Οι παλαιότεροι, που ήταν μαθητές (ή μπορεί και φοιτητές) στα μέσα της δεκαετίας του '70, πιθανώς να θυμούνται ακόμη ένα κόκκινο βιβλίο που είχε κυκλοφορήσει στις αρχές του 1975 από τις εκδόσεις Βέργος, με τον τίτλο Το Κόκκινο Βιβλιαράκι των Μαθητών (κατά το Κόκκινο Βιβλιαράκι του Μάο). Το βιβλίο αυτό, γραμμένο από τους δανούς εκπαιδευτικούς Bo Dan Andersen, Søren Hansen και Jesper Jensen το 1969 (κατά την Wikipedia μόνον οι Hansen και Jensen το έγραψαν) γνώρισε τεράστια διανομή στα χρόνια του '70, προκαλώντας «θύελλα» και αντιδράσεις.
Ο φιλελεύθερος τρόπος με τον οποίον ήταν γραμμένο το βιβλίο, που καταπιανόταν με ό,τι θα μπορούσε να αφορά σ' έναν έφηβο-μαθητή (βασικά), είχε ενοχλήσει πλείστες όσες κοινωνίες, με αποτέλεσμα Το Κόκκινο Βιβλιαράκι των Μαθητών να κακοπέσει (παρά τον θόρυβο που δημιουργούσε), αφού η κυκλοφορία του απαγορεύτηκε ή εμποδίστηκε σε μια σειρά από χώρες (Γαλλία, Ιταλία, Ελβετία, Μεγάλη Βρετανία...).
Στο Den Lille Røde Bog For Skoleelever όπως ήταν ο πρωτότυπος τίτλος του (ή The Little Red Book For Students στην αγγλική μετάφρασή του) μπορούσε κάποιος νέος να πληροφορηθεί όχι μόνον τα της σχολικής ζωής (με ποιον τρόπο μαθαίνουμε, πώς διδάσκουν οι καθηγητές, τι φοβούνται οι ίδιοι ή οι μαθητές, τον ρόλο της τιμωρίας, το νόημα των βαθμών και των διακρίσεων κι ένα σωρό άλλα), όσο κυρίως τα της εξωσχολικής (που σχεδόν πάντα είναι πιο ενδιαφέρουσα...).
Προσωπικά, είχα διαβάσει Το Κόκκινο Βιβλιαράκι των Μαθητών δέκα χρόνια μετά την πρώτη ελληνική κυκλοφορία του και θυμάμαι πως, και τότε, το είχα βρει πολύ ενδιαφέρον. Και το σημειώνω τούτο, επειδή και τώρα ακόμη με εκπλήσσει με τον τρόπο που έθιγε ζητήματα «ταμπού», αδιανόητα δηλαδή για τις μαθητικές κοινότητες της εποχής.
Υπήρχαν, έτσι, κείμενα για τον «ελεύθερο χρόνο», τις σεξουαλικές σχέσεις, τον αυνανισμό, την πορνογραφία, την ομοφυλοφιλία, την έκτρωση, τα ναρκωτικά, το αλκοόλ και άλλα διάφορα, τα οποία, φαντάζομαι, πως θα διεκδικούσαν το αμέριστο ενδιαφέρον και των (απληροφόρητων) ελλήνων μαθητών της εποχής (στη στρωτή μετάφραση και προσαρμογή της Ελένης Βαρίκα).
Προσωπικά, είχα διαβάσει Το Κόκκινο Βιβλιαράκι των Μαθητών δέκα χρόνια μετά την πρώτη ελληνική κυκλοφορία του και θυμάμαι πως, και τότε, το είχα βρει πολύ ενδιαφέρον (είχα μάθει πράγματα δηλαδή). Και το σημειώνω τούτο, επειδή και τώρα ακόμη με εκπλήσσει με τον τρόπο που έθιγε ζητήματα «ταμπού», αδιανόητα δηλαδή για τις μαθητικές κοινότητες της εποχής.
Δεν ξέρω τι επίσημες αντιδράσεις και αν... είχε προκαλέσει αυτό το πόνημα στην Ελλάδα της Μεταπολίτευσης (αν και το πιθανότερο είναι να παρασύρθηκε από τα βιβλία για μεγάλους), κρίνω, όμως, ως θετικό το γεγονός πως εκδόθηκε κανονικά, πως διαβάστηκε και επανεκδόθηκε στην πορεία, και πως ακόμη και σήμερα (κάποιοι, λίγοι) φαίνεται να το θυμούνται (όπως διαπίστωσα και από ένα μικρό ψάξιμο στο διαδίκτυο).
