Το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ έκρινε ότι το Σύνταγμα απαγορεύει στα αμερικανικά πανεπιστήμια να εξετάζουν τη φυλή των υποψηφίων ως μέρος της διαδικασίας εισαγωγής.
Η απόφαση του Ανωτάτου Δικαστηρίου έχει προκαλέσει πληθώρα αντιδράσεων, καθώς συνδυάζεται και με την περσινή απόφαση που αφορούσε στο καθεστώς των αμβλώσεων. Υπενθυμίζεται πως πριν από έναν χρόνο το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ ανέστειλε τη συνταγματική προστασία της άμβλωσης. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως εναπόκειται πλέον σε κάθε αμερικανική πολιτεία να επιτρέψει, να περιορίσει ή και να απαγορεύσει πλήρως τις αμβλώσεις.
Επομένως πλέον η ανησυχία είναι διάχυτη στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πως επίκεινται και άλλες ανάλογες αποφάσεις που θα επιφέρουν πλήγματα στα δικαιώματα των μειονοτήτων ή και της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας.
Τι αναφέρει η απόφαση του δικαστηρίου
Το δικαστήριο για άλλη μια φορά διχάστηκε έντονα με βάση ιδεολογικές γραμμές. Οι έξι συντηρητικοί δικαστές της πλειοψηφίας ανακήρυξαν την απόφαση ως ένα βήμα προς μια πιο «αχρώματη κοινωνία», όπου οι φοιτητές θα μετριούνται με βάση τα επιτεύγματά τους και όχι τη φυλή τους. Οι τρεις φιλελεύθεροι καταδίκασαν την απόφαση, υποστηρίζοντας ότι αγνοεί τη συνεχιζόμενη πραγματικότητα των διακρίσεων στην Αμερική.
Η απόφαση ισχύει για κάθε πανεπιστήμιο, δημόσιο και ιδιωτικό, σε όλες τις ΗΠΑ. Παράλληλα η απόφαση αφορά και στα ιδρύματα υψηλού κύρους της, όπως το Χάρβαρντ.
Το δικαστήριο δεν είπε ότι ακυρώνει άμεσα το προηγούμενο νομικό καθεστώς 20 ετών, σύμφωνα με το οποίο τα πανεπιστήμια μπορούν να εξετάζουν τη φυλή ως παράγοντα σε μια ολιστική προσπάθεια προκειμένου να δημιουργήσουν ένα ποικιλόμορφο φοιτητικό σώμα. Αλλά ο καθηγητής νομικής του Πανεπιστημίου του Τέξας Στιβ Βλάντεκ υποστηρίζει ότι η επίδραση θα είναι εξίσου σημαντική. «Η απόφαση πηγαίνει πολύ πιο μακριά από ό,τι το δικαστήριο θέλει πραγματικά να πιστέψετε», λέει και τονίζει πως καθιστά πρακτικά αδύνατο για τα κολέγια και τα πανεπιστήμια να συνεχίσουν να λαμβάνουν υπόψη τους τη φυλή.
Το σκεπτικό της απόφασης του Ανωτάτου Δικαστηρίου
Ο αρχιδικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου Τζον Ρόμπερτς, όπως λέει το BBC, τράβηξε μια ευθεία γραμμή από μια υπόθεση-ορόσημο του δικαστηρίου το 1954. «Η εξάλειψη των φυλετικών διακρίσεων σημαίνει την εξάλειψη όλων», έγραψε ο αρχιδικαστής.
Η όλη υπόθεση βασίστηκε σε μια αγωγή κατά του Χάρβαρντ που είχε υποβληθεί από μια ομάδα Αμερικανών φοιτητών ασιατικής καταγωγής, που ισχυρίζονταν ότι η πολιτική του πανεπιστημίου για την εισαγωγή τους έκανε διακρίσεις εις βάρος τους υποβαθμίζοντας τις ακαδημαϊκές τους επιδόσεις και τις υψηλές βαθμολογίες τους σε τεστ.
Ο ανώτατος δικαστής συμφώνησε, γράφοντας ότι οι αποφάσεις των κολεγίων πρέπει να χορηγούνται με βάση τις εμπειρίες και τα προσόντα ενός αιτούντος ως ατόμου. «Πολλά πανεπιστήμια έκαναν για πάρα πολύ καιρό ακριβώς το αντίθετο», έγραψε. «Και με αυτόν τον τρόπο, κατέληξαν, λανθασμένα, στο συμπέρασμα ότι η λυδία λίθος της ταυτότητας ενός ατόμου δεν είναι οι προκλήσεις που ξεπεράστηκαν, οι δεξιότητες που αναπτύχθηκαν ή τα μαθήματα που διδάχθηκαν, αλλά το χρώμα του δέρματός του. Η συνταγματική μας ιστορία δεν ανέχεται αυτή την επιλογή».
Πώς τοποθετήθηκαν οι δικαστές που διαφώνησαν
Οι τρεις δικαστές που διορίστηκαν από Δημοκρατικούς προέδρους καταδίκασαν τις αποφάσεις σε δύο ξεχωριστές έγγραφες διαφωνίες που εκτείνονται συνολικά σε σχεδόν 100 σελίδες.
Η απόφαση, έγραψε η δικαστής Σόνια Σοτομαγιόρ «τσιμεντοποιεί έναν επιφανειακό κανόνα σχετικά με το χρώμα ως συνταγματική αρχή σε μια κοινωνία με ενδημικό διαχωρισμό, όπου η φυλή είχε πάντα σημασία και συνεχίζει να έχει σημασία». Η ίδια προειδοποίησε ότι «ανατρέπει δεκαετίες δεδικασμένων και σημαντικής προόδου».
Η δικαστής Κετάνι Μπράουν Τζάκσον, η πρώτη μαύρη γυναίκα που συμμετείχε ποτέ στο δικαστήριο, προχώρησε περαιτέρω: «Με αδιαφορία, σήμερα, η πλειοψηφία τραβάει το σχοινί και ανακοινώνει "αχρωματοψία για όλους" με νομικό διάταγμα. Αλλά το να θεωρούμε τη φυλή άσχετη με το νόμο, δεν την καθιστά έτσι και στη ζωή».
Σε ποιες πολιτείες εφαρμόζεται ήδη
Ενώ η απόφαση του δικαστηρίου ισχύει για πανεπιστήμια σε όλη την Αμερική, εννέα πολιτείες έχουν ήδη λάβει μέτρα για να απαγορεύσουν την εξέταση της φυλής στη διαδικασία εισαγωγής σε δημόσια πανεπιστήμια.
Τα αποτελέσματά τους μπορεί να αποτελέσουν μια ένδειξη των σαρωτικών αλλαγών που πρόκειται να ακολουθήσουν, αναφέρει το BBC. Η Καλιφόρνια, για παράδειγμα, απαγόρευσε την «προνομιακή μεταχείριση» με βάση τη φυλή σε όλα τα κυβερνητικά προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της δημόσιας εκπαίδευσης, πριν από ένα τέταρτο του αιώνα.
Με πληροφορίες από BBC
