Μία Κυριακή του περασμένου Απριλίου, ο Τζόναθαν Φρόστικ καθόταν στο γραφείο του και προετοιμαζόταν για την επόμενη εβδομάδα στην δουλειά, όταν συνειδητοποίησε ότι πάθαινε έμφραγμα. Και το πρώτο πράγμα που σκέφτηκε ήταν η σύζυγός του και η διαθήκη του. Η δεύτερη σκέψη του όμως, ήταν κάπως παράταιρη: «Πρέπει να συναντηθώ με τον διευθυντή μου αύριο, αυτό δεν είναι βολικό».
Ο 45χρονος οικονομικός υπάλληλος επιβίωσε και άλλαξε τη ζωή του. Πλέον δεν διαπραγματεύεται τις τρεις φορές την εβδομάδα που κολυμπά και πηγαίνει τον νεότερο γιο του στο νηπιαγωγείο. Τις λιγότερες ώρες που περνά πλέον στην δουλειά, λέει ότι είναι ήρεμος, αποφασιστικός και αποφεύγει την τριβή. Όταν φορτώνεται πολλή δουλειά, αφήνει ένα μέρος για την επόμενη ημέρα. Επιμένει τα ημίωρα μίτινγκ να μην βγαίνουν εκτός χρόνου. «Πιέστηκα μόνο μία φορά μετά το έμφραγμα», λέει. «Έχω "διακόπτη" πλέον. Δεν έχει σημασία».Τι συνέβαινε πριν το έμφραγμα; «Ήμουν η δουλειά μου», εξομολογείται.
«Δουλεύουμε πάρα πολύ, δεν κάνουμε διακοπές, δεν μπορούμε να πούμε όχι σε μία σύσκεψη στις 6 το πρωί», γράφει η Rachel Feintzeig της Wall Street Journal, στο αφιέρωμά της για το burnout στις ΗΠΑ. «Κάτω από όλα αυτά είναι κάτι μεγαλύτερο, μια συναισθηματική προσκόλληση στις δουλειά μας που μας εξαντλεί και συμπιέζει άλλες πλευρές της ταυτότητάς μας. Για χρόνια, μας έλεγαν να βρούμε νόημα και σκοπό στη δουλειά, ενώ άλλες πλευρές της μοντέρνας ζωής υποχωρούσαν». Και ύστερα ήρθε η πανδημία.
«Σίγουρα, κάποιοι υπάλληλοι εκμεταλλεύτηκαν την τηλεργασία για να ρίχνουν έναν μεσημεριανό υπνάκο ή να συνδυάσουν τη δουλειά τους με μία δεύτερη, κρυφή δουλειά. Αλλά για πολλούς, η δουλειά έγινε η ζωή τους. Καθίσαμε στους υπολογιστές μας την άνοιξη του 2020 και δεν έχουμε σηκωθεί από τότε. Τώρα, δεν ξέρουμε πώς να τους κλείσουμε. Μπορούμε να μάθουμε να νοιαζόμαστε λιγότερο; (Ιδανικά χωρίς να μας χαϊδέψει ο θάνατος;) Τι θα συμβεί αν χαλαρώσουμε, λίγο;»
«Τίποτα σημαντικό», διαβεβαιώνει η Σάρα Νάιτ, που έκανε το δικό της πείραμα πριν μερικά χρόνια. Μετά από μία κρίση πανικού στο γραφείο της στο Μανχάταν, αποφάσισε να κάνει ένα βήμα πίσω από την τάση τελειομανίας που την είχε ανεβάσει στην επιτελική της θέση στις εκδόσεις. Έκοψε τα γεύματα εργασίας. Φροντίζει να έχει φύγει από το γραφείο το αργότερο στις 6μμ. Αντικατέστησε τα σακάκια και τις γόβες με χαλαρά παντελόνια και παπούτσια του τένις. Κανείς δεν νοιάστηκε.
«Σκεφτόμουν πως θα έπρεπε να το έχω κάνει αυτό όλον αυτόν τον καιρό», λέει. Τελικά άφησε τον επιχειρηματικό κόσμο, μετακόμισε στην Δομινικανή Δημοκρατία και έγραψε ένα βιβλίο για την μαγεία του να μην νοιάζεσαι: “The Life-Changing Magic of Not Giving a F*ck,” ένα σύγγραμμα για την εγκατάλειψη των πραγμάτων που απομυζούν τη ζωή και όλα τα άχρηστα.
«Είναι πιο εύκολο να το λες από το να το κάνεις, φυσικά. Οι υπάλληλοι δεν ζουν σε ιδανικές συνθήκες. Πολλοί προϊστάμενοι έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Ο φόρτος εργασίας έχει διογκωθεί, εν μέσω κύματος παραιτήσεων αλλά και απολύσεων. Σχεδόν το 90% των υπαλλήλων λένε πως βίωσαν burnout μέσα στην περασμένη χρονιά, σύμφωνα με μία θερινή έρευνα της εταιρείας αναλύσεων Visier. Πάνω από τους μισούς λένε ότι η δουλειά αυξήθηκε μέσα στην πανδημία».
