Οκτώ χρόνια συμπληρώνονται σήμερα, Δευτέρα 15 Ιουλίου 2024, από την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία, το 2016.
Το αποτυχημένο πραξικόπημα έδωσε στον τότε πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όλα όσα χρειαζόταν για να αναμορφώσει το κυβερνητικό τοπίο στην Τουρκία, να γίνει πρόεδρος, να ελέγξει απόλυτα κάθε πτυχή της δημόσιας ζωής στη χώρα, να κηνυγήσει και να εκδιώξει όσους δεν θεωρούσε έμπιστους από οποιοδήποτε πόστο, να επισπεύσει τη μουσουλμανοποίσηση της κοινωνικής ζωής των Τούρκων και να φέρει την Τουρκία γενικότερα, όλο και πιο κοντά στο φάσμα της μετάβασης στο μοντέλο της «υβριδικής ισλαμικής δημοκρατίας».
Η εκκαθάριση μετά το πραξικόπημα δεν περιορίστηκε στον στρατό αλλά επεκτάθηκε στο δικαστικό σώμα, την αστυνομία, τις υπηρεσίες πληροφοριών, τα ακαδημαϊκά ιδρύματα και άλλα. Σχεδόν 200 Μέσα Ενημέρωσης υποχρεώθηκαν σε λουκέτο, εκατοντάδες δημοσιογράφοι συνελήφθησαν ή αναγκάστηκαν να εξοριστούν, χιλιάδες ΜΚΟ έκλεισαν και ο πλούτος και τα περιουσιακά στοιχεία πολλών επιχειρήσεων, συνολικού ύψους δεκάδων δισεκατομμυρίων δολαρίων, κατασχέθηκαν και αναδιανεμήθηκαν στους συνεργάτες και τους υποστηρικτές του Ερντογάν.
Σύμφωνα με δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης Γιλμάζ Τουντς στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu στις 12 Ιουλίου 2024, συνολικά 705.172 άτομα έχουν αντιμετωπίσει νομικές ενέργειες, κυρίως μέσω κράτησης και σύλληψης, από τον Ιούλιο του 2016. Μεταξύ αυτών, 125.456 καταδικάστηκαν με ψευδείς κατηγορίες που σχετίζονται με την τρομοκρατία ή/και την απόπειρα πραξικοπήματος.
Αφήνοντας στην άκρη το γεγονός ότι για να ενισχύσει το αφήγημά του ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν άφησε άπαντες στην Τουρκία να πιστεύουν ότι τους πραξικοπηματίες σταμάτησε «απλός κόσμος με λουλούδια και σημαίες της Τουρκίας στα χέρια», υπάρχουν κραυγαλέα συμβάντα και μικρές λεπτομέρειες που αποκαλύπτουν το πώς ο Τούρκος πρόεδρος ξεγέλασε μεγάλο μέρος των πολιτών της χώρας του.
#July15 Coup Attempt In Turkey and people's victory.
— Oğuz Kaya (@OguzzKayaaOK) July 15, 2024
Turkish public defeated coup attempt against Turkey's democracy!
#15Temmuz pic.twitter.com/oR5sbbbJNj
Δύο εσωτερικές πηγές από την Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ (CIA) έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση το επίσημο αφήγημα της τουρκικής κυβέρνησης σχετικά με την υποτίθέμενη απόπειρα πραξικοπήματος το 2016.
Το βιβλίο του Μάικ Πομπέο για το πραξικόπημα στην Τουρκία
Στο βιβλίο του με τίτλο «Never Give an Inch», που κυκλοφόρησε πέρυσι, ο Μάικ Πομπέο, ο οποίος υπηρέτησε ως διευθυντής της CIA και υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Τραμπ, περιέγραψε τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου 2016 ως «υποτιθέμενο «πραξικόπημα» εγείροντας αμφιβολίες για την ακρίβεια της αφήγησης της κυβέρνησης Ερντογάν.
