Χωρίς καμία προειδοποίηση, χωρίς να υπάρχει κάποιο στοιχείο που να προκαλεί εγρήγορση, η Συρία εδώ και ημέρες έχει βυθιστεί εκ νέου στο χάος του πολέμου.
Όμως αυτή τη φορά τα πράγματα μοιάζουν πιο επικίνδυνα για τον πρόεδρο της Συρίας Μπασάρ αλ Άσαντ, ο οποίος βλέπει τα στρατεύματά του να υποχωρούν κακήν κακώς μπροστά στις δυνάμεις του Συριακού Εθνικού Στρατού (SNA). Αυτό που μέχρι πριν από λίγους μήνες θεωρούνταν ένα συνονθύλευμα φανατικών και αντικαθεστωτικών έχει έναν νέο ηγέτη. Η Hayat Tahrir al Sham, πρώην παρακλάδι της αλ Κάιντα και του ISIS στη Συρία που αποποιήθηκε τον τζιχαντισμό προς όφελος των προσωπικών επιδιώξεων του αρχηγού της έχει μεταμορφωθεί σε μία ελιτ στρατιωτική δύναμη.
Ο ηγέτης της Hayat Tahrir al Sham ο Αμπού Μοχαμάντ αλ Τζολάνι από εκεί που το 2013 δήλωνε πίστη στον Αμπού Μπακρ αλ Μπαγκντάντι (ο νεκρός πλέον ηγέτης του Ισλαμικού Κράτους) και λίγο αργότερα άνοιγε τις πόρτες της βόρειας Συρίας στον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και στο σχέδιό του να αποκόψει την επέλαση των Κούρδων, έχει πλέον μεταλλαχθεί σε αρχηγό μίας από τις πολυπληθέστερες (αν όχι της μεγαλύτερης) δυνάμεις ανταρτών στον κόσμο, έχοντας υπό τις εντολές του αντικαθεστωτικούς που θέλουν να διώξουν τον Άσαντ, νυν και πρώην τζιχαντιστές (Sultan Murad) που ψάχνουν τρόπο να «καθαρίσουν» το όνομά τους και να αποκτήσουν πάτημα για δεύτερη ζωή στη μετά Άσαντ Συρία, Τσετσένους, Ουζμπέκους, Ουιγούρους μισθοφόρους που πολεμούν για τους δικούς τους σκοπούς.
Με αστραπιαίες επιθέσεις κατέκτησαν το Χαλέπι μέσα σε λίγες ώρες χωρίς να αντιμετωπίσουν αντίσταση. Λίγες ημέρες αργότερα προχώρησαν προς τη Χάμα την οποία επίσης κατέλαβαν. Τώρα απομένει η Χομς. Εκεί όπου για πολλούς θα δοθεί η μητέρα των μαχών. Εκεί όπου για πολλούς θα κριθεί αν ο Μπασάρ αλ Άσαντ θα συνεχίσει να είναι πρόεδρος, αλλά και ίσως εκεί που θα κριθεί αν η Συρία θα παραμείνει μία χώρα ή το 2025 θα τη βρει εδαφικά ακρωτηριασμένη.
#Syria: large numbers of Homsi rebel forces are rushing towards the frontlines, hoping to be the first to liberate the city of #Homs next.
— Thomas van Linge (@ThomasVLinge) December 5, 2024
Regime air force seems completely paralyzed today. pic.twitter.com/Ee1zD5w6oV
Αν αληθεύουν οι αναφορές ότι οι δυνάμεις του Άσαντ υποχώρησαν από τη Χάμα, παραδίδοντάς τη στους αντάρτες, είναι πιθανόν ότι θα υποχωρήσουν για να οργανώσουν μια τελευταία αντίσταση στη Χομς.
Πώς κερδίζουν ή χάνουν Ιράν, Χεζμπολάχ, Ισραήλ, Κούρδοι
Αν οι αντάρτες καταλάβουν την περιοχή της Χομς, όλα κινδυνεύουν να τελειώσουν για τον Άσαντ. Η παράκτια αλαουιτική (θρησκευτική μουσουλμανική μειονότητα στην οποία ανήκει και ο ίδιος) ενδοχώρα και όλα τα λιμάνια (κυκλωμένα με ροζ χρώμα) θα αποκοπούν από την πρωτεύουσα Δαμασκό.
