Στη συνέντευξη που έδωσε το 1979 στο Playboy, ο Μάρλον Μπράντο τα έβαλε με τον ίδιο του το μύθο. Μίλησε με περιφρόνηση για τη φτηνή μυθολογία που τον ακολουθεί, σάρκασε το καλοστημένο εμπόριο της δημοσιότητας του, και θέλησε να δείξει, με κάθε τρόπο, ότι είναι ένας απλός, συνηθισμένος άνθρωπος, που έχει γίνει, ερήμην του, η καραμέλα των μαζικών μέσων.
Δεν είχε όμως αντιληφθεί ότι η «εικόνα» του είναι πολύ πιο δυνατή από την πραγματική ζωή του. Ότι μπορεί να σοβαρεύτηκε γερνώντας, να ασχολείται τώρα με τους ινδιάνους, τους μαύρους, τους περιθωριακούς -όμως για πάντα έμεινε στα μάτια του κόσμου ένας ωραίος κι άξεστος Πολωνός, ένας «παράνομος»― the wild-one. Δεν είχε αντιληφθεί ότι οι ζωντανοί ασυνείδητα τον απομακρύνουν από κοντά τους για να μπορέσουν να τον λατρέψουν θερμότερα -σαν τον αρχαίο γιαπωνέζικο θρύλο που λέει ότι όσοι γεννιούνται χαρισματικοί και όμορφοι οφείλουν να πεθαίνουν νέοι, για να δουλεύεται ανενόχλητα μες στο μυαλό ο μύθος τους.
Έτσι η αγανακτισμένη του συνέντευξη αντί ν’ αποδυναμώσει το μύθο του, τον έκανε ακόμα ισχυρότερο γιατί θεωρήθηκε απόδειξη της αυθεντικότητας του. Είχε διαρκέσει 20 ώρες στην ιδιόκτητη ατόλη του Μπράντο, την Τετιαρόα της Αϊτής όπου διέμενε μόνιμα, αναφέρθηκε σε πολυάριθμα θέματα με πρωτοφανή οξύτητα, και θεωρείται ήδη κλασική στην ιστορία των συνεντεύξεων. Δημοσιεύουμε λίγα σκόρπια αποσπάσματα, να πάρετε μια γεύση.
―Kείμενο και μετάφραση για το LIFO.gr: Πωλίν Κόκλα
«Οι άνθρωποι έχουν εσωτερικεύσει την προκατάληψη, έχουν μαζεμένο μίσος σ' ένα πολύ θωρακισμένο μέρος του μυαλού τους που δεν θέλουν να το δουν να νικιέται από τη λογική.»
ΜΠΡΑΝΤΟ: Ξέρω ότι η συνέντευξη θα πετύχει αν γίνει λίγο πιο προβοκατόρικη κι εξομολογητική -αν βάλουμε το δάχτυλο επί τον τύπο των ήλων του πραγματικού Μπράντο -τι πραγματικά σκέφτεται, και όλα αυτά. Αλλά δεν πρόκειται να προσπέσω στα πόδια του αμερικάνικου κοινού και να το προσκαλέσω μέσα στην ψυχή μου. Η ψυχή μου είναι ιδιωτικός χώρος. Και νιώθω μια αγανάκτηση από το γεγονός ότι ζω σ’ ένα σύστημα που μ’ αναγκάζει να συμπεριφέρομαι έτσι. Βλέπω τον εαυτό μου να κάνει παραχωρήσεις, γιατί κανονικά εγώ ποτέ δεν θα κουβέντιαζα γι’ αυτά που με ρωτάς -είναι φλυαρίες. Δεν είναι ενδιαφέροντα ή σημαντικά -δεν έχουν καμία σχέση με τη ζωή μας. Είναι αέρας κοπανιστός. Νομίζω ότι το θέμα των Ινδιάνων είναι αρκετά ενδιαφέρον, ώστε να μη χρειάζεται να μιλήσουμε για τίποτε άλλο.
― Μπορεί να σας παθιάζει η υπόθεση των Ινδιάνων, αλλά η ειδικότητα για την οποία είστε κατάλληλος να μιλήσετε είναι η ηθοποιία.
- Βγαίνω από τα ρούχα μου όταν σκέφτομαι ότι οι άνθρωποι που σε συναντούν, συναντούν κάποιον μαλάκα του σινεμά, αντί για ένα πρόσωπο -κάποιον που έχει μια άποψη ή μια ανύποπτη ζωή, ή ενδιαφέρεται για άλλα πράγματα. Αυτή η ηλίθια πλευρά της ζωής σου, πρέπει να μπαίνει πριν από όλα σαν να ήταν αυτή που έχει τη μεγαλύτερη σημασία.
