Ψηλά στα Ιμαλάια της Ινδίας, σε μια απομακρυσμένη λίμνη μια χιονισμένης κοιλάδας βρίσκονται διάσπαρτοι εκατοντάδες σκελετοί.
Η λίμνη Roopkund βρίσκεται σε υψόμετρο 5.029 μέτρων στους πρόποδες μιας απόκρημνης πλαγιάς του Trisul, ενός από τα ψηλότερα βουνά της Ινδίας, στην πολιτεία Uttarakhand.
Τα λείψανα είναι διασκορπισμένα γύρω και κάτω από τον πάγο στη «λίμνη των σκελετών», που ανακάλυψε μια βρετανική περίπολος το 1952.
Ανάλογα με την εποχή και τον καιρό, η λίμνη, που παραμένει παγωμένη το μεγαλύτερο μέρος του έτους, επεκτείνεται και συρρικνώνεται. Μόνο όταν λιώνει το χιόνι, γίνονται ορατοί οι σκελετοί, μερικές φορές έχοντας πάνω τους σάρκα και καλά διατηρημένοι. Μέχρι σήμερα, έχουν βρεθεί εκεί τα λείψανα σκελετών από περίπου 600-800 ανθρώπους. Σε τουριστικές διαφημίσεις, η τοπική κυβέρνηση κάνει λόγο για «λίμνη μυστήριο».
Για περισσότερο από μισό αιώνα, ανθρωπολόγοι και επιστήμονες μελετούν τα λείψανα και προσπαθούν να δώσουν απαντήσεις σε δεκάδες ερωτήματα.
Ποιοι ήταν αυτοί οι άνθρωποι; Πότε πέθαναν; Πώς πέθαναν; Από πού ήρθαν;
Μια παλιά θεωρία συνδέει τους σκελετούς με έναν Ινδό βασιλιά, την γυναίκα και τους υπηρέτες τους, όλοι εκ των οποίων πέθαναν σε χιονοθύελλα πριν από περίπου 870 χρόνια.
Άλλη θεωρία υποστηρίζει πως κάποιοι σκελετοί ανήκουν σε Ινδούς στρατιώτες που προσπάθησαν να εισβάλουν στο Θιβέτ το 1841 αλλά εκδιώχθηκαν. Πάνω από 50 από αυτούς αναγκάστηκαν να επιστρέψουν σπίτι τους μέσα από τα Ιμαλάια και πέθαναν στη διαδρομή.
Τρίτη θεωρία αναφέρει πως θα μπορούσε να ήταν «νεκροταφείο» όπου έθαψαν θύματα κάποιας επιδημίας. Στα χωριά της περιοχής, υπάρχει ένα δημοφιλές παραδοσιακό τραγούδι που μιλά για το πώς η θεά Νάντα Ντέβι προκάλεσε μια χαλαζόπτωση «σκληρή σαν σίδερο», η οποία σκότωσε κόσμο που προσπαθούσε να περάσει από τη λίμνη. Το Νάντα Ντέβι, το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ινδίας, λατρεύεται σαν θεότητα.
Προηγούμενες μελέτες των σκελετών διαπίστωσαν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που πέθαναν ήταν ψηλοί -«πάνω από τη μέση κορμοστασιά». Οι πιο πολλοί από αυτούς ήταν μεσήλικες, μεταξύ 35 και 40 ετών, ενώ δεν υπήρχαν καθόλου βρέφη η παιδιά. Κάποιες ήταν ηλικιωμένες γυναίκες ενώ όλοι είχαν αρκετά καλή υγεία.
Επίσης, πιστεύεται γενικά πως οι σκελετοί ανήκαν σε μια ομάδα ανθρώπων και πέθαναν όλοι ταυτόχρονα σε ένα μοναδικό καταστροφικό γεγονός στη διάρκεια του 9ου αιώνα.
Η τελευταία έρευνα, που διεξήχθη για πέντε χρόνια, με την συμμετοχή 28 συγγραφέων από 16 ινστιτούτα με βάση την Ινδία, τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, διαπίστωσε πως όλα αυτά τα συμπεράσματα ενδεχομένως να μην είναι αλήθεια.