«Η Τουρκία έχει κάθε κίνητρο να ευθυγραμμιστεί σταθερά με τη Δύση καθώς και με έναν πληθυσμό που την καλωσορίζει και ωφελείται από αυτήν. Ωστόσο, από το υποτιθέμενο «πραξικόπημα» το 2016, ο πρόεδρος Ερντογάν είχε γίνει πλήρως ισλαμιστής-αυταρχικός. Πέρασα αμέτρητες ώρες μαζί του και τον σύμβουλό του για την εθνική ασφάλεια, Ιμπραήμ Καλίν, και τον αρχηγό πληροφοριών, Χακάν Φιντάν», έγραψε ο Πομπέο στο βιβλίο του.
Όταν επισκέφθηκε την Τουρκία για πρώτη φορά ως διευθυντής της CIA το 2017, είπε ότι υποβλήθηκε σε ένα μακρύ βίντεο των γεγονότων του πραξικοπήματος, προφανώς προετοιμασμένο από την κυβέρνηση Ερντογάν ως προπαγανδιστικό κομμάτι για να πείσει τους ξένους επισκέπτες για το αφήγημά του σχετικά με τα γεγονότα του Ιουλίου.
Here are some of the scenes that defined the night of July 15, 2016, when an attempted coup took place in Turkey pic.twitter.com/RokN5jfe1o
— TRT World (@trtworld) July 15, 2021
Έκανε άλλη μια επίσκεψη στην Τουρκία το 2018 ως υπουργός Εξωτερικών και στη συνέχεια ξανά το 2019, συνοδεύοντας τον αντιπρόεδρο Μάικ Πενς για να πείσει τον πρόεδρο Ερντογάν να σταματήσει τη στρατιωτική επέμβαση στη Συρία. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης ο Ερντογάν ζήτησε λίγα λεπτά μόνος του με τον Πενς, αλλά η συνάντηση διήρκεσε πολύ περισσότερο από το αναμενόμενο.
Ο Μάικ Πομπέο περιέγραψε το ταξίδι ως γεμάτο προκλήσεις και έδωσε λεπτομέρειες στο βιβλίο του: «Όταν φτάσαμε στο παλάτι του Ερντογάν, ζήτησε κατ' ιδίαν συνάντηση με τον αντιπρόεδρο για «λίγα λεπτά». Μετά από περίπου μισή ώρα, είπα στους οικοδεσπότες μας ότι έπρεπε να δω τον αντιπρόεδρο. Πέρασαν περίπου είκοσι λεπτά και τώρα ήμουν αποφασισμένος. Χωρίς άδεια, περπάτησα στον διάδρομο και προσπάθησα να σπρώξω να ανοίξω την πόρτα του δωματίου που συναντώνταν ο Ερντογάν και ο αντιπρόεδρος. Ήταν κλειδωμένη. Στη συνέχεια είπα στον ομόλογό μου ότι επρόκειτο να σπάσουμε την πόρτα. Ανησυχούσα ότι ο αντιπρόεδρος Πενς υποβαλλόταν στο ίδιο τρίωρο βίντεο του πραξικοπήματος του 2016 που αναγκάστηκα να παρακολουθήσω στην πρώτη μου επίσκεψη στην Τουρκία ως Διευθυντής της CIA το 2017. Το βίντεο ήταν τόσο μεγάλο και αντιπαθητικό που το θεώρησα θέμα ψυχικής υγείας!».
Αξιωματικός της CIA μιλά για το πραξικόπημα στην Τουρκία
Μια άλλη πρόκληση για το αφήγημα της τουρκικής κυβέρνησης προήλθε από έναν αξιωματικό επιχειρήσεων της CIA που βρισκόταν στην Τουρκία κατά τη διάρκεια των γεγονότων της 15ης Ιουλίου. Η συνέντευξη, που πραγματοποιήθηκε ανώνυμα, δημοσιεύθηκε τον Απρίλιο του 2024 στον ιστότοπο Homeland Security Today, μια μη κερδοσκοπική ένωση. Η συνέντευξη έγινε από τον Mahmut Cengiz, αναπληρωτή καθηγητή και ερευνητή στο Κέντρο Τρομοκρατίας, Διακρατικού Εγκλήματος και Διαφθοράς (TraCCC) και τη Σχολή Πολιτικής και Διακυβέρνησης Schar στο Πανεπιστήμιο George Mason.
