6 μεγάλες καταστροφές σε 6 χρόνια

Τα τελευταία χρόνια, σε ολόκληρο τον κόσμο, καταγράφονται φυσικές καταστροφές και καιρικά φαινόμενα με μεγάλη σφοδρότητα και συχνότητα, που επιφέρουν, πέρα από ανθρώπινες απώλειες, μεγάλες οικονομικές ζημιές στις τοπικές κοινωνίες και κυβερνήσεις – καταστροφικά γεγονότα που ανοίγουν τη συζήτηση σχετικά με την πρόληψη αλλά και την αντιμετώπισή τους (συλλογικά και ατομικά).

Στην προσπάθειά μας να αποτυπώσουμε τη συχνότητα αυτών των γεγονότων, ανατρέξαμε έξι χρόνια πίσω και καταγράψαμε έξι τεράστιες φυσικές καταστροφές και καιρικά φαινόμενα που μας έκαναν να προβληματιστούμε.
 

Πλημμύρα στη Μάνδρα, 2017

Στις 15 Νοεμβρίου 2017 εκδηλώθηκε έντονη βροχόπτωση στη Δυτική Αττική, που προκάλεσε μία από τις μεγαλύτερες πλημμύρες που έχουν καταγραφεί τα τελευταία χρόνια στην περιοχή. Μέσα σε επτά ώρες έπεσε τόση ποσότητα βροχής όσο αυτή που καταγράφεται σε ετήσια βάση, προκαλώντας πλημμύρες και χειμάρρους που στοίχισαν ακόμη και ανθρώπινες ζωές. Η ένταση του φαινομένου ήταν σφοδρότατη στη Μάνδρα, στη Νέα Πέραμο, στη Μαγούλα και στην Ελευσίνα, όπου συνολικά 25 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.

Η έκθεση της αρμόδιας εισαγγελέως Σ. Παπαγεωργακοπούλου αναφέρει «πλήρη ανυπαρξία μέτρων αντιπλημμυρικής προστασίας και έλλειψη έργων ορεινής υδρονομίας», αποδίδοντας βαρύτατες ευθύνες στην Περιφέρεια Αττικής και στους δήμους. Τέσσερα χρόνια μετά την πλημμύρα, δικαστική απόφαση αποζημίωσε την οικογένεια 29χρονου θύματος, καταδικάζοντας το Δημόσιο για εγκληματικές παραλείψεις των αρμόδιων υπηρεσιών του. Συγκεκριμένα, καταλογίστηκαν παραλείψεις στην Περιφέρεια Αττικής για μη υλοποίηση αντιπλημμυρικών έργων, καθώς και στην Πολιτική Προστασία για μη ενημέρωση των κατοίκων σχετικά με την επικινδυνότητα των ακραίων καιρικών φαινομένων.

Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης των συνεπειών, η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα παράσχονταν οι ακόλουθες αποζημιώσεις:

• 1.000 ευρώ ανά τ.μ. για κατοικίες που χρειάζονταν ανακαίνιση

• 500 ευρώ ανά τ.μ. για επαγγελματικούς χώρους

• 300 ευρώ ανά τ.μ. για ανακατασκευή αποθήκης

Επιπλέον, ανακοινώθηκε αποζημίωση 60 ευρώ ανά τ.μ. για εργασίες επιδιόρθωσης κατοικίας, 40 ευρώ ανά τ.μ. για επισκευή επαγγελματικού χώρου και 20 ευρώ ανά τ.μ. για επισκευή αποθήκης. Για κτίρια έως και 150 τ.μ., το 60% των δαπανών καλυπτόταν από δωρεάν κρατική ενίσχυση και το υπόλοιπο 40% με άτοκο δάνειο. Δόθηκε, επίσης, έκτακτη ενίσχυση 5.000 ευρώ ανά νοικοκυριό και 8.000 ευρώ ανά επιχείρηση. Όλα αυτά τα μέτρα ανακοινώθηκαν από τον Δημήτρη Τζανακόπουλο, υπουργό Επικρατείας της τότε κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ.