Επιστήμονες ανέλυσαν γενετικά τα λείψανα από 38 πτώματα, ανάμεσά τους 15 γυναίκες, που βρέθηκαν στην λίμνη, κάποια εκ των οποίω χρονολογούνται πριν από σχεδόν 1.200 χρόνια. Διαπίστωσαν ότι οι νεκροί αφενός είχαν γενετικές διαφορές και επίσης οι θάνατοί τους είχαν χρονική απόσταση μέχρι και 1.000 χρόνια.
«Ανατρέπει οποιαδήποτε εξήγησε περιλαμβάνει ένα μοναδικό καταστροφικό γεγονός που οδήγησε στο θάνατό τους», σχολίασε η Eadaoin Harney, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης, και διδακτορική φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ. «Μέχρι στιγμής δεν είναι σαφές τι συνέβη στη λίμνη Roopkund, αλλά μπορούμε πλέον να είμαστε βέβαιοι πως οι θάνατοι αυτών των ανθρώπων δεν εξηγούνται από ένα γεγονός», προσθέτει.
Το ενδιαφέρον είναι πως η γενετική μελέτη βρήκε ότι οι νεκροί συγκροτούν ένα ποικιλόμορφο πλήθος: μια ομάδα φέρει γενετικά χαρακτηριστικά παρόμοια με εκείνα των σημερινών ανθρώπων που ζουν στη Νότια Ασία, ενώ μια άλλη «συνδέεται στενά» με ανθρώπους που ζουν στη σημερινή Ευρώπη, ειδικά εκείνους στο ελληνικό νησί της Κρήτης.
Επίσης, όσοι ήταν από τη Νότια Ασία «δεν φαίνεται να προέρχονται από την ίδια πληθυσμιακή ομάδα».
«Κάποιοι από αυτούς έχουν καταγωγή που θα ήταν πιο συνηθισμένα σε ομάδες από τα νότια της υποηπείρου, ενώ άλλοι έχουν καταγωγή, η οποία θα ήταν πιο συνηθισμένη από πιο νότιες ομάδες», λέει η Harney.
Οπότε αυτές οι διαφορετικές ομάδες ανθρώπων ταξίδεψαν στη λίμνη σε μικρότερες παρτίδες σε μια περίοδο μερικών εκατοντάδων ετών; Πέθαναν κάποιοι από αυτούς στη διάρκεια ενός μοναδικού γεγονότος;
Στο σημείο δεν βρέθηκαν ούτε ξίφη ούτε όπλα ούτε εμπορεύματα- η λίμνη δεν βρίσκεται σε δρόμο εμπορίου. Γενετικές μελέτες δεν βρήκαν αποδείξεις παρουσίας οποιουδήποτε βακτηριακού παθογόνου, το οποίο θα μπορούσε να προκαλέσει ασθένεια ως εξήγηση στους θανάτους.
Ένα ταξίδι προσκυνητών από τη λίμνη μπορεί να εξηγεί γιατί κόσμος ταξίδευε στην περιοχή. Έρευνες αποκαλύπτουν πως αξιόπιστες αναφορές για προσκυνητές στην περιοχή δεν εμφανίζονται μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, αλλά επιγραφές σε τοπικούς ναούς, που χρονολογούνται μεταξύ 8ου και 10 αιώνα, «υπονοούν δυνητικά παλαιότερες ρίζες».
Οπότε οι επιστήμονες πιστεύουν ότι κάποιες από τις σορούς βρέθηκαν στο σημείο λόγω «μαζικών θανάτων στη διάρκεια προσκυνήματος».
Πώς, όμως, άνθρωποι από την ανατολική γη της Μεσογείου κατέληξαν σε μια απομακρυσμένη λίμνη σε ένα από τα ψηλότερα βουνά της Ινδίας;
Δείχνει απίθανο άνθρωποι από την Ευρώπη να έχουν ταξιδέψει μέχρι τη λίμνη Roopkund για να συμμετέχουν σε ένα προσκύνημα ινδουιστών.
Ή μήπως ήταν ένας γενετικά απομονωμένος πληθυσμός με καταγωγή από την ανατολική Μεσόγειο που ζούσε στην περιοχή για πολλές γενεές;
«Αναζητούμε ακόμη τις απαντήσεις», απαντά η Harney.
Με πληροφορίες από BBC