Same thing happened in Turkey, the entire country stood up to face the couping elements to fearlessly defeat the coup plot. https://t.co/8QY0VEugrl pic.twitter.com/xlnltVV6dx
— Polo Kimani's Dad (@TiskTusk) June 27, 2024
«Ο τουρκικός στρατός είναι καλά εκπαιδευμένος, έμπειρος στα πραξικοπήματα και διαθέτει προηγμένα όπλα. Δεν θα είχε κλείσει μόνο έναν δρόμο της γέφυρας του Βοσπόρου για να κάνει πραξικόπημα», είπε ο αξιωματικός της CIA, αναφερόμενος στο κλείσιμο της μίας πλευράς της γέφυρας τη νύχτα της 15ης Ιουλίου. Η μαρτυρία του δικαστηρίου από στρατεύματα κατά τη διάρκεια των δοκιμών πραξικοπήματος αποκάλυψε ότι στρατιώτες έλαβαν εντολή να κλείσουν τη μία πλευρά της γέφυρας ως απάντηση σε μια αναφερόμενη τρομοκρατική επίθεση.
Πραξικόπημα στην Τουρκία: Πολύ γρήγορες οι εκκαθαρίσεις
Απόρρητες εκθέσεις πληροφοριών που κατατέθηκαν από την τουρκική MIT και κοινοποιήθηκαν στις τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις (TSK) τις εβδομάδες και τις ημέρες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος υπογράμμιζαν συχνά τους κινδύνους επικείμενων τρομοκρατικών επιθέσεων σε πολιτικούς και στρατιωτικούς στόχους στην Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα στα τέλη Ιουνίου και αρχές Ιουλίου 2016. Αυτό το πλαίσιο εξηγεί γιατί πολλοί στρατιώτες που κατηγορούνται για συμμετοχή στο αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου πίστευαν ότι απαντούσαν σε τρομοκρατικές απειλές παρά ότι συμμετείχαν σε απόπειρα πραξικοπήματος.
Τα μηνύματα πληροφοριών που δημοσιεύτηκαν πριν από τις 15 Ιουλίου απεικονίζουν έντονα το επιχειρησιακό περιβάλλον του τουρκικού στρατού. Αυτές οι ειδοποιήσεις, που στάλθηκαν σε κάθε στρατιωτική μονάδα σε όλη τη χώρα, έδειχναν αυξημένη συνειδητοποίηση ότι μια τρομοκρατική επίθεση θα μπορούσε να συμβεί ανά πάσα στιγμή.
Milletin Zaferi'ni unutmadık, unutmayacağız. 🇹🇷#15Temmuz pic.twitter.com/NLRqemZA7U
— AK Parti Sincan (@SincanAkParti) July 15, 2024
Ο αξιωματικός της CIA βρήκε επίσης περίεργή την τάχιστη απομάκρυνση από την τουρκική κυβέρνηση περισσότερων από 10.000 φερόμενων μελών του κινήματος Γκιουλέν από διάφορα κυβερνητικά ιδρύματα μέσα σε μόλις 12 ώρες από το υποτιθέμενο πραξικόπημα. «… αυτοί [Τούρκοι αξιωματούχοι] πρέπει να εξηγήσουν πώς θα μπορούσαν να δημιουργήσουν έναν μακρύ κατάλογο υπόπτων» σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα, είπε.
Αν και ο ίδιος ο τουρκικός στρατός είπε ότι η στρατιωτική κινητοποίηση στις 15 Ιουλίου ήταν πολύ περιορισμένη και αφορούσε λιγότερο από το 1% των στρατευμάτων, η κυβέρνηση Ερντογάν έσπευσε να πραγματοποιήσει μαζικές εκκαθαρίσεις ανώτερων αξιωματικών από τον δεύτερο μεγαλύτερο στρατό του ΝΑΤΟ από άποψη ανθρώπινου δυναμικού. Συνολικά 23.971 άτομα, κυρίως στις τάξεις των αξιωματικών, εκκαθαρίστηκαν από τον τουρκικό στρατό χωρίς καμία στρατιωτική, διοικητική ή ποινική έρευνα.
