Το Ισραήλ και η μυστική υπηρεσία του Μοσάντ κατηγορούνται ότι ενορχήστρωσαν την έκρηξη χιλιάδων βομβητών που σκότωσαν και ακρωτηρίασαν πολίτες και στελέχη της Χεζμπολάχ σε ολόκληρο τον Λίβανο την Τρίτη (17/9), ενώ θεωρούνται επίσης οι δράστες του δεύτερου κύματος εκρήξεων άλλων συσκευών σε διάφορες περιοχές ττης χώρας την Τετάρτη (18/9).
Το Ισραήλ ούτε επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε οποιονδήποτε ρόλο στις εκρήξεις, αλλά 12 νυν και πρώην αξιωματούχοι της άμυνας και των μυστικών υπηρεσιών που ενημερώθηκαν για την επίθεση λένε ότι οι Ισραηλινοί βρίσκονταν πίσω από αυτήν, περιγράφοντας την επιχείρηση ως πολύπλοκη και μακροχρόνια. Μίλησαν στους New York Times υπό τον όρο της ανωνυμίας, λόγω της ευαισθησίας του θέματος. Οι παγιδευμένοι βομβητές και τα γουόκι-τόκι ήταν το τελευταίο σάλπισμα στη δεκαετή σύγκρουση μεταξύ του Ισραήλ και της Χεζμπολάχ, η οποία εδρεύει στην άλλη πλευρά των συνόρων στο Λίβανο. Οι εντάσεις κλιμακώθηκαν μετά την έναρξη του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας ως αντίποινα στις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023.
Οι ομάδες που υποστηρίζονται από το Ιράν, όπως η Χεζμπολάχ, είναι εδώ και καιρό ευάλωτες σε ισραηλινές επιθέσεις που χρησιμοποιούν εξελιγμένες τεχνολογίες. Το 2020, για παράδειγμα, το Ισραήλ δολοφόνησε τον κορυφαίο πυρηνικό επιστήμονα του Ιράν χρησιμοποιώντας ένα ρομπότ υποβοηθούμενο από Τεχνητή Νοημοσύνη που ελεγχόταν εξ αποστάσεως μέσω δορυφόρου. Το Ισραήλ έχει επίσης χρησιμοποιήσει hacking για να ανακόψει την ιρανική πυρηνική ανάπτυξη.
Στον Λίβανο, καθώς το Ισραήλ εξόντωσε ανώτερους κομάντος της Χεζμπολάχ με στοχευμένες δολοφονίες, ο ηγέτης της κατέληξε σε ένα συμπέρασμα: Αν το Ισραήλ πόνταρε στην υψηλή τεχνολογία, η Χεζμπολάχ θα έπρεπε να «μετατοπιστεί». Ήταν ξεκάθαρο, δήλωσε ο ηγέτης της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα, ότι το Ισραήλ χρησιμοποιούσε δίκτυα κινητής τηλεφωνίας για να εντοπίζει τις τοποθεσίες των πρακτόρων του. «Με ρωτάτε πού είναι ο πράκτορας» είπε ο Νασράλα στους οπαδούς του σε δημόσια τηλεοπτική ομιλία τον Φεβρουάριο. «Σας λέω ότι το τηλέφωνο στα χέρια σας, στα χέρια της γυναίκας σας και στα χέρια των παιδιών σας είναι ο πράκτορας» συνεχισε ο Νασράλα και απηύθυνε έκκληση:
«Θάψτε το. Βάλτε το σε ένα σιδερένιο κουτί και κλειδώστε το».
Ο ίδιος ο Νασράλα πίεζε εδώ και χρόνια τη Χεζμπολάχ να επενδύσει σε βομβητές, οι οποίοι παρά τις περιορισμένες δυνατότητές τους θα μπορούσαν να λαμβάνουν δεδομένα χωρίς να προδίδουν την τοποθεσία του χρήστη ή άλλες επικίνδυνες πληροφορίες, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών.