Την ίδια ώρα που θα συμβαίνει το παραπάνω, θα πλήττεται και το Ιράν, διότι θα χάσει την πρόσβαση σε όλα εκτός από δύο συνοριακά περάσματα προς τον Λίβανο. Αυτά είναι ορεινά περάσματα που το Ισραήλ μπορεί, και συστηματικά ελέγχει, μέσω αεροπορικών επιδρομών. Οι Κούρδοι πιέζουν επίσης προς το Ντέιρ Εζ Ζορ (κυκλωμένο με κίτρινο χρώμα), και αν το πετύχουν, το Ιράν θα χάσει την κύρια οδό ανεφοδιασμού της Χεζμπολάχ και συνεπώς, θα αναγκαστεί να προσπαθήσει να διασχίσει τη συριακή έρημο, σε κοντινή απόσταση από τις αμερικανικές βάσεις για να δημιουργήσει νέα οδό.
Η καλύτερη περίπτωση για τον Άσαντ είναι τα κακοπληρωμένα στρατεύματά του να μπορέσουν να κρατήσουν τη Χομς, επιτρέποντάς του να διατηρήσει ένα κρατίδιο (η μπλε κυκλωμένη περιοχή). Αν δεν μπορέσει, τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα η θρησκευτική μειονότητα των Αλαουιτών να βρεθεί στο στόχαστρο όλων των μουσουλμάνων και φανατικών τζιχαντιστών της περιοχής οι οποίοι ίσως να ξεκινήσουν μία άνευ προηγουμένου αιματοχυσία θέλοντας να εκδικηθούν για τα 50 χρόνια καταπίεσης.
Φυσικά, αν πέσει η Χομς και χάσει τον έλεγχο ο Άσαντ, το επόμενο θύμα θα είναι η Χεζμπολάχ και ο ίδιος ο Λίβανος, καθώς αυτές οι ομάδες θα έχουν πλέον πρόσβαση στα περάσματα προς τον νότο.
Για το Ισραήλ το ασφαλέστερο αποτέλεσμα είναι μάλλον ο Άσαντ να κρατήσει την μπλε κυκλωμένη περιοχή παραμένοντας σε εξαιρετικά αποδυναμωμένη κατάσταση, ενώ οι Κούρδοι θα καταλάβουν αρκετά ισχυρά σημεία στην έρημο για να αποκόψουν τις διαδρομές Ιράν-Λιβάνου, ή να τις διοχετεύσουν έτσι ώστε να γίνουν εύκολη λεία και μη βιώσιμες.
Εις ό,τι αφορά το Ιράν, φαίνεται να μην υπάρχει προτιμώμενο καλύτερο σενάριο. Έχουν χάσει το μεγαλύτερο μέρος της ικανότητάς τους να συντηρούν ή να εφοδιάζουν μαζικά τις πολιτοφυλακές τους στη Συρία και τον Λίβανο, ακόμη και αν τα πράγματα παραμείνουν ως έχουν.
Ο παρακάτω χάρτης εξηγεί γιατί η κατάληψη της Χομς μπορεί να σηματοδοτήσει το τέλος για τον Άσαντ: Η μεγάλη λίμνη που εκτείνεται από τη Χομς μέχρι την άκρη των βουνών του Λιβάνου σημαίνει ότι η παράκτια αλαουιτική ζώνη θα συνδέεται εξαιρετικά ασθενώς με τη Δαμασκό.
Όπως φαίνεται εκτός από την ίδια τη Χομς και τη λίμνη απομένει μόνο μια πολύ λεπτή λωρίδα γης που να ενώνει τη Δαμασκό με τα παράλια.
Η Τουρκία
Ο παρακάτω χάρτης δείχνει ξανά το πώς έχουν κινηθεί οι τζιχαντιστές και οι αντικαθεστωτικοί. Το ενδιαφέρον όμως φαίνεται σε συνάρτηση με τα σύνορα με την Τουρκία.
