Στα τέλη της περασμένης εβδομάδας, αξιωματούχοι του Χάρβαρντ προσπαθούσαν να αποκρυπτογραφήσουν τι ακριβώς ήθελε η διοίκηση Τραμπ να κάνει το πανεπιστημιακό ίδρυμα για την «καταπολέμηση του αντισημιτισμού».
Η αμερικανική κυβέρνηση είχε προβεί σε κάποιες απλές απαιτήσεις, όπως το να απαγορευτούν οι μάσκες που συχνά χρησιμοποιούνται από τους διαδηλωτές - ωστόσο άλλα αιτήματα ήταν ασαφή. Στη συνέχεια, αργά το βράδυ της Παρασκευής (10/4), η ομοσπονδιακή κυβέρνηση των ΗΠΑ έστειλε στο Χάρβαρντ μία πεντασέλιδη επιστολή νέων αιτημάτων που θα αναδιαμόρφωναν τη λειτουργία του Πανεπιστημίου - τις εισαγωγές, τις προσλήψεις, το διδακτικό προσωπικό και τη φοιτητική ζωή.
Το Χάρβαρντ χρειάστηκε λιγότερο από 72 ώρες για να πει «όχι».
«Η απόφαση του Χάρβαρντ είναι η πιο ανοιχτή πρόκληση από ένα πανεπιστήμιο από τότε που ο Ντόναλντ Τραμπ άρχισε να πιέζει την τριτοβάθμια εκπαίδευση να συμμορφωθεί με τις πολιτικές του προτεραιότητες», σημειώνουν στην ανάλυσή τους οι New York Times. Της εν λόγω απόφασης προηγήθηκε ένα Σαββατοκύριακο έντονων συζητήσεων, με τους επικεφαλής του Χάρβαρντ να διαπιστώνουν ότι αυτό που πρότεινε η κυβέρνηση Τραμπ αποτελεί βαθιά απειλή για την ανεξαρτησία και την αποστολή του πανεπιστημίου με ιστορία 388 ετών.
Το Χάρβαρντ διαθέτει εξαιρετική οικονομική και πολιτική δύναμη πυρός για μια σύγκρουση με την Ουάσινγκτον. Και οι επικεφαλής του πανεπιστημίου παρακολούθησαν το Πανεπιστήμιο Κολούμπια να παραπαίει, καθώς η διοίκηση Τραμπ έθετε περισσότερες απαιτήσεις, ακόμη και μετά τη συνθηκολόγηση.
Το Χάρβαρντ θα πολεμούσε. Η εναλλακτική λύση φαινόταν πολύ χειρότερη.
«Καμία κυβέρνηση - ανεξάρτητα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στην εξουσία - δεν πρέπει να υπαγορεύει τι μπορούν να διδάσκουν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, ποιους μπορούν να δέχονται και να προσλαμβάνουν και ποιους τομείς μελέτης και έρευνας μπορούν να επιδιώκουν», έγραψε ο πρόεδρος του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ, σε ανοιχτή επιστολή τη Δευτέρα (14/4).
Αυτή η θέση βασίστηκε στην αλληλογραφία μεταξύ του Χάρβαρντ και της αμερικανικής κυβέρνησης, σε δημόσιες δηλώσεις και σε συνεντεύξεις με αξιωματούχους της κυβέρνησης Τραμπ, ανθρώπους του Χάρβαρντ και στενούς παρατηρητές του πανεπιστημίου.
Ως απάντηση, η κυβέρνηση αντέδρασε γρήγορα με το πάγωμα περισσότερων από 2,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων ομοσπονδιακής χρηματοδότησης. Ακόμα 7 δισ. δολάρια διακυβεύονται, συμπεριλαμβανομένων των χρημάτων που πηγαίνουν στα νοσοκομεία που συνδέονται με το Χάρβαρντ. Χθες, Τρίτη (15/4), ο Τραμπ -ο οποίος έχει βάλει στο στόχαστρο τα κορυφαία πανεπιστήμια, που εδώ και καιρό κατηγορούνται από τους συντηρητικούς ότι κλίνουν προς τα αριστερά- απείλησε το αφορολόγητο καθεστώς του Χάρβαρντ.
Ακόμα και για το πλουσιότερο πανεπιστήμιο του κόσμου, το οποίο έχει ένα κεφάλαιο περίπου 53 δισ. δολαρίων, ένα μόνιμο πάγωμα της χρηματοδότησης θα επηρέαζε τα εργαστήρια, τα τμήματα, ακόμα και τις αίθουσες διδασκαλίας. Αλλά οι αξιωματούχοι του Χάρβαρντ επέλεξαν να εκτιμήσουν τη φήμη, την ανεξαρτησία και την κληρονομιά του, στοιχηματίζοντας ότι το ίδρυμα θα μπορούσε να ξεπεράσει τη «σταυροφορία» του Τραμπ.
