή χωροκατακτητικών φυτών, σε αγρότες που θέλουν να εμπλουτίσουν τις γνώσεις τους με επιστημονικά έγκυρες πληροφορίες ή απλά ερασιτέχνες κηπουρούς που θέλουν να ξεχωρίσουν τα ζιζάνια και τα βλαβερά έντομα που καταστρέφουν τις γλάστρες τους (όπως εγώ).
«Πρόκειται για σπάνια περίπτωση διττού οφέλους», λέει ο Scott Loarie της Ακαδημίας Επιστημών της Καλιφόρνια. «Εμπλέκουμε το κοινό και ταυτόχρονα επεξεργαζόμαστε έναν τεράστιο όγκο εισερχόμενων επιστημονικών δεδομένων υψηλής ποιότητας. Και διαθέτουμε τη μεγαλύτερη βάση δεδομένων εικόνων έμβιων όντων με επακριβή σήμανση, που υπάρχει στον κόσμο».
Το iNaturalist, που περιγράφεται από τους εμπνευστές τους ως «πληθοποριστικό σύστημα ταυτοποίησης ειδών», συμπεριλαμβάνει στο σύστημά του κάθε είδος ζωντανού οργανισμού: μύκητες, φύκη, έντομα, πτηνά, ερπετά, ψάρια και θηλαστικά και κάνει χρήση προγραμμάτων τεχνητής νοημοσύνης που μαθαίνουν από τους επιστήμονες και τις προσθήκες των χρηστών και στη συνέχεια βοηθά στην αναγνώριση των ειδών.
Είναι ωστόσο αναγκαίο να πούμε πως λόγω της απίστευτης βιοποικιλότητας στον πλανήτη μας, μόνο τα είδη φυτών αγγίζουν τις 400.000 για παράδειγμα, η εφαρμογή είναι πιθανόν να λανθάνει σε κάποιες ταυτοποιήσεις και οι χρήστες πρέπει να λαμβάνουν υποψιν τους αυτό το περιθώριο λάθους.
Δεδομένου του ότι υπάρχουν πολλά δηλητηριώδη είδη, καλό θα ήταν το iNaturalist και άλλες εφαρμογές να χρησιμοποιούνται μόνο για εκπαιδευτικούς σκοπούς και να μην υποκαθιστούν την υπεύθυνη γνώμη βιολόγων, βοτανολόγων ή ζωολόγων ώστε να αποφευχθούν δυσάρεστες συνέπειες από την βρώση ή επαφή με βλαβερά είδη.
σχόλια