Καταπιστεύματα δισεκατομμυρίων δολαρίων του Ρομάν Αμπράμοβιτς μεταφέρθηκαν πριν από τις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, στα παιδιά του, σύμφωνα με στοιχεία που διέρρευσαν και επικαλείται ο Guardian.
Τα αρχεία εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το αν τα παιδιά του ολιγάρχη έγιναν δικαιούχοι για να προστατεύσουν την περιουσία από το πιθανό πάγωμα περιουσιακών στοιχείων.
Συγκεκριμένα όπως αναφέρει σε ρεπορτάζ της η βρετανική εφημερίδα, καταπιστεύματα που είχαν να κάνουν με περιουσιακά στοιχεία δισεκατομμυρίων δολαρίων του Ρομάν Αμπράμοβιτς τροποποιήθηκαν για να μεταβιβαστεί η ωφέλιμη ιδιοκτησία στα παιδιά του λίγο πριν επιβληθούν κυρώσεις στον Ρώσο ολιγάρχη.
Τα αρχεία που διέρρευσαν και στα οποία κατάφερε να έχει πρόσβαση ο Guardian δείχνουν ότι 10 μυστικά υπεράκτια καταπιστεύματα που είχαν συσταθεί προς όφελος του Αμπράμοβιτς τροποποιήθηκαν στις αρχές Φεβρουαρίου του 2022, τρεις εβδομάδες πριν από την έναρξη του πολέμου του Βλαντιμίρ Πούτιν στην Ουκρανία.
Oligarch Abramovich before the start of the war transferred his assets worth billions of dollars to his children
— NEXTA (@nexta_tv) January 6, 2023
The Guardian writes about this with reference to the leaked documents of the Cypriot company Meritservus. pic.twitter.com/9f9dAo9sUk
Η σαρωτική αναδιοργάνωση των οικονομικών υποθέσεων του Αμπράμοβιτς ξεκίνησε μόλις λίγες ημέρες αφότου οι κυβερνήσεις απείλησαν να επιβάλουν κυρώσεις κατά των Ρώσων ολιγαρχών σε περίπτωση εισβολής.
Η ανάλυση δείχνει ότι οι τροποποιήσεις κατέστησαν τα επτά παιδιά του Αμπράμοβιτς, το μικρότερο από τα οποία είναι εννέα ετών, δικαιούχους καταπιστευμάτων που κατέχουν περιουσιακά στοιχεία αξίας τουλάχιστον 4 δισ. δολαρίων, αν και η συνολική αξία θα μπορούσε να είναι πολύ υψηλότερη.
Οι αλλαγές φαίνεται ότι κατέστησαν τα παιδιά του τους τελικούς δικαιούχους των περιουσιακών στοιχείων του πατέρα τους, συμπεριλαμβανομένων πολυτελών ακινήτων και ενός στόλου από superyachts, ελικοπτέρων και ιδιωτικών τζετ.
Οι εμπειρογνώμονες σε θέματα κυρώσεων δήλωσαν ότι η σαρωτική τροποποίηση των καταπιστευμάτων θα μπορούσε να περιπλέξει τις προσπάθειες επιβολής κυρώσεων κατά του ολιγάρχη και ενδεχομένως να ματαιώσει τις προσπάθειες δέσμευσης περιουσιακών στοιχείων που προηγουμένως θεωρούνταν ότι ανήκαν στον μεγιστάνα των μετάλλων.
Οι αποκαλύψεις είναι πιθανό να εγείρουν ερωτήματα σχετικά με το αν τα παιδιά του Αμπράμοβιτς θα πρέπει επίσης να υπόκεινται σε δέσμευση περιουσιακών στοιχείων. Σε αντίθεση με τα μέλη των οικογενειών ορισμένων από τους στενότερους συμβούλους του Πούτιν, πολλές οικογένειες ολιγαρχών που υπόκεινται σε κυρώσεις έχουν αποφύγει τους περιορισμούς.