Λίγα αποσπάσματα, επειδή σήμερα ανοίγουν τα σχολεία...
ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Σε τι χρησιμεύουν τα μαθήματα;
Αν κάνετε τέτοιου είδους ερωτήσεις στον καθηγητή σας πιθανόν την πρώτη φορά να εκνευριστεί και να σας απαντήσει ξερά με δυο-τρεις κουβέντες. Ίσως μάλιστα και να θυμώσει. Μην απελπιζόσαστε: με πρώτη ευκαιρία ξαναρωτήστε τον.
Θα 'ταν όμως πιο φρόνιμο και πονηρό αν, πριν να κάνετε την ερώτηση, έχετε παρατηρήσει πώς ακριβώς χρησιμοποίησε ο καθηγητής τον χρόνο του στα δέκα τελευταία μαθήματα.
Αν τα δέκα τελευταία μαθήματα έγιναν ακριβώς με τον ίδιο τρόπο, τότε δικαίως μπορείτε να ρωτήσετε τον καθηγητή σας γιατί το μάθημά του είναι πάντα ίδιο.
Ίσως να 'χετε κάποιον καθηγητή που να μη σέβεται καθόλου το πρόγραμμα και που να σας μιλάει για θέματα που δεν έχουν καμία σχέση με το μάθημα των Αρχαίων ή της Ιστορίας. Έναν τέτοιο καθηγητή είναι πολύ εύκολο να τον κάνετε να μιλήσει. Φτάνει να του κάνετε μια ερώτηση. Επωφεληθείτε σ' αυτή την περίπτωση για να ξεκινήσετε μια συζήτηση πάνω σ' ένα πρόβλημα του σχολείου ή γενικότερα της εκπαίδευσης, που να σας ενδιαφέρει ιδιαίτερα.(...)
Τι ξέρουν οι καθηγητές για σας;
Περνάς πολλές ώρες το χρόνο με τους καθηγητές σου, αλλά δεν είναι καθόλου σίγουρο ότι ξέρουν πολλά για σένα.(...) Ο καθηγητής συνήθως δεν ξέρει (εκτός από σπάνιες εξαιρέσεις):
– πού μένεις και πώς είναι το σπίτι σου
– τι δουλειά κάνουν οι γονείς σου και πόσα κερδίζουν
– πόσα αδέρφια έχεις και σε ποιο σχολείο πάνε
– αν οι γονείς σου τα πάνε καλά
– τι πιστεύουν οι γονείς σου για τον καθηγητή σου
– τι κάνεις όταν δεν βρίσκεσαι στο σχολείο
– αν σου κάνει κέφι να κλέβεις μικροπράγματα σε σουπερμάρκετ
– αν καπνίζεις έξω ή και μέσα στο σχολείο
– αν αγαπάς τον καθηγητή σου ή το σχολείο
– αν έχεις πολλά πράγματα να κάνεις έξω από το σχολείο
– αν στο σπίτι αντιγράφεις τις εργασίες, αντί να τις γράφεις μόνος σου
Το γεγονός ότι οι μαθητές κι οι καθηγητές συνεργάζονται με δυσκολία οφείλεται, καμιά φορά, στο ότι δεν ξέρουν πολλά πράγματα ο ένας για τον άλλο. Αν νομίζεις ότι ο καθηγητής θα 'ταν πιο δίκαιος μαζί σου αν σε ήξερε καλύτερα, μη διστάσεις να πας να του εξηγήσεις ποιος είσαι, τι θέλεις κ.λπ.
Η εξυπνάδα: μόνο οι κουτοί πιστεύουν σ' αυτήν
Εδώ και λίγο καιρό ο κόσμος πίστευε ότι οι κακοί μαθητές είναι βλάκες. Και ακόμα ότι οι άνθρωποι γεννιούνται με μια δόση εξυπνάδας, που την κρατούν σ' όλη τους τη ζωή. Κι οι δυο αυτές απόψεις είναι παράλογες, αλλά πολλοί άνθρωποι –γονείς και καθηγητές– τις διατηρούν ακόμα.
Βέβαια δε γεννιόμαστε όλοι ίδιοι, αλλά οι διαφορές ανάμεσα στους ανθρώπους εξελίσσονται σε μεγάλες ανισότητες πολύ αργότερα. Και το παράδοξο είναι ότι το σχολείο ασχολείται περισσότερο μ' αυτούς που μαθαίνουν πιο εύκολα, παρά με τα παιδιά που αντιμετωπίζουν δυσκολίες.
