Ο Bryan Szabo και η ομάδα του έχουν περάσει ατελείωτες ώρες μελετώντας φωτογραφίες από πολυφορεμένα τζιν, συμπεριλαμβανομένων vintage κομματιών, ξεθωριασμένων ή με σκισίματα στα γόνατα.
Αναζητώντας τα αίτια πώς δημιουργήθηκαν αυτά τα fades, όπως ονομάζονται, κατέληξαν πως μεγάλο ρόλο παίζει το ακατέργαστο ύφασμα. Ταυτόχρονα παρατήρησαν πως ένα από τα κλειδιά για την επίτευξη αυτών των μοτίβων είναι η αποφυγή πλυσίματος, δεδομένου ότι το τζιν γίνεται πιο απαλό όταν πλυθεί με απορρυπαντικό και νερό.
Και κάπου στο μεσοδιάστημα γεννήθηκε και το Indigo Invitational, ένα «κίνημα» όπου άνθρωποι σε όλο τον κόσμο φορούν τζιν από ακατέργαστο denim για ένα χρόνο. Ωστόσο, εδώ δεν μιλάμε απλώς για φανατικούς των ξεβαμμένων τζιν, αφού είναι επίσης πρωταθλητές και σε κάτι άλλο: το denim low-wash- κοινώς το να πλένεις ελάχιστα τα τζιν σου.
Το αξιοσημείωτο βέβαια είναι πως την συγκεκριμένη τάση ακολουθούν πλέον πάρα πολλοί άνθρωποι- από μέλη του κλαμπ «άπλυτα ρούχα» μέχρι τον CEO της Levi’s.
Για τον Bryan Szabo, η συνήθεια να μην πλένει συχνά τα ρούχα του ξεκίνησε όταν αγόρασε για πρώτη φορά δυο τζιν παντελόνια από ακατέργαστο denim το 2010. Ταξιδεύοντας από την πατρίδα του, τον Καναδά, στην Ευρώπη, πήρε μαζί του τα τζιν για το εξάμηνο ταξίδι. «Ήταν πρωτόγνωρο για εμένα να έχω αυτά τα βρώμικα τζιν. Μύριζαν απαίσια», λέει χαρακτηριστικά.
Ανάμεσα στους συμμετέχοντες του Indigo Invitational, το οποίο ξεκινά την τέταρτη χρονιά του τον ερχόμενο Ιανουάριο, πάνω από 9 στους 10 καθυστερούν το πρώτο πλύσιμο των παντελονιών τους μέχρι να φορεθούν 150 ή 200 φορές, εξηγεί.
«Δεν θα ήθελα να πλησιάσω ούτε στο ελάχιστο μερικά από αυτά τα παντελόνια, κοντά στο τέλος της χρονιάς. Πιθανότατα μυρίζουν απαίσια», λέει.
Μερικοί από τους φίλους του, δε, έχουν πάρει την απόφαση να μην πλύνουν ποτέ τα ρούχα τους. «Σε πολύ στενούς χώρους, όπως ένα μικρό ασανσέρ ή κάτι τέτοιο, αν φοράει συγκεκριμένο παντελόνι, μπορείς να το μυρίσεις λίγο», λέει για έναν από αυτούς. «Έχουν ένα άρωμα... Δεν είναι ακριβώς δυσάρεστη μυρωδιά, αλλά είναι μυρωδιά».
Αντί να χρησιμοποιούν πλυντήριο, οι χρήστες του raw denim βρίσκουν άλλους τρόπους για να φροντίζουν τα ρούχα τους, όπως να τα απολυμαίνουν με υπεριώδη ακτινοβολία. «Το ονομάζω ηλιακό μπάνιο», λέει ο Szabo. Άλλοι απλώς τα αερίζουν κατά τη διάρκεια της νύχτας. Ο Szabo χρησιμοποιεί, ωστόσο, πλυντήριο ρούχων. «Μόλις η γυναίκα μου θεωρήσει πως μυρίζει το τζιν μου, μου το λέει και αμέσως μπαίνει στο πλυντήριο».