Πάροχος με έδρα την Κύπρο
Ο Αμπράμοβιτς, ο οποίος έχει ρωσική, ισραηλινή και πορτογαλική υπηκοότητα, δεν έχει προστεθεί στον κατάλογο κυρώσεων των ΗΠΑ. Η Ουκρανία φέρεται να ζήτησε από τον Λευκό Οίκο να μην επιβάλει κυρώσεις εναντίον του, αφού ο επιχειρηματίας εμφανίστηκε ως ανεπίσημος διαμεσολαβητής στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Τα αρχεία φαίνεται ότι αποκτήθηκαν μέσω παραβίασης ενός παρόχου υπεράκτιων υπηρεσιών με έδρα την Κύπρο, ο οποίος διαχειρίζεται τα καταπιστεύματα του Αμπράμοβιτς.
Τα αρχεία καταδεικνύουν πώς ο Αμπράμοβιτς χρησιμοποιεί εδώ και δεκαετίες αδιαφανείς δομές καταπιστευμάτων για να προστατεύει τον πλούτο του σε μυστικούς υπεράκτιους παραδείσους και επισημαίνουν τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι δυτικές αρχές στο να διαπεράσουν αυτές τις πολύπλοκες δομές για να επιβάλουν κυρώσεις, προσθέτει ο Guardian.
Σκόπιμη αλλά όχι παράνομη προσπάθεια
Τον Φεβρουάριο του 2022, λίγο πριν από την εισβολή, ο Αμπράμοβιτς αφαιρέθηκε από δικαιούχος των δύο καταπιστευμάτων που είχε εντοπίσει το FBI. Εν τω μεταξύ, τα παιδιά του διορίστηκαν ως δικαιούχοι οκτώ επιπλέον καταπιστευμάτων που είχαν συσταθεί προς όφελος του πατέρα τους.
Οι εμπειρογνώμονες σε θέματα κυρώσεων δήλωσαν ότι οι αλλαγές μπορεί να ήταν μια σκόπιμη αλλά όχι παράνομη προσπάθεια. Ο Αμπράμοβιτς και τα παιδιά του δεν απάντησαν σε αιτήματα για σχολιασμό.
Αναδιοργάνωση των πολυτελών περιουσιακών στοιχείων
Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα, στις 24 Φεβρουαρίου, καθώς τα ρωσικά μαχητικά άρχισαν να βομβαρδίζουν το Κίεβο, έγιναν οι τελευταίες πινελιές σε μια εκτεταμένη τροποποίηση των υπεράκτιων υποθέσεων του Αμπράμοβιτς.
Μέχρι εκείνο το μήνα, ο Αμπράμοβιτς ήταν ο μοναδικός δικαιούχος τουλάχιστον 10 καταπιστευμάτων στην Κύπρο και το Τζέρσεϊ, σύμφωνα με έγγραφα. Όμως στις 4 Φεβρουαρίου - σχεδόν με μια κίνηση - τα καταπιστεύματα άρχισαν να τροποποιούνται για να οριστούν ως δικαιούχοι τα επτά παιδιά του.
Τα αρχεία υποδεικνύουν ότι οι αλλαγές παραχώρησαν στα παιδιά - πέντε από τα οποία είναι πλέον ενήλικες - ένα συλλογικό 51%, ή σε ορισμένες περιπτώσεις το 100%, του ευεργετικού συμφέροντος στα περιουσιακά στοιχεία των καταπιστευμάτων. Αυτά έχουν να κάνουν από μετοχές σε μεγάλες ρωσικές εταιρείες μέχρι πιο εντυπωσιακά υλικά περιουσιακά στοιχεία, όπως το Eclipse, ένα superyacht με εννέα καταστρώματα και δύο ελικοδρόμια. Το σκάφος μήκους 163 μέτρων, που εδώ και καιρό πιστεύεται ότι ανήκει στον Αμπράμοβιτς, ανήκει τελικά στο Europa Trust. Τα έγγραφα δείχνουν ότι ο Αμπράμοβιτς αφαιρέθηκε από δικαιούχος του καταπιστεύματος και αντικαταστάθηκε από τα παιδιά του. Στο τέλος του 2021, οι εταιρείες που ήλεγχε κατείχαν περιουσιακά στοιχεία αξίας 2,6 δισ. δολαρίων, σύμφωνα με τα αρχεία.