Λένε ότι αυτοί οι μαθητές αφομοιώνουν με μεγάλη δυσκολία την εκπαίδευση, ενώ είναι το σχολείο που δεν κάνει καμιά προσπάθεια για να τους αφομοιώσει. Τους διώχνουν με την πρόφαση ότι δεν είναι αρκετά «ώριμοι» για το σχολείο. Σ' άλλες περιπτώσεις τους στέλνουν σε τεχνικές σχολές.
Υπάρχουν, όμως, άνθρωποι που πιστεύουν ότι είναι σα να προδίδεται η αληθινή αποστολή του σχολείου με τον διώχνει ή να αφήνει στην ίδια τάξη τους αδύνατους μαθητές κι ότι, αντίθετα, το σχολείο πρέπει να αφομοιώνει όλους τους μαθητές και να προωθεί την εξέλιξή τους ακόμα –κι ίσως κυρίως– όταν πρόκειται για μαθητές που έχουν κάποια καθυστέρηση στις γνώσεις τους.
ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Οι σεξουαλικές σχέσεις
Τα αγόρια και τα κορίτσια έχουν σχέσεις για διάφορους λόγους:
– γιατί συμπαθιούνται μεταξύ τους και τους αρέσει να 'ρχονται σε επαφή και με το σώμα
– γιατί, και τα αγόρια και τα κορίτσια αισθάνονται, μετά από ένα ορισμένο χρόνο, την ανάγκη μιας πραγματικής σεξουαλικής ικανοποίησης
– γιατί έχουν ανάγκη από στοργή και τρυφερότητα και νομίζουν ότι θα τα βρουν στις σχέσεις
– γιατί στην παρέα τους υπάρχουν συμμαθητές τους που διαρκώς περηφανεύονται για τις κατακτήσεις τους.
Όποιοι και να 'ναι οι λόγοι για τους οποίους τ' αγόρια και τα κορίτσια έχουν σχέσεις, εκείνο που πρέπει να ξέρουν είναι ότι αυτό έχει επιπτώσεις και για τους δυο.
Μπορεί κανείς να κοιμηθεί με μια κοπέλα ή αντίστοιχα μ' ένα αγόρι, όντας πολύ ερωτευμένος, αλλά αυτό δεν γίνεται πάντα. Μπορεί κανείς να 'ναι ερωτευμένος με μια κοπέλα χωρίς να κοιμηθεί μ' αυτήν. Για να μην έχουν δυσάρεστα και απρόοπτα αποτελέσματα οι σεξουαλικές σχέσεις, πρέπει οι ενδιαφερόμενοι να αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλο με τιμιότητα και ευθύτητα: πρέπει να έχουν τον ίδιο σκοπό και να ψάχνουν να βρουν τα ίδια πράγματα.
– Αν ζητάς λίγη τρυφερότητα και αγάπη δε θα τα βρεις σε κάποιον που ζητά μόνο και μόνο σεξουαλική ικανοποίηση.
– Αν κάποιος αναγκαστεί για οποιοδήποτε λόγο να έχει σεξουαλικές σχέσεις, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα απογοητευτεί.
– Όταν αυτό που επιδιώκεις είναι να αισθανθείς ικανοποίηση, δεν πρόκειται ποτέ να το πετύχεις με το να υποχρεώσεις –με οποιοδήποτε τρόπο– το αγόρι ή την κοπέλα να κοιμηθεί μαζί σου.
Θα υπάρχουν πάντα άνθρωποι που θα σου λένε ότι τα αισθήματα είναι πολύ επικίνδυνα κι οι σεξουαλικές σχέσεις ακόμα περισσότερο. Οι άνθρωποι αυτοί, όμως, στα λένε αυτά γιατί, τις περισσότερες φορές, φοβούνται οι ίδιοι τα αισθήματα και τις σχέσεις. Σχεδόν ποτέ δεν τόλμησαν ν' αγαπήσουν πραγματικά. Εσείς πρέπει να 'χετε το κουράγιο να αποκτάτε μόνοι σας τις εμπειρίες. Μόνο έτσι θα μπορέσετε να μάθετε και, γιατί όχι, να μας διδάξετε και μας.
Η ομοφυλοφιλία
Όλοι οι άνθρωποι είναι διαφορετικοί. Αυτό ισχύει και όσον αφορά τον σεξουαλικό τομέα. Εδώ και πάρα πολύ καιρό έχουν διαιρέσει τους ανθρώπους σε δύο κατηγορίες: Σ' αυτούς που επιθυμούν σεξουαλικά ανθρώπους του άλλου φύλου. Σ' αυτούς που επιθυμούν ανθρώπους του ίδιου φύλου.