Πραξικόπημα στην Τουρκία: Βασικός στόχος φιλοΝΑΤΟϊκοί;
Η εκκαθάριση στόχευε κυρίως φιλοΝΑΤΟϊκούς αξιωματικούς ή άτομα που είχαν υπηρετήσει σε αποστολές του ΝΑΤΟ, στα κεντρικά γραφεία του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες ή σε βάσεις συνδεδεμένες με το ΝΑΤΟ στις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, τη Γερμανία, την Ιταλία και την Ισπανία. Τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν σε δίκες πραξικοπήματος αποκάλυψαν ότι το προφίλ όσων επρόκειτο να εκκαθαριστούν διενεργήθηκε αθόρυβα μεταξύ 2014 και 2016 από την τουρκική υπηρεσία πληροφοριών MIT και το εκτεταμένο δίκτυο πληροφοριοδοτών της.
Η εκκαθάριση είχε πραγματικό αντίκτυπο στους αξιωματικούς του γενικού επιτελείου που ήταν η ραχοκοκαλιά στις επιχειρησιακές και σχεδιαστικές δυνατότητες του στρατού. Από τους 1.886 αξιωματικούς του προσωπικού, οι 1.524 εκκαθαρίστηκαν, το οποίο αντιστοιχούσε στο 81% του συνόλου των στελεχών. Συνολικά, 10.468 αξιωματικοί ή το ένα τρίτο του συνόλου των βαθμών αξιωματικών απομακρύνθηκαν από τον τουρκικό στρατό. Επιπλέον, τα δύο τρίτα όλων των στρατηγών και των ναυάρχων εκκαθαρίστηκαν συνοπτικά και απότομα ή αναγκάστηκαν να αποσυρθούν.
Πολλοί ανώτεροι αξιωματικοί είτε ήταν σε διακοπές είτε δεν είχαν καμία σχέση με την κινητοποίηση της 15ης Ιουλίου, ωστόσο συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν επειδή το στρατιωτικό τους υπόβαθρο έδειχνε ότι είχαν υπηρετήσει σε βάσεις του ΝΑΤΟ στις ΗΠΑ, την Ιταλία, την Ισπανία, τη Γερμανία ή τη Νορβηγία στο παρελθόν.
Allah bütün şehitlerimizi peygamber efendimize komşu eylesin. #15Temmuz #Unutmayacağız #15TEMMUZDESTANI pic.twitter.com/opgGFt98sh
— Fuzuli Filozof 🇹🇷🇹🇷🇹🇷 (@cetin_ogut) July 15, 2024
Πραξικόπημα στην Τουρκία: Ούτε οι Γερμανοί «το έφαγαν»
Παρόμοιο σκεπτικισμό εξέφρασαν και οι άλλοι σύμμαχοι της Τουρκίας στο ΝΑΤΟ. Η γερμανική Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Πληροφοριών (BND) δεν ήταν πεπεισμένη ότι ο Γκιουλέν βρισκόταν πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία. «Η Τουρκία προσπάθησε να μας πείσει για αυτό σε κάθε επίπεδο, αλλά μέχρι στιγμής δεν τα κατάφερε», δήλωσε ο Μπρούνο Καλ, ο επικεφαλής της BND, σε συνέντευξή του στο Der Spiegel που δημοσιεύθηκε τον Μάρτιο του 2017.
Τον Απρίλιο του 2017 ο Γερμανός ειδικός και συγγραφέας των υπηρεσιών πληροφοριών Erich Schmidt-Eenboom υποστήριξε ότι ο ίδιος ο Ερντογάν, όχι το κίνημα Γκιουλέν, ήταν πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα στην Τουρκία, επικαλούμενος αναφορές πληροφοριών από τη CIA και την BND.
