ΣΥΝΩΝΥΜΗ ΕΔΩ ΚΑΙ πολλές δεκαετίες με τα πιο συντηρητικά και αντιδραστικά ένστικτα που υφέρπουν στην μεταπολεμική ιστορία της Γερμανίας, η Bild παραμένει η πιο δημοφιλής tabloid εφημερίδα στον πλανήτη, είτε σε έντυπη είτε σε ψηφιακή μορφή. Κάθε μήνα, η ιστοσελίδα της προσελκύει πάνω από 25 εκατομμύρια αναγνώστες. Η Bild είναι η ναυαρχίδα του ομίλου Axel Springer, της εταιρείας που ίδρυσε ο ομώνυμος δεξιός εκδότης το 1945 (Ο Άξελ Σπρίνγκερ πέθανε το 1985). Σήμερα, η εταιρεία είναι η μεγαλύτερη εκδοτική/μιντιακή φίρμα στην Ευρώπη και η αξία της υπολογίζεται γύρω στα 7 δισεκατομμύρια ευρώ.
Ήταν τέτοιο το μέγεθος της επιρροής της Bild στην Δυτική Γερμανία ήδη από τα μέσα της δεκαετίας του '60, ώστε όταν το 1965 αυξήθηκε η τιμή των εφημερίδων από 10 σε 15 πφένιχ [εκατοστά του γερμανικού μάρκου], ο Άξελ Σπρίνγκερ πρότεινε στον τότε Καγκελάριο της χώρας, Λούντβιχ Έρχαρντ, την δημιουργία νομίσματος 15 πφένιχ για να εξυπηρετηθούν οι πολυπληθείς αναγνώστες της εφημερίδας. Την ίδια περίοδο, το ανατολικογερμανικό καθεστώς και ειδικά η Στάζι, είχε τόσο εντυπωσιαστεί από την επιτυχία της Bild ως εργαλείου κρατικής προπαγάνδας ώστε δημιούργησε τη δική του εκδοχή, με τον διόλου ευφάνταστο τίτλο «Η Νέα Bild» (NEUE Bild Zeitung).
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς άλλον θεσμό πιο συνδεδεμένο με την ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας από την Bild.
Σήμερα η Bild μοιάζει, παραδόξως ίσως, να ασκεί λιγότερη επιρροή από ό,τι στις δεκαετίες του '60 και του '70, πολιτικά όμως ο ρόλος της παραμένει εξίσου αν όχι περισσότερο σημαντικός. «Η Bild είναι το πρώτο πράγμα που διαβάζω το πρωί επειδή αυτή είναι που θέτει την ατζέντα της επικαιρότητας», ομολογεί στο άρθρο του Guardian ο εκδότης-διευθυντής της εβδομαδιαίας εφημερίδας Die Zeit (που αισθητικά και ιδεολογικά εκπροσωπεί το αντίθετο της Bild), Γιόζεφ Γιόφε, «και είμαι βέβαιος ότι το ίδιο κάνουν και οι πολιτικοί παράγοντες στο Βερολίνο ξεκινώντας τη μέρα τους».
Ανέκαθεν άλλωστε η εφημερίδα διατηρούσε στενές σχέσεις με την πολιτική ελίτ της χώρας (ακόμα και ο Σοσιαλδημοκράτης Γκέρχαρντ Σρέντερ είχε τιμήσει αυτή την παράδοση δηλώνοντας μάλιστα: «για να κυβερνήσω χρειάζομαι μόνο την Bild και την τηλεόραση») με εξαίρεση βεβαίως την περίπτωση της Άνγκελα Μέρκελ την οποία η εφημερίδα έχει κατακεραυνώσει σε διάφορες περιστάσεις, από τις θέσεις της στο ζήτημα της ελληνικής κρίσης και την «ανεκτική» της συμπεριφορά στο προσφυγικό μέχρι την τρέχουσα διαχείριση της πανδημίας από την κυβέρνησή της.
Τον περασμένο Απρίλιο, η εφημερίδα δημοσίευσε ανοιχτή επιστολή ζητώντας από την κυβέρνηση του Πεκίνου 149 δισεκατομμύρια ευρώ ως αποζημίωση για τις οικονομικές επιπτώσεις της Covid-19. «Έχετε κλείσει κάθε εφημερίδα και κάθε ιστοσελίδα που τόλμησε να επικρίνει την αυταρχική σας εξουσία», σημείωνε η επιστολή, «όχι όμως και τους πάγκους που πουλάνε σούπα νυχτερίδας». Ακολούθως, η εφημερίδα στράφηκε (ανεπιτυχώς) κατά του κορυφαίου λοιμωξιολόγου της χώρας (και στενού συνεργάτη της Μέρκελ στην διαχείριση της πανδημίας) Κρίστιαν Ντρόστεν, αποστέλλοντάς του email στο οποίο όχι μόνο αμφισβητούσαν τους χειρισμούς του αλλά του έδιναν μια ώρα διορία για να απαντήσει. Η αντίδραση του Ντρόστεν ήταν να δημοσιεύσει το email της εφημερίδας στο Twitter με το σχόλιο «έχω πολύ καλύτερα πράγματα να κάνω».