Την αμφιλεγόμενη πρακτική έχουν υιοθετήσει ακόμη και διάσημα ονόματα στο χώρο της μόδας. Το 2019, η σχεδιάστρια Stella McCartney προκάλεσε αμφιλεγόμενες αντιδράσεις, όταν αποκάλυψε πως συνηθίζει να πλένει ελάχιστα τα ρούχα της, λέγοντας στον Guardian: «Βασικά ισχύει ο εξής εμπειρικός κανόνας: Αν δεν είναι επιτακτική ανάγκη να καθαρίσετε κάτι, τότε μην το καθαρίζετε. Δεν βάζω ρούχα στο πλυντήριο απλώς επειδή έχουν φορεθεί. Η ίδια είμαι απίστευτα καθαρός άνθρωπος, αλλά δεν είμαι λάτρης του στεγνοκαθαριστηρίου ή οποιουδήποτε καθαρισμού».
Άλλοι πάλι, έχουν αρχίσει να επανεξετάζουν τις συνήθειες πλυσίματος επειδή ανησυχούν για το περιβάλλον ή λόγω της αύξησης του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος.
Η Chelsea Harry από το Κονέκτικατ των ΗΠΑ μεγάλωσε σε ένα σπίτι όπου έπλεναν τα πάντα μετά από μία χρήση. Ένα καλοκαίρι, έζησε με τη γιαγιά της, η οποία της έμαθε να βάζει τις πιτζάμες της κάτω από το μαξιλάρι της το πρωί για να τις ξαναφορέσει το επόμενο βράδυ. Αργότερα, γνώρισε τον σύζυγό της, ο οποίος, όπως λέει, «δεν πλένει σχεδόν ποτέ ρούχα». Στη συνέχεια, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, άρχισε να κάνει πεζοπορία. Τότε ήταν που τα πράγματα άλλαξαν ριζικά. «Προφανώς δεν μπορείς να κάνεις ντους όταν έχεις κάνει πεζοπορία όλη μέρα και κοιμάσαι σε αιώρα ή σκηνή», λέει. Κάποιοι στο γκρουπ πεζοπορίας συνέστησαν τα εσώρουχα Ex Officio, τα οποία μπορούν να φορεθούν τις επόμενες ημέρες ή να πλυθούν και να στεγνώσουν γρήγορα. Χρησιμοποιώντας αυτά και άλλα μάλλινα ρούχα, η Harry ανακάλυψε ότι μπορούσε να κάνει πεζοπορία με ένα σακίδιο πλάτης για μέρες και να αισθάνεται άνετα. «Τότε», λέει, «άρχισα να σκέφτομαι: Γιατί δεν το κάνω αυτό και στην καθημερινή μου ζωή;». Και αυτό ήταν.
Η Chelsea Harry δεν ανησυχεί για τις μυρωδιές. «Εμπιστεύομαι τη μύτη μου», λέει. Όπως και ο Szabo, χρησιμοποιεί διάφορα τρικ για να αποφεύγει το πλήρες πλύσιμο: Αφήνει το ρούχο να αεριστεί κατά τη διάρκεια της νύχτας ή ψεκάζει ξύδι ή βότκα στις μασχάλες. «Λατρεύω, στο τέλος της ημέρας, να κρεμάω το μάλλινο φόρεμά μου, το μάλλινο κολάν μου, τις μάλλινες κάλτσες μου. Αυτό ακριβώς κάνω. Τα κρεμάω δίπλα στο παράθυρο, κάνω ένα ντους, έχω τα εσώρουχα Ex Officio και το πρωί τα ξαναφοράω όλα».