Η επιθεώρηση στη βάση Ακιντζί
Σε ένα άκρως ασυνήθιστο περιστατικό, πράκτορες της MIT επισκέφτηκαν και περιόδευσαν στην αεροπορική βάση Ακιντζί, μήνες πριν από τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου. Η βάση κατηγορήθηκε αργότερα από την κυβέρνηση ότι ήταν το αρχηγείο των πραξικοπηματιών. Ο ταγματάρχης Αντνάν Αρικάν κατέθεσε στο δικαστήριο στις 14 Ιανουαρίου 2019 ότι μια ομάδα πρακτόρων της MIT είχε επισκεφθεί την αεροπορική βάση Ακιντζί τον Μάιο του 2016, δύο μήνες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος, περιγράφοντας την επίσκεψη ως άνευ προηγουμένου και με στόχο τον εντοπισμό της βάσης για τους σκοπούς της ψευδούς κατηγορίας.
Η διοίκηση της βάσης αρχικά αρνήθηκε το αίτημα της MIT να επισκεφθεί τη βάση, εξηγώντας ότι ήταν απασχολημένη με περίπου 100 πιλότους μάχης F-16 που εκπαιδεύονταν εκείνη τη στιγμή. Οι πράκτορες της MIT θα μπορούσαν να έχουν επισκεφθεί άλλες αεροπορικές βάσεις που ήταν λιγότερο απασχολημένες στην Άγκυρα ή σε άλλες πόλεις, αλλά η επιμονή της MIT να επισκεφθεί τη βάση Ακιντζί φάνηκε αρκετά περίεργη, είπε ο Αρικάν. Στο τέλος, ο διοικητής της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας πτέραρχος Αμπιντίν Ουνάλ έμπιστος του προέδρου Ερντογάν, με τον οποίο συναντήθηκε κρυφά, παρακάμπτωντας κάθε πρωτόκολλο πολλές φορές, επέτρεψε την επίσκεψη, παρακάμπτοντας τη διοίκηση της βάσης, και η MIT έστειλε μια ομάδα 70 πρακτόρων για να εξετάσει τον περίγυρο και να ανιχνεύσει τη βάση. «Τι όφελος είχε μια τόσο μεγάλη αντιπροσωπεία από αυτό το ταξίδι; Ποια ήταν τα καθήκοντα των ανθρώπων αυτής της αντιπροσωπείας και ποιες ήταν οι δραστηριότητές τους στις 15 Ιουλίου 2016;» ρώτησε ο Αρικάν.
«Η αντιπροσωπεία της MIT περιόδευσε σχεδόν όλα τα μέρη της βάσης, συμπεριλαμβανομένου του πύργου πτήσης και των τοποθεσιών όπου είχαν αναπτυχθεί η 141η, 142η και 143η μοίρα, καθώς και υπόστεγα και αποθήκες πυρομαχικών. Από στρατιωτική άποψη, αυτό ήταν πραγματικά μια αναγνωριστική επιχείρηση. Όσοι καταλαβαίνουν λίγο, όσοι γνωρίζουν λίγο για τις αρχές του αντισυμβατικού πολέμου, κατανοούν πολύ καλά τον σκοπό αυτής της δραστηριότητας», είπε ο Αρικάν.
Allah bütün şehitlerimizi peygamber efendimize komşu eylesin. #15Temmuz #Unutmayacağız #15TEMMUZDESTANI pic.twitter.com/opgGFt98sh
— Fuzuli Filozof 🇹🇷🇹🇷🇹🇷 (@cetin_ogut) July 15, 2024
Κατά τις δίκες του πραξικοπήματος, αποκαλύφθηκε ότι η MIT συνεργαζόταν κρυφά με έναν αντισμήναρχο της Πολεμικής Αεροπορίας για να κατευθύνει πολεμικά αεροσκάφη πάνω από την Άγκυρα, προκειμένου να ενισχύσουν την αντίληψη ότι διεξάγετο εκείνη την ώρα μια απόπειρα πραξικοπήματος από τις Ένοπλες Δυνάμεις της Τουρκίας.