«Αυτό είναι ό,τι προσπαθούσε να κάνει ο Τζο Μακάρθι μεγεθυμένο δέκα ή 100 φορές», δήλωσε ο Λόρενς Χ. Σάμερς, πρώην πρόεδρος του Χάρβαρντ, προσθέτοντας ότι «αντιτίθεται ευθέως στον ρόλο του πανεπιστημίου σε μια ελεύθερη κοινωνία».
«Το Χάρβαρντ δεν θα παραδοθεί»
Η επιστολής τη κυβέρνησης Τραμπ ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι το Χάρβαρντ «απέτυχε να ανταποκριθεί τόσο στους όρους των πνευματικών όσο και των πολιτικών δικαιωμάτων που δικαιολογούν τις ομοσπονδιακές επενδύσεις».
Οι αξιωματούχοι -από το υπουργείο Παιδείας, το υπουργείο Υγείας και Ανθρωπίνων Υπηρεσιών και από τη Διοίκηση Γενικών Υπηρεσιών των ΗΠΑ- είπαν στον Γκάρμπερ ότι θα «καλωσορίσουν» τη «συνεργασία του για την αποκατάσταση της υπόσχεσης του πανεπιστημίου». Εάν το Χάρβαρντ συμφωνούσε με τους όρους τους, έγραψαν οι αξιωματούχοι, θα μπορούσαν να ξεκινήσουν τις εργασίες για μια «πιο εμπεριστατωμένη, δεσμευτική συμφωνία διευθέτησης».
Η επιστολή έφτασε αφού το Χάρβαρντ ζήτησε διευκρινίσεις σχετικά με τον κατάλογο προτάσεων που είχε κοινοποιήσει η κυβέρνηση οκτώ ημέρες νωρίτερα. Παρά την ευγενική εισαγωγή, έθετε μια σειρά αιτημάτων, που ήταν τόσο ευρεία και παρεμβατικά ώστε εξέπληξαν τους επικεφαλής του Χάρβαρντ, οι οποίοι μέχρι πρόσφατα ήταν ανοιχτοί στο να καταλήξουν σε κάποιου είδους συμφωνία με την κυβέρνηση Τραμπ.
Η αμερικανική κυβέρνηση είπε ότι ήθελε να μειωθεί η εξουσία της σχολής του Χάρβαρντ και απαίτησε από το πανεπιστήμιο να υιοθετήσει πολιτικές εισδοχής και προσλήψεων με βάση την «αξία». Η κυβέρνηση Τραμπ ήθελε να ελέγξει τα δεδομένα του πανεπιστημίου και επιδίωκε αλλαγές στην «πρόσληψη, τον έλεγχο και την εισδοχή διεθνών φοιτητών».
Η διοίκηση Τραμπ επέμεινε επίσης ότι το Χάρβαρντ πρέπει να διενεργήσει μια εξέταση για την «ποικιλομορφία απόψεων». Η κυβέρνηση ήθελε το Χάρβαρντ να «κλείσει αμέσως» όλα τα προγράμματα που σχετίζονται με την ποικιλομορφία, την ισότητα και την ένταξη και να φέρει έναν εξωτερικό συνεργάτη για να εξετάσει «τα προγράμματα και τα τμήματα που τροφοδοτούν περισσότερο την αντισημιτική παρενόχληση ή αντανακλούν ιδεολογική αιχμαλωσία». Ζητήθηκαν επίσης εκθέσεις «τουλάχιστον μέχρι το τέλος του 2028» -περίπου την εποχή που ο Τραμπ θα αποχωρήσει από τον Λευκό Οίκο- σχετικά με τη συμμόρφωση του Χάρβαρντ με τις απαιτήσεις της κυβέρνησης.
Τα τελεσίγραφα έμοιαζαν να συνδέονται μόνο επιφανειακά με τη δηλωμένη φιλοδοξία της κυβέρνησης Τραμπ να εξαλείψει τον αντισημιτισμό στην πανεπιστημιούπολη. Ο Κένεθ Λ. Μάρκους, επικεφαλής του υπουργείου Παιδείας των ΗΠΑ για τα πολιτικά δικαιώματα κατά την πρώτη θητεία Τραμπ, δήλωσε ότι οι προτάσεις της αμερικανικής κυβέρνησης «ξεπερνούν κατά πολύ τον αντισημιτισμό και αντανακλούν μια πολύ ευρύτερη πολιτισμική ανησυχία εντός του συντηρητικού κινήματος για το τι είναι "σάπιο" στην τριτοβάθμια εκπαίδευση».