Κρυφή μνήμη αρχείων
Λεπτομέρειες για την αναδιοργάνωση των καταπιστευμάτων αποκαλύπτονται στα αρχεία Oligarch, μια κρυφή μνήμη αρχείων που προφανώς έχουν παραβιαστεί από τον υπεράκτιο πάροχο MeritServus, ο οποίος διαχειρίζεται τα οικονομικά συμφέροντα του Αμπράμοβιτς για περισσότερα από 20 χρόνια.
Ο Δημήτρης Ιωαννίδης, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της MeritServus, δεν απάντησε σε αιτήματα του Guardian για σχολιασμό, λέγοντας ότι η εταιρεία δεν επιτρέπεται να αποκαλύψει πληροφορίες σε τρίτους, επικαλούμενος τους ευρωπαϊκούς κανόνες προστασίας δεδομένων και τη βρετανική νομολογία, στην οποία βασίζονται οι κυπριακοί νόμοι περί καταπιστευμάτων. Ωστόσο, πρόσθεσε: «Η πρωταρχική ευθύνη ενός διαχειριστή είναι η προστασία των περιουσιακών στοιχείων ενός καταπιστεύματος».
Σύμφωνα με τη νομοθεσία των ΗΠΑ, εάν ένα πρόσωπο που υπόκειται σε κυρώσεις κατέχει άμεσα ή έμμεσα το 50% ή περισσότερο μιας οντότητας, τα περιουσιακά της στοιχεία μπορούν να δεσμευτούν. Οι κανόνες του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ είναι παρόμοιοι, αλλά επιτρέπουν τη δέσμευση περιουσιακών στοιχείων όταν ένα πρόσωπο κατέχει λιγότερο από το 50% της οντότητας, εφόσον ασκεί άμεσο ή έμμεσο έλεγχο σε αυτήν.
Όμως, ο προσδιορισμός του ποιος πραγματικά ελέγχει τα περιουσιακά στοιχεία, ιδίως όταν αυτά κατέχονται από αδιαφανή υπεράκτια καταπιστεύματα, σπάνια είναι απλή υπόθεση, λένε οι ειδικοί.
Πρώην ανώτερος αξιωματούχος των ΗΠΑ για την επιβολή κυρώσεων δήλωσε ότι η τροποποίηση των καταπιστευμάτων θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως αποτελεσματικός τρόπος απομάκρυνσης κάποιου από περιουσιακά στοιχεία που είναι ευάλωτα στο να δεσμευτούν ως αποτέλεσμα των κυρώσεων.
Προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι αρχές
Παραμένει ασαφής ο αντίκτυπος που είχε στην πράξη η τροποποίηση των καταπιστευμάτων του Αμπράμοβιτς στην επιβολή κυρώσεων, αλλά υπάρχουν ενδείξεις ότι οι αρχές αντιμετωπίζουν προκλήσεις κατά τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων που συνδέονται με τον ολιγάρχη.
Στο Λονδίνο, μια έπαυλη 90 εκατομμυρίων λιρών στο Kensington Palace Gardens, που φέρεται να ανήκει στον πρώην ιδιοκτήτη της ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι, έχει μέχρι στιγμής αποφύγει μια ειδοποίηση περιορισμού που θα εμπόδιζε την πώλησή της χωρίς ρητή άδεια από την υπηρεσία επιβολής κυρώσεων του Ηνωμένου Βασιλείου.
Το Κτηματολόγιο δήλωσε πέρυσι στον Guardian ότι ορισμένα ακίνητα, ακόμη και αν συνδέονται δημοσίως με πρόσωπο που υπόκειται σε κυρώσεις, ενδέχεται να μην επισημανθούν με περιορισμό λόγω ανεπαρκών στοιχείων ιδιοκτησίας, ιδίως όταν ανήκουν σε ανώνυμα καταπιστεύματα. Στα χαρτιά, η έπαυλη στο δυτικό Λονδίνο, η οποία διαθέτει 15 υπνοδωμάτια και μια υπόγεια πισίνα, ανήκει στην A Corp Trustee. Τα έγγραφα δείχνουν ότι η εταιρεία με έδρα την Κύπρο κατέχει το ακίνητο για λογαριασμό του KPG Trust - του οποίου μοναδικός δικαιούχος, μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, ήταν ο Αμπράμοβιτς.