Υπολογίζεται ότι 5% των ανδρών, δηλαδή ένας στους 20, είναι ομοφυλόφιλοι. Στις γυναίκες το ποσοστό είναι πιο μικρό. (σ.σ. το κείμενο, υπενθυμίζω, είναι γραμμένο το 1969)
Η αγάπη των ομοφυλόφιλων και τα αισθήματά τους μπορεί να 'ναι το ίδιο ειλικρινά με τα αισθήματα των άλλων.
Πολλοί απ' αυτούς έχουν πολλά προβλήματα και φασαρίες λόγω της ομοφυλοφιλίας τους. Αυτό συμβαίνει γιατί η χριστιανική κουλτούρα και ηθική θεωρεί τους ομοφυλόφιλους ανθρώπους άρρωστους, μη φυσιολογικούς ή και εγκληματίες.
Υπάρχουν κοινωνίες με διαφορετικούς ηθικούς νόμους και διαφορετική κουλτούρα, που θεωρούν ότι η ομοφυλοφιλία είναι το ίδιο φυσιολογική όσο και η ετεροφυλία. Άλλωστε σε ορισμένες χώρες υπάρχουν οργανώσεις που αγωνίζονται για την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων.
Η έκτρωση
Αν πάρει μια κοπέλα τις αναγκαίες προφυλάξεις δεν υπάρχει καμία περίπτωση να μείνει έγκυος. Η εγκυμοσύνη οφείλεται ή σε άγνοια ή σε αμέλεια: ή δεν ξέρετε τι μέτρα έπρεπε να λάβετε, ή ξέρετε και δεν τα χρησιμοποιήσατε.
Κατά κανόνα μια κοπέλα καταλαβαίνει ότι είναι έγκυος όταν δεν έχει πια περίοδο. Αυτό όμως δεν είναι ικανή απόδειξη. Πολλές γυναίκες έχουν περίοδο μια ή δυο φορές αφού συλλάβουν. Άλλες μπορεί να έχουν κάποια καθυστέρηση χωρίς να είναι έγκυες. Αυτό συμβαίνει καμιά φορά, όταν ξη κοπέλα φοβάται ότι είναι έγκυος.
Αν υποψιάζεσαι ότι είσαι έγκυος –όποια και να είναι η ηλικία σου– πρέπει να πας να σε εξετάσει ένας γυναικολόγος. Οποιοσδήποτε γιατρός μπορεί και έχει την υποχρέωση να σε εξετάσει. Είναι δεσμευμένος από το νόμο του επαγγελματικού μυστικού που του απαγορεύει να δώσει πληροφορίες, ακόμα και στους γονείς σου.
Ένα παιδί έχει το δικαίωμα να ζήσει και να μεγαλώσει σε ευνοϊκές συνθήκες. Αν είσαι πολύ νέα, αν δεν κερδίζεις ακόμα τη ζωή σου και δε δουλεύεις θα επιβάλλεις αναπόφευκτα στο παιδί σου δύσκολες συνθήκες ζωής, που μπορεί να το σημαδέψουν για πάντα.
Είναι φυσιολογικό να πανικοβάλλεσαι όταν μένεις έγκυος. Τελικά, όμως, δεν είναι κάτι που δεν διορθώνεται. Πρέπει να ανακτήσεις την ψυχραιμία σου και να σκεφτείς ότι είναι δυνατό να βγεις από αυτή τη δύσκολη θέση.
Ο καπνός
(...) Υπάρχουν άνθρωποι που υποστηρίζουν ότι ένα τσιγάρο σε κάνει να είσαι σε φόρμα, σε ξυπνάει. Αυτό δεν είναι σωστό, παρά το γεγονός ότι μπορεί να μένουμε μ' αυτή την εντύπωση. Το μόνο που κάνει το τσιγάρο είναι να ηρεμεί τον καπνιστή και προκαλεί μια πιο αργή λειτουργία του οργανισμού.
Το τσιγάρο προκαλεί κυρίως κοινωνικό εθισμό. Αυτοί, που έχουν συνηθίσει να καπνίζουν πολύ δυσκολεύονται πολύ να το κόψουν, ακόμα και όταν ξέρουν ότι είναι επικίνδυνο.
Αν παρ' όλα αυτά εξακολουθείς να καπνίζεις πάρε τουλάχιστον ορισμένα μέτρα. Κάνε με μια βελόνα μικρές τρυπίτσες στο τσιγάρο ώστε ο καπνός που ρουφάς να έχει περισσότερο οξυγόνο.
Καπνίζοντας αργά απορροφάμε πολύ λιγότερη νικοτίνη απ' ότι όταν καπνίζουμε γρήγορα: 4% αν καπνίζεις αργά, 30% αν καπνίζεις κανονικά και 40-50% αν καπνίζεις πολύ γρήγορα.
