Μια μεγάλη διεθνής κρίση είναι «πολύ πιο πιθανή» στη δεύτερη θητεία του Ντόναλντ Τραμπ, δεδομένης της «αδυναμίας» του εκλεγμένου προέδρου να επικεντρωθεί στην εξωτερική πολιτική, προειδοποίησε πρώην πρεσβευτής των ΗΠΑ στα Ηνωμένα Έθνη.
Ο Τζον Μπόλτον, ο οποίος με 17 μήνες ήταν ο μακροβιότερος σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ, ήταν δηκτικός και άσκησε κριτική για την έλλειψη γνώσης, ενδιαφέροντος για γεγονότα ή συνεκτικής στρατηγικής, περιγράφοντας τη λήψη αποφάσεων του Τραμπ ως καθοδηγούμενη από προσωπικές σχέσεις και «αναλαμπές» παρά από βαθιά κατανόηση των εθνικών συμφερόντων. Ο Μπόλτον απέρριψε επίσης τους ισχυρισμούς του Τραμπ κατά τη διάρκεια της φετινής προεκλογικής εκστρατείας ότι μόνο αυτός θα μπορούσε να αποτρέψει έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο, ενώ θα έδινε γρήγορο τέλος στις συγκρούσεις στη Γάζα και την Ουκρανία.
Ο Μπόλτον, 76 ετών, είναι επί μακρόν σκληροπυρηνικός της εξωτερικής πολιτικής, ο οποίος υποστήριξε την εισβολή στο Ιράκ το 2003 και έχει ζητήσει στρατιωτική δράση των ΗΠΑ κατά του Ιράν, της Βόρειας Κορέας και άλλων χωρών για τις προσπάθειές τους να κατασκευάσουν ή να προμηθευτούν πυρηνικά, χημικά ή βιολογικά όπλα. Διετέλεσε πρεσβευτής του Τζορτζ Μπους στον ΟΗΕ για 16 μήνες, αφού είχε υπηρετήσει ως διαπραγματευτής όπλων στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ και στις διοικήσεις του Ρόναλντ Ρέιγκαν και του Τζορτζ Μπους. Ο Μπόλτον ήταν σύμβουλος εθνικής ασφάλειας του Τραμπ από τον Απρίλιο του 2018 έως τον Σεπτέμβριο του 2019.
Επίσης, τις τελευταίες ημέρες, ο Τραμπ προκάλεσε αντιδράσεις, απειλώντας να πάρει πίσω τη διώρυγα του Παναμά, ζητώντας από τις ΗΠΑ να αγοράσουν τη Γροιλανδία και προτείνοντας να γίνει ο Καναδάς η 51η πολιτεία. Ο Κιμ Ντάροχ, ο οποίος ήταν πρεσβευτής της Βρετανίας στην Ουάσινγκτον για τέσσερα χρόνια από το 2016, δήλωσε στο Sky News ότι η δεύτερη θητεία του Τραμπ θα είναι «σαν καβγάς σε μπαρ όλο το 24ωρο». Ο Μπόλτον συμφωνεί ότι θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο αλλοπρόσαλλη και αποδιοργανωτική από την πρώτη: «Τώρα αισθάνεται πιο σίγουρος για την κρίση του αφού επανεξελέγη, γεγονός που θα καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο να επιβάλει οποιοδήποτε είδος πνευματικής πειθαρχίας στη λήψη αποφάσεων».
«Είναι τυπικός Τραμπ και είναι όλα καυχησιολογία», δήλωσε ο Μπόλτον στον Guardian. «Ο κόσμος είναι πιο επικίνδυνος από ό,τι όταν ήταν πρόεδρος πριν. Η μόνη πραγματική κρίση που είχαμε ήταν η Covid, που είναι μια μακροπρόθεσμη κρίση και όχι εναντίον μιας συγκεκριμένης ξένης δύναμης, αλλά εναντίον μιας πανδημίας. Μα ο κίνδυνος μιας διεθνούς κρίσης της μορφής του 19ου αιώνα είναι πολύ πιο πιθανός σε μια δεύτερη θητεία του Τραμπ. Δεδομένης της ανικανότητας του Τραμπ να επικεντρωθεί στη συνεκτική λήψη αποφάσεων, ανησυχώ πολύ για το πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό. Αυτό που πίστευα ήταν ότι, όπως κάθε Αμερικανός πρόεδρος πριν από αυτόν, το βάρος των ευθυνών, σίγουρα στην εθνική ασφάλεια, η σοβαρότητα των θεμάτων που αντιμετώπιζε, οι συνέπειες των αποφάσεών του, θα πειθαρχούσε τη σκέψη του με τρόπο που θα παρήγαγε σοβαρά αποτελέσματα».
«Αποδείχθηκε ότι έκανα λάθος. Μέχρι να φτάσω εκεί είχαν ήδη διαμορφωθεί πολλά πρότυπα συμπεριφοράς που δεν άλλαξαν ποτέ και ίσως κάλλιστα, ακόμη και αν ήμουν εκεί νωρίτερα, να μην μπορούσα να τα επηρεάσω. Αλλά ήταν ξεκάθαρο πολύ σύντομα αφότου έφτασα εκεί ότι η πνευματική πειθαρχία δεν ήταν στο λεξιλόγιο του Τραμπ». Σε μια απότομη απομάκρυνση από την παραδοσιακή εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, ο Τραμπ έκανε προεκλογική εκστρατεία με το σύνθημα «πρώτα η Αμερική», υποστηρίζοντας τον απομονωτισμό, τη μη επέμβαση και τον εμπορικό προστατευτισμό, συμπεριλαμβανομένων σημαντικών δασμών.