Αρκετοί ανώτεροι στρατιωτικοί διοικητές κατέθεσαν κατά τη διάρκεια της δίκης ότι ο πράκτορας της MIT Κορκούτ Γκιουλ συντόνιζε τη δραστηριότητα στον πύργο της αεροπορικής βάσης Ακιντζί που επανδρώνεται από τον αντισμήναρχο Νιχάτ Αλτιντόπ, τον διοικητή επιχειρήσεων του αεροδρομίου. Ο Αλτιντόπ ήταν στον πύργο και τηλεφωνούσε συχνά στον πράκτορα της MIT.
Αποκαλύφθηκε επίσης ότι ο τότε αρχηγός της τουρκικής Υπηρεσίας Πληροφοριών ΜΙΤ, Χακάν Φιντάν, είχε μακράς διάρκειας συνομιλίες με τον τότε αρχηγό του γενικού επιτελείου Χουλουσί Ακάρ τις ημέρες πριν από την απόπειρα πραξικοπήματος, με την τελευταία τους συνάντηση στις 14 Ιουλίου να διαρκεί για ώρες. Αυτές οι συναντήσεις χαρακτηρίστηκαν ως εξαιρετικά ασυνήθιστες από τους βοηθούς του Ακάρ, στους οποίους δόθηκε εντολή να μην καταγράψουν την είσοδο του Φιντάν σε στρατιωτικές βάσεις.
Ο ρόλος των Ουστούν και Εσκιντάν
Τα στοιχεία του δικαστηρίου αποκάλυψαν περαιτέρω ότι το σχέδιο πραξικοπήματος εκτελέστηκε από δύο ανώτερους αξιωματικούς των μυστικών υπηρεσιών, τον Σαντίκ Ουστούν και τον Κεμάλ Εσκιντάν, αμφότεροι με στρατιωτικό υπόβαθρο που είχαν στρατολογηθεί από τη MIT πολύ πριν από την εξέλιξη των γεγονότων.
Ο ρόλος του Οστούν στην ψεύτικη στρατιωτική προσπάθεια για την υποτιθέμενη ανατροπή του Ερντογάν αποκαλύφθηκε όταν έκανε ένα μεγάλο λάθος στο χρονοδιάγραμμα. Αναγνώρισε πρόωρα τον φερόμενο ως ηγέτη των πραξικοπηματιών, πυροδοτώντας έναν πιο προσεκτικό έλεγχο του ρόλου του στα γεγονότα της 15ης Ιουλίου.
Κατά τη διάρκεια των δικαστικών ακροάσεων των υπόπτων πραξικοπηματιών που τον γνώριζαν καλά, πολλοί εμφανίστηκαν αποκαλύπτοντας περαιτέρω λεπτομέρειες για τον ρόλο του στην ψεύτικη επιχείρηση. Αμέσως μετά τα γεγονότα του πραξικοπήματος, η κυβέρνηση Ερντογάν τον έστειλε στην Αυστραλία ως διπλωματικό ακόλουθο, μακριά από τους δικηγόρους υπεράσπισης που ήθελαν να τον βάλουν στο βήμα και να τον αντεξετάσουν. Ποτέ δεν κατέθεσε στο δικαστήριο παρά τις επανειλημμένες προτάσεις δικηγόρων υπεράσπισης σε πολλές δικαστικές υποθέσεις και δεν κλήθηκε να καταθέσει ενώπιον της κοινοβουλευτικής επιτροπής που συστάθηκε για τη διερεύνηση του αποτυχημένου πραξικοπήματος.
Σε μια μεγάλη γκάφα, ο Ουστούν κατονόμασε πρόωρα έναν παρασημοφορημένο στρατηγό, ανώτερο μέλος του Ανώτατου Στρατιωτικού Συμβουλίου (YAŞ) και πρώην Διοικητή της Πολεμικής Αεροπορίας, τον Ακίν Οζτούρκ ως αρχηγό των πραξικοπηματιών όταν ο πτέραρχος ήταν ακόμη στο σπίτι της κόρης του, που βρισκόταν περίπου τέσσερα ή πέντε χιλιόμετρα από την αεροπορική βάση Ακιντζί, το υποτιθέμενο αρχηγείο των πραξικοπηματιών. Ο Οζτούρκ, ο οποίος δεν είχε καμία σχέση με το κίνημα Γκιουλέν, αγνοούσε εντελώς την πλοκή που εκτυλίσσονταν γύρω του και έπαιζε με τα εγγόνια του τη νύχτα της απόπειρας πραξικοπήματος.