«Το Χάρβαρντ δεν θα παραιτηθεί από τα συνταγματικά του δικαιώματα»
Ο Κένεθ Μάρκους, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Κέντρου Louis D. Brandeis για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα βάσει νόμου, δήλωσε ότι τα αιτήματα αποτελούν επίθεση στην «αριστερή κλίση για την οποία θεωρείται ότι το Χάρβαρντ αποτελεί παράδειγμα».
Ο πρόεδρος του Χάρβαρντ, Άλαν Γκάρμπερ δεν χαρακτήρισε την απάντηση του πανεπιστημίου ως ζήτημα αριστεράς ή δεξιάς. Στην επιστολή του με την οποία απέρριπτε τις απαιτήσεις Τραμπ, χρησιμοποίησε 12 λέξεις για να συνοψίσει τη στάση του Χάρβαρντ:
«Το πανεπιστήμιο δεν θα εγκαταλείψει την ανεξαρτησία του ούτε θα παραιτηθεί από τα συνταγματικά του δικαιώματα».
Η ανακοίνωσή του οδήγησε το Χάρβαρντ σε μια από τις σοβαρότερες αντιπαραθέσεις στην ιστορία του.
Ο Στίβεν Πίνκερ, καθηγητής ψυχολογίας και συμπρόεδρος του Συμβουλίου Ακαδημαϊκής Ελευθερίας του Χάρβαρντ, δήλωσε ότι ήταν «σχεδόν αδιανόητο ότι ένας πρόεδρος πανεπιστημίου θα μπορούσε να συναινέσει σε αυτόν τον κατάλογο αιτημάτων, επειδή στην πραγματικότητα καθορίζουν το περιεχόμενο των πεποιθήσεων των καθηγητών και των εισακτέων φοιτητών». Ωστόσο, εξακολουθούσε να απορεί με την ταχύτητα της αντίδρασης του Χάρβαρντ.
Προετοιμασία για μια σύγκρουση με τον Λευκό Οίκο
Τους τελευταίους μήνες, το Χάρβαρντ είχε υιοθετήσει ένα εντυπωσιακά χαμηλό και υποχωρητικό προφίλ -τόσο πολύ που πολλοί στην πανεπιστημιούπολη ανησυχούσαν ανοιχτά ότι το πανεπιστήμιο ακολουθούσε μια πορεία κατευνασμού τύπου Κολούμπια.
Τον Μάρτιο, το Κολούμπια προσχώρησε σε μια σειρά από απαιτήσεις της διοίκησης Τραμπ σε μια προσπάθεια να αποκαταστήσει 400 εκατομμύρια δολάρια σε ομοσπονδιακές επιχορηγήσεις και συμβάσεις. Αλλά τα χρήματα δεν είχαν αρχίσει να ρέουν ξανά. Αντ' αυτού, η κυβέρνηση ζυγίζει τώρα το ενδεχόμενο μιας απόφασης συναίνεσης με το πανεπιστήμιο, η οποία θα εξουσιοδοτούσε έναν ομοσπονδιακό δικαστή να παρακολουθεί μια συμφωνία με το πανεπιστήμιο και θα έδινε στον Λευκό Οίκο τη δυνατότητα άσκησης μεγάλης επιρροής εντός του ιδρύματος, ενδεχομένως για χρόνια.
Στην πορεία προς την ορκωμοσία Τραμπ, το Χάρβαρντ προσέλαβε μια ισχυρή εταιρεία λόμπι με στενούς δεσμούς με τον Λευκό Οίκο και το υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ. Το πανεπιστήμιο υιοθέτησε επίσης έναν αυστηρότερο ορισμό του αντισημιτισμού που αναστάτωσε πολλούς υποστηρικτές της ελευθερίας του λόγου.
Καθώς η κυβέρνηση Τραμπ αύξησε την πίεση προς το Κολούμπια και τους ομολόγους του, το Χάρβαρντ προχώρησε στην απομάκρυνση δύο επικεφαλής του Κέντρου Μεσανατολικών Σπουδών του, διέκοψε μια συνεργασία με ένα παλαιστινιακό πανεπιστήμιο και στη συνέχεια συμφώνησε να ξεκινήσει μια συνεργασία με ένα ισραηλινό σχολείο.