«Κάποιες εταιρείες λένε ότι νοιάζονται, αλλά υπάρχει ένας CEO που σοβαρά να θέλει τους υπαλλήλους του να μην είναι εμμονικοί και με την δουλειά τους; Κάποιες εταιρείες προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν το burnout με ειδικές συνεδρίες και έξτρα ημέρες άδειας, αλλά πολλοί υπάλληλοι λένε ότι καταλήγουν να φορτώνονται περισσότερη δουλειά».
«Αν ζητώ τα πάντα και τα χρειάζομαι αύριο, προφανώς η ομάδα μου δεν θα νιώσει ποτέ ότι χαλαρώνει και κάνει ένα πραγματικό διάλειμμα», λέει η Κάτι Μπουρκ, επικεφαλής στο HubSpot, εταιρεία λογισμικού στο Κέμπριτζ. Τώρα αναζητά τρόπους για να μειώσει λίγο την πίεση ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πτώση της παραγωγικότητας βραχυπρόθεσμα. Όπως λέει αυτό θα βοηθήσει να «κρατήσει» τους υπαλλήλους της και να προσελκύσει καινούργιους.
Το επόμενο βήμα για τους «απελευθερωμένους» υπαλλήλους, είναι να σκεφτούν τι θα κάνουν με τον έξτρα χρόνο που κάποτε ξόδευαν αδικαιολόγητα στην δουλειά. Η Janna Koretz, ψυχολόγος και ιδρύτρια της θεραπευτικής Azimuth στη Μασσαχουσέττη, συμβουλεύει ανθρώπους με άκρως πιεστικές καριέρες να μάθουν να «αφήνονται» και να εξουσιοδοτούν ικανούς συνεργάτες. Ένα από τα μοτίβα που παρατηρεί, είναι πως όσοι το παρακάνουν με την δουλειά τους, πέφτουν με αντίστοιχα υπερβολικό ζήλο ακόμα και στα νέα τους χόμπι.
«Αντί να αρχίσετε να προετοιμάζεστε για μαραθώνιο, δοκιμάστε τα 5 χιλιόμετρα», συμβουλεύει η Δρ. Koretz. Οι εξω-εργασιακές δραστηριότητες πρέπει να είναι βιώσιμες, όχι να προκαλέσουν νέο κύκλο στρες. «Και να θυμάστε ότι το να λείψετε για να φάτε, ή να πάτε στον αγώνα ποδοσφαίρου του παιδιού σας δεν σας κάνει κακούς υπαλλήλους». «Δεν σημαίνει ότι θα απολυθώ, δεν σημαίνει ότι τα παράτησα». «Ίσως μάλιστα γίνετε καλύτεροι στην δουλειά σας, με λιγότερα στο κεφάλι σας και περισσότερη προοπτική, κάθε εργασία θα σταματήσει να μοιάζει με συναγερμό φωτιάς και θα μπορείτε να εστιάσετε σε όσα μετράνε».
Ο Anton Strömberg, μάνατζερ σε οργανισμό ψηφιακής εκπαίδευσης στην Στοκχόλμη, συνήθιζε να ξοδεύει τρεις ημέρες για να συντάξει το «τέλειο email», «λες και θα κατέρρεε ο κόσμος αν έκανα ένα λαθάκι». Η εμμονή διέλυσε την δημιουργικότητά του. Τώρα έχει αλλάξει στάση. Στα μίτινγκ παραμένει πλέον ήρεμος. Παίρνει βαθιές ανάσες και «αφήνει κάποιον άλλον να μιλήσει».
Για τον Nate Holdren, καθηγητή στο Des Moines της Αϊόβα οι προκλήσεις της πανδημίας - το να προσπαθεί να διακρίνει τις αντιδράσεις των σπουδαστών από το σύστημα τηλε-εκπαίδευσης, και να τους καθοδηγεί εν μέσω Covid-19 - τον άφησαν με ένα αίσθημα αβεβαιότητας για την αξία του. «Σκεφτόμουν μήπως δεν ήταν μόνο ένα μάθημα που δεν πήγε καλά, αλλά ότι ίσως εγώ δεν είμαι καλός σε αυτό. Είναι πολύ εύκολο να κυλάς σε αυτό ξανά και ξανά και ξανά.» Πρόσφατα αγόρασε ένα μπλουζάκι με το καινούργιο του μόττο σε κεφαλαία γράμματα: «Απλώς δουλεύω εδώ».
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
