Με τέσσερις ισχυρές παλίρροιες τις τελευταίες έξι εβδομάδες, η Βενετία έχει πλημμυρίσει εντείνοντας τους φόβους για τον επιδεινούμενο αντίκτυπο της κλιματικής αλλαγής στην πόλη.
Η επαναλαμβανόμενη εισβολή υφάλμυρης λιμνοθάλασσας στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου αυτό το καλοκαίρι είναι μια ισχυρή υπενθύμιση ότι η απειλή δεν έχει υποχωρήσει.
«Μπορώ να πω ότι μόνο τον Αύγουστο, έναν μήνα που κάτι τέτοιο δεν συνέβαινε ποτέ, είχαμε πέντε φορές παλίρροιες ύψους πάνω από ένα μέτρο. Μιλάω για τον μήνα Αύγουστο, όταν δεν υφίσταται κάτι τέτοιο», δήλωσε ο επικεφαλής επιστάτης του Αγίου Μάρκου, Carlo Alberto Tesserin, στο Associated Press.
Η μοναδική τοπογραφία της Βενετίας, χτισμένη σε πασσάλους μεταξύ καναλιών, την έχει κάνει ιδιαίτερα ευάλωτη στην κλιματική αλλαγή.
Η άνοδος της στάθμης της θάλασσας αυξάνει τη συχνότητα των παλιρροιών, που κατακλύζουν την ιταλική πόλη των 1.600 ετών, η οποία σταδιακά βυθίζεται.
Το χειρότερο σενάριο για άνοδο της στάθμης της θάλασσας στη Βενετία, στα τέλη του αιώνα κάνει λόγο για αύξηση 120 εκατοστών, σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση Γεωεπιστημών.
Αυτό είναι 50% υψηλότερο ποσοστό από τον χειρότερο παγκόσμιο μέσο όρο της ανόδου της θάλασσας των 80 εκατοστών, που προβλέπεται από την επιστημονική επιτροπή του ΟΗΕ.
Η αλληλεπίδραση των καναλιών και της αρχιτεκτονικής της πόλης, των φυσικών οικοτόπων και της ανθρώπινης εφευρετικότητας, έχουν επίσης συμβάλλει στην αναγνώριση της Βενετίας ως μνημείο Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, χαρακτηρισμός που τέθηκε σε κίνδυνο λόγω των επιπτώσεων του υπερ-τουρισμού και των κρουαζιερόπλοιων.
Η Βενετία αποσύρθηκε από τη λίστα με τα μνημεία υπό εξαφάνιση, αφού η Ιταλία απαγόρευσε την διέλευση των κρουαζεριόπλοιων.
Στο χαμηλότερο σημείο της Βενετίας, η Βασιλική του Αγίου Μάρκου προσφέρει μια μοναδική θέση για να παρακολουθήσει κάποιος τις επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης της θάλασσας.
Η πλατεία έξω από τον ναό έχει πλημμυρίσει με το νερό να φτάνει τα 80 εκατοστά. Στον νάρθηκα της εκκλησίας το ύψος του νερού φτάνει τα 88 εκατοστά .
«Οι συνθήκες συνεχίζουν να επιδεινώνονται μετά την πλημμύρα του Νοεμβρίου του 2019. Έχουμε λοιπόν τη βεβαιότητα ότι οι πλημμύρες δεν είναι πλέον περιστασιακό φαινόμενο. Είναι καθημερινό φαινόμενο», δήλωσε ο Tesserin.
Παράλληλα, έχει ενταθεί η εμφάνιση πλημμυρών με πάνω από 140 εκατοστά νερό. Αυτό το ορόσημο έχει ξεπεραστεί 25 φορές από τότε που η Βενετία άρχισε να διατηρεί τέτοια αρχεία το 1872.
Τα δύο τρίτα αυτών των καταστροφών κατατάσσονται χρονικά τα τελευταία 20 χρόνια, με την μεγαλύτερη καταστροφή να έχει σημειωθεί μεταξύ 12 Νοεμβρίου και 23 Δεκεμβρίου του 2019.