― Μα μια συνέντευξη αποκλειστικά για τους Ινδιάνους θα γινόταν πληκτική… Γιατί δεν θίγουμε και θέματα που δεν είναι σοβαρά, αλλά είναι σαφώς ενδιαφέροντα- σαν το γεγονός, επί παραδείγματι, ότι μια φιλοδοξία της Μέριλιν Μονρόε ήταν να παίξει Λαίδη Μάκβεθ στον «Μάκβεθ» σας;
Δεν ξέρω πως ν’ απαντήσω σ’ αυτή την ερώτηση. (Κοροϊδευτικά) «Αχ, δεν ήξερα ότι η Μέριλιν με είχε σε τέτοια υπόληψη.. ήταν αξιόλογη ηθοποιός, σίγουρα θα το απολάμβανα!». Δεν ξέρω ν’ απαντώ έτσι. Σκυλοβαριέμαι.
― Σας ενδιαφέρει αυτό που της συνέβη;
Όχι δεν θέλω να μιλήσω γι’ αυτό- θα ήταν φλυαρία, κουτσομπολιό, μαλακία… Θα ήταν σαν να πυροβολώ ένα φάντασμα. «Η άποψη του Μάρλον Μπράντο για το θάνατο της Μέριλιν Μονρόε»! Είναι αποκρουστικό. Αυτά που είπε για μένα και αυτά που θα πω γι’ αυτήν - όλα, καταλήγουν να γίνονται τιποτένια.
― Είπατε κάποτε ότι τον περισσότερο χρόνο της καριέρας σας προσπαθούσατε να καταλάβετε τι πραγματικά θέλετε να κάνετε;
«Είπατε κάποτε»! Θα πρέπει να βγει ένα εγχειρίδιο για όσους παίρνουν συνεντεύξεις που να λέει: «Ποτέ μη λέτε "είπατε κάποτε" γιατί έτσι θα φανεί ότι αυτό που είπωθηκε δεν είναι αληθινό»… Το θέμα είναι ότι πράγματι το είπα αυτό. Για πολύ καιρό δεν είχα ιδέα τι πραγματικά θέλω να κάνω.
― Και δεν νιώθατε ότι η ηθοποιία έχει κάποια αξία; Ή δεν σας γέμιζε αρκετά;
Υπάρχει ένας μεγάλο πρόβλημα στο θέμα της ηθοποιίας: δεν μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση. Ο καθένας είναι ηθοποιός! Ο καθένας έχει δοκιμαστεί κάποια στιγμή, όταν σκέφτεται κάτι ή νιώθει κάτι που δεν το δείχνει. Αυτό είναι ηθοποιία! Ο Σο είχε πει ότι το να σκέφτεσαι είναι η μεγαλύτερη ανθρώπινη προσπάθεια, αλλά εγώ θα ‘λεγα ότι είναι το να αισθάνεσαι. Το ν’ αφήνεις τον εαυτό σου να αισθάνεται πράγματα -να αισθάνεται την αγάπη ή την αγανάκτηση, το μίσος, την οργή… Είναι πολύ δύσκολο στους ανθρώπους να αντικρίσουν κατάμουτρα τον εαυτό τους. Κρύβεις αυτό που σκέφτεσαι, αυτό που αισθάνεσαι, δεν θέλεις να φέρεις τον άλλο σε δύσκολη θέση, είτε θέλεις να τον φέρεις. Δεν θες να τους δείξεις ότι τους μισείς! Θα πληγωνόταν η περηφάνια σου αν μάθαιναν ότι πειράχτηκες από αυτά που είπαν για σένα. Είτε κρύβεις μια «μικρή» πλευρά του εαυτού σου, την περήφανη ή τη μοχθηρή ή την ευαίσθητη, και υποκρίνεσαι ότι όλα πάνε καλά. «Γεια σου! Τι κάνεις;» Οι άνθρωποι σε κοιτάνε και συ έχεις ωραίο παρουσιαστικό. «Και θα ετοιμάσω ένα πρόσωπο/ τα πρόσωπα που συναντώ να συναντήσει».
Έτσι παίζουμε όλοι. Η μόνη διαφορά ανάμεσα σ’ έναν επαγγελματία ηθοποιό κι έναν ηθοποιό στην καθημερινή ζωή είναι ότι ο επαγγελματίας έχει συνείδηση αυτού του πράγματος -μερικοί τουλάχιστον- και πληρώνεται γι αυτό. Αλλά, κι οι άνθρωποι στην πραγματική ζωή πληρώνονται για να υποκρίνονται επίσης.
― Τι θα λέγατε για την ηθοποιία σαν μορφή τέχνης;
Κατά βάθος ξέρεις πολύ καλά ότι οι ηθοποιοί δεν είναι καλλιτέχνες.
― Μα υπάρχουν φορές, όταν μπορέσεις να «αιχμαλωτίσεις» στιγμές σ’ ένα φιλμ ή μια παράσταση που αποτυπώνονται στη μνήμη, που έχουν σημασία.
Και μια πόρνη μπορεί να αιχμαλωτίσει μια στιγμή! Μια πόρνη μπορεί να σου δώσει στιγμές τέτοιας διέγερσης και έμπνευσης και να σε κάνει να πιστέψεις ότι η Έκσταση έφτασε με την πτήση των 2 -χωρίς να είναι έτσι αναγκαστικά.