Ακριβώς λοιπόν εκεί, στη μεθοριακή περιοχή, αν επιτύχουν οι αντάρτες θα υπάρχουν ανάμεσα στην Τουρκία και τον Λίβανο δύο παραλιακές περιοχές, που ελέγχουν όλο το εμπόριο της περιοχής και την πρόσβαση στη Μεσόγειο θάλασσα, οι οποίες θα ανήκουν σε ανθρώπους που ήταν, είναι ή θα είναι υπό τις εντολές ή οδηγίες της Τουρκίας του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Με δεδομένο λοιπόν ότι τις τελευταίες ώρες οι δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν απομακρύνονται από τις δύο αυτές περιοχές που είναι υπό τον έλεγχό τους, αυτή πιθανότητα καθίσταται πλέον μια ισχυρή δυνατότητα.
Το βασικό με αυτό το σενάριο είναι ότι αν καταστεί πραγματικότητα, οι Κούρδοι δεν θα έχουν πρόσβαση σε εμπορικές οδούς και λιμάνια από και προς τη Μεσόγειο πέρα από αυτά που θα είναι στον έλεγχο του Εντογάν και του Λιβάνου.
Η Ρωσία φέρεται να αποσύρει πλοία από τη ναυτική βάση Ταρτούς
Η Ρωσία διατηρεί στρατιωτική παρουσία στη Συρία από το 2015, ενισχύοντας τις δυνάμεις του Άσαντ σε μάχες εναντίον ομάδων της αντιπολίτευσης και τρομοκρατικών οργανώσεων όπως το Ισλαμικό Κράτος. Στο αποκορύφωμά του το φθινόπωρο του 2024, το ρωσικό προσωπικό στη Συρία αριθμούσε περίπου 7.500 άτομα, συμπεριλαμβανομένων στρατιωτικών συμβούλων, ειδικών δυνάμεων και πρώην μισθοφόρων της Ομάδας Wagner με σύμβαση από το ρωσικό υπουργείο Άμυνας.
Τώρα, σύμφωνα με δορυφορικές εικόνες που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η Ρωσία φέρεται να έχει αποσύρει τα βασικά ναυτικά της στοιχεία από το λιμάνι της Μεσογείου στην Tartus της Συρίας, καθώς ο συριακός εμφύλιος στρέφεται όλο και περισσότερο εναντίον της κυβέρνησης του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ.
Tartus 🇸🇾👀
— MAKS 24 🇺🇦👀 (@Maks_NAFO_FELLA) December 3, 2024
RU ship 🛳️🇷🇺🚫 pic.twitter.com/Fq1wIB8SXz
Σύμφωνα με ρεπορτάζ του Naval News, το βοηθητικό σκάφος Yelnya εθεάθη να αναχωρεί από την Tartus το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου. Πληροφορίες αναφέρουν ότι άλλα σκάφη, συμπεριλαμβανομένων φρεγατών και ενός υποβρυχίου, μπορεί επίσης να έχουν εκκενώσει το λιμάνι. Εκείνη την εποχή, η ρωσική ομάδα δράσης στη Μεσόγειο περιελάμβανε μια φρεγάτα κλάσης Grigorovich, την κορβέτα Mercury, δύο φρεγάτες κλάσης Gorshkov και το ντίζελ-ηλεκτρικό υποβρύχιο Ufa.
Η Ρωσία χαρακτηρίζει επίσημα την Ταρτούς ως κόμβο εφοδιαστικής υποστήριξης και όχι ως στρατιωτική βάση. Η Ταρτούς χρησιμεύει ως ο μοναδικός σταθμός ανεφοδιασμού και επισκευής του ρωσικού ναυτικού στη Μεσόγειο. Υπήρξε επίσης βασικό σημείο εισόδου για τις ρωσικές ειδικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την κυβέρνηση του Άσαντ στη μακροχρόνια συριακή σύγκρουση.
Το 2017, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν διέταξε την επέκταση της βάσης. Η σημασία της αυξήθηκε περαιτέρω μετά το 2022, όταν η Τουρκία περιόρισε την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα για πολεμικά πλοία μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ωστόσο, οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι η πρόσφατη απόσυρση αντανακλά τις αυξανόμενες ανησυχίες για την ασφάλεια των ρωσικών ναυτικών δυνάμεων περιοχή. Καθώς ο συριακός εμφύλιος πόλεμος εντείνεται, η διατήρηση της ασφάλειας στο λιμάνι της Ταρτούς γίνεται όλο και πιο δύσκολη.