«Αυτό που συμβαίνει τώρα είναι η "λογική" συνέχεια για τους Βενετούς, οι οποίοι ζούσαν πάντα με περιοδικές πλημμύρες», δήλωσε η Jane Da Mosto, εκτελεστική διευθύντρια του We Are Here Venice.
«Ζούμε με πλημμύρες που γίνονται όλο και συχνότερες, οπότε ανησυχώ ότι οι άνθρωποι δεν έχουν συνειδητοποιήσει πραγματικά ότι βρισκόμαστε σε κλιματική κρίση. Το ζούμε ήδη τώρα. Δεν είναι θέμα σχεδίων για την αντιμετώπισή του στο μέλλον. Πρέπει να έχουμε έτοιμες λύσεις για σήμερα».
Η άμυνα της Βενετίας απέναντι στο φαινόμενο έχει ανατεθεί στο σύστημα Moose των κινητών υποβρυχίων φραγμάτων, ένα έργο που κοστίζει περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ και το οποίο, μετά από δεκαετίες υπερβάσεων του κόστους, καθυστερήσεων και ενός σκανδάλου δωροδοκίας, βρίσκεται ακόμη επίσημα σε δοκιμαστική φάση.
Μετά την καταστροφή των πλημμυρών του 2019, η κυβέρνηση της Ρώμης έθεσε το έργο υπό τον έλεγχο του αρμόδιου υπουργείου για να επισπεύσει την ολοκλήρωσή του και πέρυσι άρχισε να ενεργοποιεί τα φράγματα, όταν βρέθηκαν προ των πυλών με πλημμύρες ύψους 1,3 μέτρων.
Τα υποθαλάσσια αυτά φράγματα έχουν ανέβει 20 φορές από τον Οκτώβριο του 2020, προστατεύοντας την πόλη σε μια περίοδο σοβαρών πλημμυρών. Ωστόσο, δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποτελεσματικά στις παλίρροιες χαμηλού επιπέδου που συμβαίνουν όλο και πιο συχνά.
Ο Paolo Vielmo, μηχανικός που έχει γράψει εκθέσεις εμπειρογνωμόνων για το έργο, επισημαίνει ότι η άνοδος της στάθμης της θάλασσας προβλεπόταν στα 22 εκατοστά όταν το σύστημα Moose προτάθηκε για πρώτη φορά πριν από περισσότερα από 30 χρόνια, πολύ χαμηλότερα από αυτό που όριζαν οι εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με τα τρέχοντα σχέδια, τα φράγματα του συστήματος δεν θα υψωθούν για πλημμύρες 1,1 μέτρων έως ότου το έργο λάβει την τελική έγκριση. Αυτό αφήνει εκτεθειμένο τον Άγιο Μάρκο.
Ο Tesserin εποπτεύει τις εργασίες για την προστασία της Βασιλικής εγκαθιστώντας έναν γυάλινο τοίχο γύρω από τη βάση του, το οποίο τελικά θα προστατεύσει το εσωτερικό του ναού από το νερό της λιμνοθάλασσας.
Το έργο, ωστόσο, το οποίο διαρκώς διακόπτεται από την παλίρροια, έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί μέχρι τα Χριστούγεννα. Τώρα ο Tesserin λέει ότι θα είναι τυχεροί να τελειώσουν μέχρι το Πάσχα.
«Η Βενετία ζει χάρη στους τεχνίτες και τον τουρισμό της. Εάν δεν υπάρχει πλέον τουρισμός, η Βενετία θα πεθάνει», λένε οι επιχειρηματίες με τα καταστήματά τους κοντά στην πλατεία του Αγίου Μάρκου να έχουν πλημμυρίσει.
«Έχουμε μεγάλη ευθύνη για να την σώσουμε, αλλά υποφέρουμε» τονίζουν.
Με πληροφορίες του AP