Οι αξιωματούχοι των ισραηλινών μυστικών υπηρεσιών είδαν μια ευκαιρία. Ακόμη και πριν ο Νασράλα αποφασίσει να επεκτείνει τη χρήση των βομβητών, το Ισραήλ είχε θέσει σε εφαρμογή ένα σχέδιο για τη δημιουργία μιας εταιρείας-βιτρίνα που θα εμφανιζόταν ως διεθνής παραγωγός βομβητών.
Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η B.A.C. Consulting ήταν μια εταιρεία με έδρα την Ουγγαρία, η οποία είχε συμβόλαιο για την παραγωγή των συσκευών για λογαριασμό μιας ταϊβανέζικης εταιρείας, της Gold Apollo. Στην πραγματικότητα, ήταν μέρος μιας ισραηλινής βιτρίνας, σύμφωνα με τρεις αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών που ενημερώθηκαν για την επιχείρηση. Είπαν, σύμφωνα με τους New York Times, ότι δημιουργήθηκαν επίσης τουλάχιστον άλλες δύο εταιρείες «βιτρίνες» για να καλυφθεί η πραγματική ταυτότητα των ανθρώπων που δημιουργούσαν τους βομβητές: Η B.A.C. ανέλαβε απλούς πελάτες, για τους οποίους παρήγαγε μια σειρά απλών βομβητών.
Αλλά ο μόνος πελάτης που είχε πραγματικά σημασία ήταν η Χεζμπολάχ, και οι βομβητές της δεν ήταν καθόλου συνηθισμένοι. Παρασκευάζονταν ξεχωριστά και περιείχαν μπαταρίες εφοδιασμένες με το εκρηκτικό PETN, σύμφωνα με τους τρεις αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών. Οι βομβητές άρχισαν να αποστέλλονται στον Λίβανο το καλοκαίρι του 2022 σε μικρούς αριθμούς, αλλά η παραγωγή τους αυξήθηκε γρήγορα αφότου ο Νασράλα κατήγγειλε τα κινητά τηλέφωνα. Ορισμένοι από τους φόβους του Νασράλα υποκινήθηκαν από αναφορές συμμάχων ότι το Ισραήλ είχε αποκτήσει νέα μέσα για να χακάρει τα τηλέφωνα, ενεργοποιώντας από απόσταση τα μικρόφωνα και τις κάμερες για να κατασκοπεύει τους κατόχους τους.
Σύμφωνα με τρεις αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών, το Ισραήλ είχε επενδύσει εκατομμύρια για την ανάπτυξη της τεχνολογίας αυτής, και μεταξύ της Χεζμπολάχ και των συμμάχων της διαδόθηκε ότι καμία επικοινωνία μέσω κινητού τηλεφώνου -ακόμη και κρυπτογραφημένες εφαρμογές ανταλλαγής μηνυμάτων- δεν ήταν πλέον ασφαλής.
Ο Νασράλα όχι μόνο απαγόρευσε τα κινητά τηλέφωνα από τις συναντήσεις των στελεχών της Χεζμπολάχ, αλλά διέταξε να μην κοινοποιούνται ποτέ οι λεπτομέρειες των κινήσεων και των σχεδίων της Χεζμπολάχ μέσω κινητών τηλεφώνων, δήλωσαν τρεις αξιωματούχοι των μυστικών υπηρεσιών. Οι αξιωματικοί της Χεζμπολάχ έπρεπε να έχουν πάντα μαζί τους βομβητές και σε περίπτωση πολέμου, οι βομβητές θα χρησιμοποιούνταν για να λένε στους μαχητές της οργάνωσης πού να πάνε. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, οι αποστολές των βομβητών στο Λίβανο αυξήθηκαν, με χιλιάδες να φτάνουν στη χώρα και να διανέμονται μεταξύ των αξιωματικών της Χεζμπολάχ και των συμμάχων τους, σύμφωνα με δύο Αμερικανούς αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών.