Μετά την αναδιοργάνωση, το δικαίωμα του ολιγάρχη σε διανομές από τα περιουσιακά στοιχεία του καταπιστεύματος μειώθηκε στο 49%, ενώ τα παιδιά του ορίστηκαν ως δικαιούχοι και τους παραχωρήθηκε δικαίωμα 51%.
Τα έγγραφα υποδεικνύουν ότι η ίδια αλλαγή εφαρμόστηκε σε τουλάχιστον επτά από τα 10 καταπιστεύματα, συμπεριλαμβανομένων των: Grano Trust, Zeus Trust, Zephros Trust, Proteus Trust και Perseus Trust. Τα παιδιά ορίστηκαν επίσης ως δικαιούχοι του Sara Trust, αλλά το ποσοστό του δικαιώματός τους στα περιουσιακά του στοιχεία δεν είναι σαφές. Το ωφέλιμο συμφέρον του Abramovich στο Ermis Trust μειώθηκε στο 49%.
Ως αποτέλεσμα της αναδιοργάνωσης, άλλα περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στο στόχαστρο των αρχών ενδέχεται να αποδειχθούν πιο δύσκολο να συνδεθούν με τον Αμπράμοβιτς.
Τον περασμένο μήνα, η καναδική κυβέρνηση δήλωσε ότι σχεδίαζε να κατασχέσει περιουσιακά στοιχεία ύψους 26 εκατ. δολαρίων στη χώρα, τα οποία κατείχε η Granite Capital Holdings, μια εταιρεία των Βρετανικών Παρθένων Νήσων, η οποία, όπως ανέφερε, ανήκε στον Αμπράμοβιτς. Εάν η κατάσχεση πραγματοποιηθεί επιτυχώς, δήλωσαν αξιωματούχοι, τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας.
Αλλά τα έγγραφα δείχνουν ότι η Granite Capital Holdings δεν ανήκει πλέον στον Αμπράμοβιτς. Τα αρχεία δείχνουν ότι αφαιρέθηκε τον Φεβρουάριο του 2022 από δικαιούχος του HF Trust που κατέχει τελικά την εταιρεία BVI. Στη συνέχεια αντικαταστάθηκε από τα παιδιά του, αν και τον Μάρτιο του 2022, λίγο πριν το Ηνωμένο Βασίλειο και η ΕΕ επιβάλουν κυρώσεις στον Αμπράμοβιτς, οι διαχειριστές του HF Trust δήλωσαν σε διαχειριστή hedge fund με έδρα τα νησιά Κέιμαν ότι τα παιδιά δεν είχαν κανένα σταθερό συμφέρον στα περιουσιακά στοιχεία του trust και ότι οποιαδήποτε διανομή των κεφαλαίων του γινόταν κατά τη διακριτική ευχέρεια του διαχειριστή.
Οι οικονομικές καταστάσεις στο κρυφό αρχείο που διέρρευσε δείχνουν ότι στο τέλος του 2019 το καταπίστευμα κατείχε περιουσιακά στοιχεία αξίας 3,3 δισ. δολαρίων.
Ο David Rundle, δικηγόρος κυρώσεων και οικονομικού εγκλήματος στην WilmerHale, δήλωσε ότι η τροποποίηση ενός καταπιστεύματος, εν αναμονή της υπαγωγής ενός συνδεδεμένου προσώπου σε οικονομικές κυρώσεις, θα μπορούσε να προστατεύσει από το πάγωμα της περιουσίας, αλλά δεν αποτελεί εγγυημένο μέσο.
Πρόσθεσε δε ότι όταν τα παιδιά ενός ατόμου που υπόκειται σε κυρώσεις γίνονται δικαιούχοι λίγο πριν την επιβολή κυρώσεων, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα είναι πιθανό να είναι εξαιρετικά προσεκτικά ως προς τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζουν τα περιουσιακά στοιχεία, εκτός εάν είναι πεπεισμένα ότι το άτομο που υπόκειται σε κυρώσεις δεν έχει πλέον ουσιαστικό έλεγχο σε αυτά.