Το Χάρβαρντ δεν ήταν επίσης μεταξύ των κορυφαίων πανεπιστημίων που αναφέρονται ως ενάγοντες στις δικαστικές αμφισβητήσεις των προτεινόμενων από τη διοίκηση Τραμπ αλλαγών στους τύπους χρηματοδότησης της έρευνας. Παρόλα αυτά, το πανεπιστήμιο είχε κάνει διακριτικές προετοιμασίες για μια σύγκρουση με τον Λευκό Οίκο, μερικές από αυτές πολύ πριν από την ανακοίνωση της κυβέρνησης στις 31 Μαρτίου ότι θα επανεξετάσει τη χρηματοδότηση του Χάρβαρντ ύψους περίπου 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το Χάρβαρντ επέβαλε πάγωμα των προσλήψεων τον Μάρτιο και προσπάθησε να αντλήσει 1,2 δισ. δολάρια από την αγορά ομολόγων. Το Χάρβαρντ στάθμισε επίσης προσαρμογές στις πληρωμές του κληροδοτήματος των 53 δισεκατομμυρίων δολαρίων, όπως ακριβώς είχε κάνει κατά τη διάρκεια της πανδημίας του κορωνοϊού.
Το οικονομικό διακύβευμα για το Χάρβαρντ είναι τεράστιο
Η κυβέρνηση Τραμπ φαίνεται αποφασισμένη να υποχωρήσει από τη σχέση του αμερικανικού κράτους με τα πανεπιστήμια που εξελίσσεται προοδευτικά στις ΗΠΑ από την εποχή του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μετά.
Η κυβέρνηση Τραμπ δεν έχει εξηγήσει στο Χάρβαρντ σε τι ακριβώς συνίστανται τα 2,2 δισ. δολάρια χρηματοδότηση που παγώνουν. Οι αξιωματούχοι πιστεύουν ότι ο αριθμός θα μπορούσε να είναι το σύνολο των περίπου 650 εκατομμυρίων δολαρίων που παρέχει η ομοσπονδιακή κυβέρνηση στους ερευνητές του πανεπιστημίου ετησίως και η διάρκεια ζωής τυχόν πολυετών συμβάσεων.
Το Χάρβαρντ αισθανόταν ήδη τις επιπτώσεις από το πρωί της Τρίτης. Η Σχολή Δημόσιας Υγείας του πανεπιστημίου επιβεβαίωσε ότι η Σάρα Φόρτσουν, ειδική σε θέματα λοιμωδών νοσημάτων, είχε λάβει εντολή διακοπής της εργασίας της. Η έρευνα για τη φυματίωση της δρ. Φόρτσουν υποστηριζόταν μέσω σύμβασης ύψους 60 εκατομμυρίων δολαρίων του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας των ΗΠΑ στην οποία συμμετείχαν το Χάρβαρντ και άλλα αμερικανικά πανεπιστήμια.
Το κληροδότημα του Χάρβαρντ μπορεί να το βοηθήσει να αντιμετωπίσει κάποιες από τις οικονομικές επιπτώσεις. Όμως οι ηγέτες των πανεπιστημίων συχνά αποστρέφονται αυστηρά την αξιοποίηση αυτών των κεφαλαίων, ανησυχώντας για την άντληση κεφαλαίων που θα χρειαστούν στο μέλλον. Στο Χάρβαρντ, περίπου το 80% των κληροδοτημένων κεφαλαίων του περιορίζονται σε συγκεκριμένους σκοπούς.
Παρόλα αυτά, στην πιο πρόσφατη οικονομική του έκθεση, το Χάρβαρντ ανέφερε ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια δολάρια που θα μπορούσε να αξιοποιήσει «σε περίπτωση απροσδόκητης διαταραχής».
Η εμπειρία του Κολούμπια τις τελευταίες εβδομάδες κατέστησε σαφές ότι οποιοσδήποτε δρόμος φαινόταν εξίσου πιθανό να οδηγήσει σε συνεχιζόμενη αναταραχή, με ορατό το ενδεχόμενο ο Λευκός Οίκος να αθετούσε οποιαδήποτε συμφωνία με το Χάρβαρντ.
Ο Λι Μπόλινγκερ, ο οποίος ήταν πρόεδρος του Κολούμπια για 21 χρόνια, δήλωσε την Τρίτη (15/4) ότι μια στρατηγική «διαπραγμάτευσης και συμβιβασμού φαίνεται να μην έχει αποδεκτό σημείο τερματισμού».
Με πληροφορίες από New York Times