Για τη Χεζμπολάχ, ήταν ένα αμυντικό μέτρο, αλλά στο Ισραήλ, οι αξιωματικοί των μυστικών υπηρεσιών αναφέρονταν στους βομβητές ως «κουμπιά» που θα μπορούσαν να πατηθούν όταν η στιγμή φαινόταν «κατάλληλη». Αυτή η στιγμή, όπως φαίνεται, ήρθε αυτή την εβδομάδα. Μιλώντας στο υπουργικό συμβούλιο ασφαλείας του την Κυριακή, ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι θα κάνει ό,τι είναι απαραίτητο για να επιτρέψει σε περισσότερους από 70.000 Ισραηλινούς να επιστρέψουν στα σπίτια τους, καθώς έχουν απομακρυνθεί λόγω των συγκρούσεων με τη Χεζμπολάχ. Οι κάτοικοι αυτοί, είπε, δεν μπορούν να επιστρέψουν χωρίς «μια θεμελιώδη αλλαγή στην κατάσταση ασφαλείας στο βορρά», σύμφωνα με ανακοίνωση του πρωθυπουργικού γραφείου.
Την Τρίτη, δόθηκε η εντολή να ενεργοποιηθούν οι βομβητές. Για να προκληθούν οι εκρήξεις, σύμφωνα με τρεις αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών και της άμυνας, το Ισραήλ ενεργοποίησε τους βομβητές και τους έστειλε ένα μήνυμα στα αραβικά που φαινόταν σαν να προερχόταν από την ανώτερη ηγεσία της Χεζμπολάχ. Δευτερόλεπτα αργότερα, ο Λίβανος βρισκόταν στο χάος. Με τόσους πολλούς τραυματίες, στη συντριπτική τους πλειοψηφία πολίτες, τα ασθενοφόρα σερνόταν στους δρόμους και τα νοσοκομεία σύντομα κατακλύστηκαν. Η Χεζμπολάχ δήλωσε ότι τουλάχιστον οκτώ μαχητές της σκοτώθηκαν.
Στο νότιο Λίβανο, στο χωριό Saraain, ένα νεαρό κορίτσι -η Φατίμα Αμπντουλάχ- είχε μόλις επιστρέψει στο σπίτι από την πρώτη μέρα της τετάρτης δημοτικού όταν άκουσε τον βομβητή του πατέρα της να χτυπάει, είπε η θεία της. Σήκωσε τη συσκευή για να του τη φέρει και την κρατούσε όταν εξερράγη, σκοτώνοντάς την. Η Φατίμα ήταν 9 ετών. Χθες, Τετάρτη (18/9), καθώς χιλιάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν στα νότια προάστια της Βηρυτού για να παραστούν σε υπαίθρια κηδεία για δύο ανθρώπους που σκοτώθηκαν στις εκρήξεις βομβητών, ξέσπασε εκ νέου χάος. Κατά τον δεύτερο γύρο των επιθέσεων, αυτή τη φορά μέσω ασυρμάτων-βομβών, σκοτώθηκαν 20 και τραυματίστηκαν τουλάχιστον 450 άνθρωποι, σύμφωνα με το υπουργείο Υγείας του Λιβάνου. Πανικόβλητοι οι συγκεντρωμένοι έτρεξαν στους δρόμους και αναζήτησαν καταφύγιο στα γύρω κτίρια. Πολλοί φοβόντουσαν ότι το τηλέφωνό τους ή το τηλέφωνο κάποιου ατόμου κοντά τους θα μπορούσε να εκραγεί.
Για τους Λιβανέζους, το δεύτερο κύμα εκρήξεων ήταν η επιβεβαίωση του μαθήματος της προηγούμενης ημέρας: Ζουν πλέον σε έναν κόσμο στον οποίο οι πιο συνηθισμένες συσκευές επικοινωνίας μπορούν να μετατραπούν σε φονικό όπλο.
*Με πληροφορίες από New York Times