Ο Μπόλτον συμφώνησε με «πολλές» από τις αποφάσεις του Τραμπ κατά την πρώτη του θητεία, αλλά διαπίστωσε ότι είχαν όλη τη συνοχή «μιας σειράς από αναλαμπές», όπως χαρακτηριστικά είπε. «Δεν έχει φιλοσοφία, δεν ασκεί πολιτική όπως το καταλαβαίνουμε, δεν έχει στρατηγική εθνικής ασφάλειας. Είπα στο βιβλίο μου οι αποφάσεις του είναι σαν ένα αρχιπέλαγος κουκκίδων. Μπορείτε να προσπαθήσετε να τραβήξετε γραμμές μεταξύ τους, αλλά ακόμη και αυτός δεν μπορεί να τραβήξει γραμμές μεταξύ τους. Προσπαθείς και παίρνεις σταδιακά τη μία σωστή απόφαση μετά την άλλη. Τουλάχιστον αυτό σκέφτηκαν οι σύμβουλοί του: ότι θα μπορούσαμε να συνάψουμε αρκετές αποφάσεις. Αλλά δεν το έβλεπε έτσι».
Ο 45ος πρόεδρος «θα μπορούσε να είναι γοητευτικός», παραδέχτηκε ο Μπόλτον, και έδωσε έμφαση στις προσωπικές σχέσεις με ηγέτες κρατών όπως ο Σι Τζινπίνγκ της Κίνας, ο Κιμ Γιονγκ Ουν της Βόρειας Κορέας και ο Ρώσος Βλαντιμίρ Πούτιν, «αλλά δεν είχε την απαιτούμενη ικανότητα για τη δουλειά και έδειξε κατάφωρη περιφρόνηση για την ενημέρωση για την εθνική ασφάλεια που λαμβάνουν καθημερινά οι πρόεδροι. Δεν γνωρίζει πολλά για την εξωτερική πολιτική. Δεν διαβάζει. Διαβάζει εφημερίδες από καιρό σε καιρό, αλλά δεν διαβάζει σχεδόν ποτέ τα ενημερωτικά έγγραφα γιατί δεν πιστεύει ότι είναι σημαντικά. Δεν πιστεύει ότι αυτά τα γεγονότα είναι σημαντικά. Νομίζει ότι κοιτάζει τον άλλον απέναντι από το τραπέζι στα μάτια και κάνουν μια συμφωνία και αυτό είναι το σημαντικό».
Ο Τραμπ πιστεύει ότι έχει φιλία με τον Πούτιν, πρόσθεσε ο Μπόλτον. «Δεν ξέρω ποια πιστεύει ο Πούτιν ότι είναι η σχέση του με τον Τραμπ, αλλά πιστεύει ότι ξέρει πώς να παίζει με τον Τραμπ, ότι ο Τραμπ είναι εύκολος στόχος. Ο Τραμπ δεν το βλέπει αυτό καθόλου. Αν βάζετε τα πάντα στη βάση των προσωπικών σχέσεων και δεν καταλαβαίνετε πώς σας βλέπει το άτομο για το οποίο μιλάτε από την άλλη πλευρά, αυτό αποτελεί πραγματική έλλειψη επίγνωσης της κατάστασης που μπορεί μόνο να προκαλέσει προβλήματα».
Ο Τραμπ δήλωσε ότι θα τερματίσει τον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία εντός μιας ημέρας, προκαλώντας φόβους για έναν συμβιβασμό που θα σταματήσει τη στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ και θα υποχρεώσει την Ουκρανία να παραδώσει εδάφη. Ο Μπόλτον σχολίασε: «Ανησυχώ πολύ για το γεγονός ότι θέλει αυτό να φύγει από το τραπέζι. Πιστεύει ότι αυτός είναι ο πόλεμος του Μπάιντεν. Είπε στην προεκλογική εκστρατεία, ότι αν ήταν πρόεδρος, δεν θα είχε συμβεί ποτέ, κάτι που, φυσικά, δεν μπορεί να αποδειχθεί ή να διαψευστεί. Θέλει να το αφήσει πίσω του, κάτι που υπονοεί έντονα ότι δεν τον ενδιαφέρει με ποιους όρους και υποψιάζομαι ότι όντως δεν τον ενδιαφέρει. Και αυτό είναι πολύ επικίνδυνο για την Ουκρανία».
Ο Τραμπ έχει επανειλημμένα επαινέσει αυταρχικούς ηγέτες όπως ο Πούτιν και ο Βίκτορ Όρμπαν της Ουγγαρίας και δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο να αποχωρήσει από το ΝΑΤΟ. Ερωτηθείς σχετικά με τη διαβόητη πλέον σχέση του Τραμπ με τους ισχυρούς άνδρες, ο πρώην σύμβουλος εθνικής ασφάλειας απάντησε: «Υποθέτω ότι ένας ψυχίατρος θα μπορούσε να το κατανοήσει καλύτερα, αλλά νομίζω ότι στον Τραμπ αρέσει να είναι ένας μεγάλος άνδρας, του αρέσουν οι άλλοι μεγάλοι άνδρες. Αυτοί οι άλλοι μεγάλοι τύποι δεν έχουν ανεξάρτητα νομοθετικά σώματα και δικαστήρια και κάνουν πράγματα που ο Τραμπ δεν μπορεί να κάνει και απλά εύχεται να μπορούσε να κάνει. Είναι πολύ πιο διασκεδαστικό αν δεν έχεις τα είδη των περιορισμών που επιβάλλουν οι συνταγματικές κυβερνήσεις».
Με πληροφορίες από Guardian