Το οινόπνευμα
(...) Το οινόπνευμα δημιουργεί ψυχολογικό εθισμό. Βέβαια, όταν κάποιος δεν κάνει μεγάλη χρήση ο ψυχολογικός και κοινωνικός εθισμός δεν είναι επικίνδυνος. Όταν όμως η καθημερινή κατανάλωση είναι μεγάλη κι όσο πάει καταναλώνουμε περισσότερο οινόπνευμα οι συνέπειες μπορεί να είναι πολύ σοβαρές, τόσο από χρηματική άποψη όσο και σε σχέση με την αποδοτικότητά μας.
Το χασίς είναι επικίνδυνο;
1. Απαγορεύεται η χρησιμοποίηση του χασίς
2. Συνεπώς για να μπορεί κάποιος να το προμηθεύεται πρέπει να έχει σχέσεις με ανθρώπους που το κυκλοφορούν παράνομα, δηλαδή μ' εκείνη την κατηγορία των κακοποιών που ονομάζονται λαθρέμποροι ναρκωτικών.
3. Αφού το χασίς απαγορεύεται η ποιότητα και η αγνότητα των διαφόρων ειδών χασίς δεν υποβάλλεται σε κανένα έλεγχο.
4. Αν παίρνεις χασίς έχεις μεγάλες πιθανότητες να συναντήσεις κάποτε ανθρώπους που παίρνουν βαριά ναρκωτικά και που θα σε προκαλέσουν να τα δοκιμάσεις κι εσύ. (...)
Και λίγη ψυχεδέλεια...
LSD και μεσκαλίνη
Οι επιπτώσεις του LSD και της μεσκαλίνης διαφέρουν φοβερά από άνθρωπο σε άνθρωπο. Υπάρχουν άνθρωποι που παίρνουν συστηματικά LSD επί μήνες ολόκληρους χωρίς να έχουν πάθει τίποτα.
Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις ανθρώπων που, με την πρώτη φορά που το δοκίμασαν, έπαθαν αγιάτρευτες αρρώστιες, που σκότωσαν ή αυτοκτόνησαν. Το LSD είναι ένα υγρό χωρίς χρώμα και γεύση που υπάρχει και με τη μορφή χαπιού. Η μεσκαλίνη είναι μια ουσία που εξάγεται από ένα μικρό κάκτο που υπάρχει σε αφθονία στο Μεξικό.
Το LSD και τη μεσκαλίνη τα παίρνει κανείς από το στόμα και δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ελέγξει κανείς αν πήρε αρκετή δόση και όχι υπερβολική.
Οι δόσεις τις οποίες πουλάνε παράνομα, είναι πάντα υπερβολικά δυνατές. Ο πιο σίγουρος τρόπος, για κάποιον που θέλει σώνει και καλά να δοκιμάσει μεσκαλίνη, είναι να πιπιλήσει ένα κομμάτι απ' αυτόν τον κάκτο που περιέχει τη μεσκαλίνη. Σ' αυτή την περίπτωση η επίδραση έρχεται προοδευτικά και μπορεί να σταματήσει πριν είναι πια πολύ αργά.
Μια μέση δόση από LSD αρχίζει να επιδρά σ' αυτόν που την παίρνει ύστερα από μισή ώρα. Η επήρεια διαρκεί γύρω στις 8-9 ώρες και συνήθως συνοδεύεται από δεκάξη ώρες αϋπνία. Η επίδραση της μεσκαλίνης αρχίζει ύστερα από 2-3 ώρες και διαρκεί περίπου δώδεκα ώρες. Αν η δόση είναι πολύ δυνατή, η επίδραση έρχεται γρηγορότερα και διαρκεί περισσότερο.
Το LSD και η μεσκαλίνη προκαλούν, πολλές φορές, ισχυρές κρίσεις αγωνίας και απρόβλεπτες αντιδράσεις. Γι' αυτό είναι απαραίτητο, αν κάποιος δοκιμάσει τέτοια ναρκωτικά, να βρίσκονται μαζί του άνθρωποι που να τον παρακολουθούν συνέχεια και στην ανάγκη να του δώσουν αντίδοτα.
Υπάρχουν άνθρωποι που διηγούνται, προφορικά ή γραπτά, ότι έκαναν υπέροχα «ταξίδια» με το LSD και τη μεσκαλίνη. Πιθανόν να λένε αλήθεια. Αλλ' αυτό δε σημαίνει σε καμιά περίπτωση, ότι θα συμβεί και στους άλλους που παίρνουν LSD.(...)
ΚΑΛΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ!
σχόλια