― Θεωρείς κάποιους τους επαγγέλματός σου καλλιτέχνες;
Όχι.
― Κανέναν απολύτως;
Κανέναν… Κανένας δεν έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιεί σήμερα τη λέξη «τέχνη». Δεν υπάρχουν καλλιτέχνες. Είμαστε επιχειρηματίες. Είμαστε έμποροι.
― Μπορούν οι τραγουδιστές να γίνουν καλλιτέχνες;
(Μεγάλη παύση) Όχι.
― Οι τραγουδοποιοί; Ο Κόουλ Πόρτερ; Ο Χάρολντ Αρλεν;
Ο Σέξπιρ είναι ένας τραγουδοποιός -έγραψε πολλά τραγούδια. Ναι, υποθέτω κάθε δημιουργική σύνθεση είναι τέχνη. Αλλά το φτηναίνεις λιγάκι. Δεν μπορείς να πεις τους Ρόλινγκ Στόουνς καλλιτέχνες! Άκουσα κάποιον να τους συγκρίνει -ή τους Μπιτλς- με τον Μπαχ. Ισχυριζόταν ότι δημιούργησαν κάτι τόσο ανθεκτικό, ότι δημιούργησαν κάτι τόσο ανθεκτικό και σημαντικό όσο ο Μπαχ, ο Χάιντν, ο Μότσαρτ και ο Σούμπερτ. Μισώ το ροκ εν ρολ. Είναι άσχημο. Μου άρεσε όταν το είχαν οι μαύροι το 1927.
― Όταν το λέγαν τζαζ;
Όχι, το λέγαν ροκ εν ρολ.
― Είχα την εντύπωση ότι ο Αλαν Φριντ εφηύρε τη νέα λέξη στη δεκαετία του ’50.
Δεν είναι καινούργια φράση. Το ροκ εν ρολ είναι παλιό όσο η γενειάδα του Μωυσέως.
― Είχατε καμιά ανάμιξή στο κίνημα της Γυναικείας Απελευθέρωσης;
Όχι
― Για ποιό λόγο νομίζετε ότι μερικές πολιτείες δεν εξισώνουν νομοθετικά τις γυναίκες με τους άντρες;
Γιατί οι άνθρωποι μισούν τους μαύρους; Γιατί οι άνθρωποι κάνουν διακρίσεις εις βάρος των Ινδιάνων; Γιατί το κράτος αναφέρεται στο Κίνημα των Ινδιάνων σαν να μιλάει για κολόπαιδα; Οι άνθρωποι έχουν ασυνείδητους φόβους και ανησυχίες -ενοχή ίσως- και κολλάνε στο ελάττωμα του κάθε πράγματος. Οι άνθρωποι έχουν εσωτερικεύσει την προκατάληψη, έχουν μαζεμένο μίσος σ’ ένα πολύ θωρακισμένο μέρος του μυαλού τους που δεν θέλουν να το δουν να νικιέται από τη λογική.
― Τι περιοδικά διαβάζετε;
Scientific American, Science Digest, The New York Review of Books, The Co Evolution Quarterly.
― Και βιβλία;
Κάποτε διάβαζα ένα σωρό. Κάποια στιγμή κατάλαβα ότι είμαι γεμάτος πληροφορίες και άδειος από γνώση. Δεν μπορούσα να μάθω πράγματα απ’ το διάβασμα… Το θέμα είναι γιατί διαβάζει κανένας. Αν διαβάζει για να δραπετεύσει από την πραγματικότητα -εντάξει, είναι σαν να παίρνει πρέζα, δεν έχει νόημα. Είναι ένα είδος προσβολής του εαυτού σου. Σαν τις σύγχρονες συζητήσεις που χρησιμεύουν στο να κρατάει κανείς τις αποστάσεις του απ’ τον άλλον -γιατί η σιωπή και το κενό τρομάζει τους περισσότερους ανθρώπους.
― Ποιος θα θέλατε να είστε αν μπορούσατε να διαλέξετε την περίοδο της ιστορίας που θα ζήσετε;
Νομίζω ότι θα ‘θελα να είμαι ένας άνθρωπος των σπηλαίων -ένας νεολιθικός άνθρωπος. Θα είχε πλάκα να δω ποιος ήταν ο κοινός παρανομαστής της ανθρώπινης ύπαρξης προτού αρχίσει να χάνει την ώρα της με ασήμαντα πράγματα.
― Φοβάστε το θάνατο;
«Απ΄όλα τα μυστήρια που έχω ως τώρα ακούσει/σε μένα πιο παράξενο είναι ότι άνθρωποι θα ‘πρεπε να φοβούνται/βλέποντας πως ο θάνατος-ένα αναγκαίο τέλος- θα έρθει, όταν θα ΄ρθει…»
σχόλια