Ο Εσκιντάν, ο οποίος επέβλεπε ένοπλες ομάδες τζιχαντιστών στη Συρία για λογαριασμό της MIT, διευκόλυνε τη λαθραία μεταφορά μη καταχωρημένων πυροβόλων όπλων, πυρομαχικών και τζιχαντιστών μαχητών από τη Συρία πριν από τα γεγονότα της 15ης Ιουλίου 2016. Στόχος αυτής της επιχείρησης ήταν να προκαλέσει μια κατάσταση χάους, οδηγώντας σε τραγικές απώλειες πολιτών και στρατιωτικών λόγω της βίας που ακολούθησε. Μάλιστα, οι σφαίρες που εξήχθησαν από τα σώματα αμάχων που σκοτώθηκαν τη νύχτα της 15ης Ιουλίου διαπιστώθηκε ότι δεν ήταν καταχωρημένες στο τουρκικό οπλοστάσιο. Παρά τις προτάσεις των δικηγόρων υπεράσπισης που εκπροσωπούσαν φερόμενους ως πραξικοπηματίες, η κυβέρνηση αρνήθηκε να διεξαγάγει ενδελεχείς αυτοψίες, βαλλιστικές εξετάσεις ή επιχρίσματα χεριών για να προσδιορίσει εάν ένα άτομο πυροβόλησε με όπλο από αποτυπώματα υπολειμμάτων σκόνης στην παλάμη.
Ο Εσκιντάν, ο οποίος υπηρέτησε ως επικεφαλής των ειδικών επιχειρήσεων εντός της υπηρεσίας, είναι γνωστός με το όνομα "Αμπού Φουρκάν" στη Συρία. Έχει συμμετάσχει εκτενώς στη συνεργασία με τζιχαντιστικές ομάδες τόσο στη Συρία όσο και στη Λιβύη, χρησιμοποιώντας τους ως πληρεξούσιους για την προώθηση των πολιτικών στόχων της κυβέρνησης Ερντογάν.
Ωφελήθηκε ο Ερντογάν
Κάποιοι παρομοίασαν τον βομβαρδισμό του κοινοβουλίου με τη φωτιά του Ράιχσταγκ, μια εμπρηστική επίθεση στο γερμανικό κοινοβούλιο το 1933 που βοήθησε τους Ναζί να εδραιώσουν την κυριαρχία τους στην κυβέρνηση και άνοιξε το δρόμο για την άνοδο του Αδόλφου Χίτλερ.
Σύμφωνα με τα λόγια του αξιωματικού επιχειρήσεων της CIA, ο οποίος προφανώς έχει βαθιά κατανόηση της Τουρκίας, ο Ερντογάν επωφελήθηκε προσωπικά από τα γεγονότα του πραξικοπήματος, αλλά προκάλεσε σοβαρή ζημιά στην Τουρκία στο σύνολό της. «Ο αντίκτυπος της απόπειρας πραξικοπήματος κατέστρεψε τις πιθανότητες της Τουρκίας για ουσιαστική συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση και παγίωσε όλες τις αρνητικές εντυπώσεις ή υποθέσεις για τον Ερντογάν και το καθεστώς του. Ο Ερντογάν μπορεί να ωφελήθηκε βραχυπρόθεσμα, αλλά έβλαψε την Τουρκία μακροπρόθεσμα. Ο τουρκικός λαός είναι λιγότερο ελεύθερος και πιο φοβισμένος, το μέλλον του φαίνεται πιο αβέβαιο και η απόλυση δικαστών απλώς αποδυναμώνει το δικαστικό σύστημα και την εμπιστοσύνη του κόσμου».