Όπως δηλώνει μιλώντας στον Guardian, o σημερινός διευθυντής της Bild, ο 40χρονος Τζούλιαν Ράιτσελτ, ο οποίος αντικατέστησε πριν από δύο χρόνια την Τάνιτ Κοχ (η οποία είχε επιχειρήσει να εγκαθιδρύσει στην εφημερίδα μια πιο μετριοπαθή, και πιο φιλική προς την Γερμανίδα Καγκελάριο, γραμμή), «η δημοσιογραφία έχει κυρίως να κάνει με τα συναισθήματα, κάτι που φαίνεται να έχουν ξεχάσει τα υπόλοιπα δημοσιογραφικά μέσα στην Γερμανία. Πάρε για παράδειγμα την Μέρκελ. Ενώ πρόκειται για άτομο απολύτως μέτριας νοημοσύνης, ο τύπος έχει επιμελώς δημιουργήσει ολόκληρη μυθολογία γύρω της. Ότι κατ' ιδίαν εκδηλώνει ένα ιδιοφυές πνεύμα – κάτι που δεν ισχύει – και ότι είναι πανέξυπνη – ούτε κι αυτό ισχύει, κατά κανένα τρόπο. Η μόνη της ικανότητα είναι ότι μπορεί κατά καιρούς να διαγνώσει προς τα πού φυσάει ο άνεμος».
Σύμφωνα με την κοσμοθεωρία της Bild, ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης της Αριστεράς είναι να παρουσιάζεις τα αιτήματά της ως ολοκληρωτικά και ο καλύτερος τρόπος περιορισμού της απήχησης της Άκρας Δεξιάς είναι να ιδιοποιείσαι τα παράπονα της. Παρότι η συντριπτική πλειοψηφία του περιεχομένου που δημοσιεύει η Bild ουδόλως θα ενοχλούσε (κάθε άλλο) τους υποστηρικτές του ακροδεξιού κόμματος «Εναλλακτική για την Γερμανία» (AfD), ο διευθυντής της αντιμετωπίζει το AfD ως ενοχλητικό εμπόδιο στο πλάνο της εφημερίδας του να ανασκευάσει την γερμανική πολιτική σκηνή. «Δεν θέλουμε καμία σχέση με τους ηλίθιους του AfD», λέει. «Ο μόνος τρόπος για να καταστραφούν είναι να δημιουργηθεί ξανά χώρος για τους ψηφοφόρους τους σ' αυτό που κάποτε αποτελούσε το πολιτικό mainstream της χώρας».
«Θα πρέπει να γίνει αντιληπτό», συνεχίζει ο Ράιτσελτ, «ότι η Bild είχε δίκιο και στα τρία βασικά ερωτήματα που απασχόλησαν την μεταπολεμική γερμανική πραγματικότητα. Υποστηρίξαμε πλήρως το Ισραήλ, αντίθετα από την διεθνή Αριστερά. Υποστηρίξαμε πλήρως επίσης τις ΗΠΑ, αντίθετα από τα συνθήματα του φοιτητικού κινήματος. Και ήμασταν πεπεισμένοι ότι η γερμανική ενοποίηση μπορούσε να λειτουργήσει, αντίθετα από επιφανείς καλοθελητές της Αριστεράς όπως ο Γιούργκεν Χάμπερμας και ο Γκίντερ Γκρας».
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολο να σκεφτεί κανείς άλλον θεσμό πιο συνδεδεμένο με την ιστορία της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας από την Bild. Τέσσερις δεκαετίες μετά την πρώτη έκδοσή του, το βιβλίο που έγραψε για τον ρόλο της εφημερίδας στην πολιτική ζωή και στην μεταπολεμική κουλτούρα της χώρας ο Γκίντερ Βέλραφ με τίτλο "Der Aufmacher" («Ο συγγραφέας του κύριου άρθρου») εξακολουθεί ακόμα να διδάσκεται σε κάποια σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στόχος της έρευνας του Βέλραφ, που ξεκίνησε το 1977, ήταν να εκθέσει την Bild ως γιγαντιαίο εργαστήριο μυθευμάτων και σκευωριών. Αντ' αυτού, ανακάλυψε (και στη συνέχεια αποκάλυψε) έναν ολόκληρο υπόγειο κόσμο κυνικών εκδοτών και παραγόντων του τύπου με κοινό σκοπό την διαπλεκόμενη συμμετοχή τους στο μεταπολεμικό οικονομικό θαύμα της Γερμανίας.
«Έχω καιρό να την ξεφυλλίσω», λέει για την σημερινή Bild ο Βέλραφ στο άρθρο του Guardian. «Απ' ό,τι βλέπω πάντως, χρησιμοποιεί πλέον έναν πιο πολιτισμένο τόνο. Έπρεπε να την βλέπατε στην δεκαετία του '70 με όλα εκείνα τα άρθρα που υποστήριζαν φανατικά τις δικτατορίες στην Ελλάδα και στην Χιλή ή το καθεστώς του απαρτχάιντ στη Νότιο Αφρική...»
Με στοιχεία από τον Guardian
σχόλια