«Ένα από τα χειρότερα πράγματα που μπορείς να κάνεις σε ένα ρούχο, όσον αφορά την αντοχή του, είναι να το πλύνεις», υποστηρίζει ο Mark Sumner, λέκτορας βιώσιμης μόδας στο University of Leeds. Κατά τη διάρκεια ενός πλυσίματος, λέει, τα υφάσματα μπορεί να σκιστούν, να μαζέψουν και να χάσουν το χρώμα τους. Μαζί με τον συνάδελφό του Mark Taylor, μελετά πώς οι μικροΐνες από τα οικιακά ρούχα καταλήγουν στα θαλάσσια ζώα. Αλλά ενώ λέει ότι η μείωση της συχνότητας πλυσίματος των ρούχων μας είναι σωστή επιλογή για το περιβάλλον, δεν είναι υπέρ μιας κατάργησης του πλυντηρίου ρούχων.
«Δεν θέλουμε ο κόσμος να πιστεύει ότι δεν μπορεί να πλένει πράγματα επειδή... καταστρέφουν τον πλανήτη», λέει στο BBC Culture. «Το θέμα είναι να προσπαθήσουμε να βρούμε τη σωστή ισορροπία». Το πλύσιμο ρούχων είναι σημαντικό για ιατρικούς λόγους και λόγους υγιεινής, λέει, για παράδειγμα για ανθρώπους που υποφέρουν από έκζεμα και προσπαθούν να αποφύγουν τον ερεθισμό που προκαλείται όταν τα φυσικά βακτήρια του δέρματός μας πολλαπλασιάζονται μέσα στα ρούχα μας. Είναι επίσης σημαντικό για την αυτοεκτίμηση των ανθρώπων «προκειμένου να μην νιώθουν αμηχανία για τα ρούχα τους επειδή είναι βρώμικα ή μυρίζουν».
Σε κάθε περίπτωση, αν περιμένετε από τους άλλους να καθορίσουν πόσο συχνά πρέπει να γεμίζετε το πλυντήριο, τότε ξανασκεφτείτε το. Όταν πρόκειται για συνήθειες πλυσίματος, λένε οι Sumner και Taylor, δεν υπάρχει μέση λύση: Όλοι χρησιμοποιούμε διαφορετικές θερμοκρασίες πλύσης, κύκλους πλύσης και συνδυασμούς χρωμάτων και υφασμάτων. Και οι ίδιοι οι επιστήμονες βασανίζονται από τις ίδιες απορίες με εμάς τους υπόλοιπους. «Ασχολούμαι με τα υφάσματα εδώ και 30 χρόνια, νομίζω», λέει ο Sumner. «Και θα έπρεπε να ξέρω ότι χρειάζεται να διαχωρίζω τα βαμβακερά από τα συνθετικά, και τα λευκά από τα χρωματιστά... Αλλά ειλικρινά, δεν έχω χρόνο».
Η καλύτερη προσέγγιση, όπως φαίνεται, είναι να είσαι ευέλικτος. «Αν τα ρούχα δεν μυρίζουν, τότε μην μπείτε στον κόπο να τα πλύνετε», συμβουλεύει ο Sumner. «Και όταν πρόκειται να τα πλύνετε, φροντίστε να τα πλένετε σε χαμηλότερες θερμοκρασίες ή βάλτε το πλυντήριο στην επιλογή της γρήγορης πλύσης χωρίς να βάλετε σκόνη πλυσίματος».
Εξάλλου, για πολλούς, το συχνό πλύσιμο ρούχων τρώει ώρες από τη ζωή τους. «Με ενδιαφέρει πραγματικά η βιωσιμότητα, το περιβάλλον και η διαχείριση των φυσικών πόρων», λέει η Harry. «Αλλά με απασχολεί και ο χρόνος μου». Ο Szabo ενδιαφέρεται εξίσου για τη βιωσιμότητα, αλλά έχει και άλλους λόγους για να αποφεύγει τα συχνά πλυσίματα. «Έχω άλλα πράγματα να κάνω», λέει. «Έχω ένα σκύλο να βγάλω βόλτα».