Οι αποζημιώσεις από τις ασφαλιστικές εταιρείες ανήλθαν σε 12,3 εκατ. ευρώ και κάλυπταν 177 ζημιές σε περιουσίες (κατοικίες, εμπορικά  καταστήματα, βιομηχανίες) και 149 ζημιές σε οχήματα. Η μέση ζημιά στα κτίρια ανήλθε σε περίπου 65.500 ευρώ.

Πυρκαγιά στη Δυτική & Ανατολική Αττική, 2018

Στις 23 Ιουλίου 2018 ξέσπασε δασική πυρκαγιά στη Δυτική και Ανατολική Αττική, με αποτέλεσμα 102 άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και 14.000 στρέμματα γης να παραδοθούν στις φλόγες. Η πυρκαγιά εν ριπή οφθαλμού επεκτάθηκε σε δασικές περιοχές κοντά στο Νταού Πεντέλης και στη συνέχεια στον Νέο Βουτζά και στο Μάτι.

Οι Ασφαλιστικές κλήθηκαν να καταβάλουν σε αποζημιώσεις 36 εκατ. ευρώ για 835 ζημιές σε κτίρια και 248 ζημιές σε οχήματα, με τη μέση ζημιά στις ασφαλίσεις περιουσίας να υπολογίζεται στα 41.294 ευρώ.

Από την πλευρά της, η κυβέρνηση παρείχε οικονομική στήριξη στους πληγέντες με τα ακόλουθα μέτρα:

• Επίδομα 5.000 ευρώ σε πυρόπληκτα νοικοκυριά και 8.000 ευρώ σε πληγείσες επιχειρήσεις.

• Χορήγηση 1.200 ευρώ από το Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής για κάλυψη των τηλεπικοινωνιακών αναγκών των πληγέντων.

• Επίδομα κάλυψης πρώτων αναγκών ύψους 586 ευρώ και επίδομα οικοσκευής περίπου 5.800 ευρώ.

• Έκτακτο ποσό 10.000 ευρώ σε κάθε δικαιούχο σύνταξης θανόντος, διορισμός ενός μέλους της οικογένειας στο Δημόσιο, καθώς και μηνιαίο επίδομα 1.000 ευρώ για κάθε προστατευόμενο τέκνο του θανόντος.

• Περίπου έναν μήνα μετά την καταστροφή σχεδόν 1 εκατ. ευρώ παρασχέθηκε ως έκτακτη βοήθεια σε συνταξιούχους πληγέντες, 64.300 ευρώ χορηγήθηκαν σε ανασφάλιστους υπερήλικες, 19.400 ευρώ σε εργαζόμενους σε επιχειρήσεις των οποίων η λειτουργία επλήγη, 340.000 ευρώ σε συγγενείς των θανόντων. 

Καταιγίδα στη Χαλκιδική, 2019

Στις 10 Ιουλίου 2019 στην περιοχή της Χαλκιδικής ξέσπασε καταιγίδα την οποία οι μετεωρολόγοι χαρακτήρισαν «υπερκυτταρική», καθώς εξελίχθηκε τόσο κατακόρυφα όσο και οριζόντια, δημιουργώντας ισχυρούς ανέμους. Υπολογίζεται ότι οι στιγμιαίες ριπές των ανέμων έφτασαν τα 12 μποφόρ, ισοδυναμώντας με ταχύτητα 132 χλμ. την ώρα.

Αν και η καταιγίδα είχε μικρή διάρκεια, η έντασή της ήταν σφοδρή, προκαλώντας τον θάνατο επτά ανθρώπων και σημαντικές υλικές ζημιές σε περιουσίες ιδιωτών. Οι ισχυροί άνεμοι ξήλωσαν στέγες, ξερίζωσαν δέντρα και προκάλεσαν τεράστιες ζημιές σε σπίτια και επιχειρήσεις.

Οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις ανήλθαν σε 4,6 εκατ. ευρώ και αφορούσαν 1.286 ζημιές σε περιουσίες και οχήματα. Η μέση ζημιά στις περιουσίες ανήλθε σε 5.318 ευρώ, ενώ στα οχήματα σε 1.375 ευρώ.

Κυκλώνας «Ιανός», 2020

Τον Σεπτέμβριο του 2020 η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία εξέδωσε προειδοποίηση για κακοκαιρία στην Κεντρική και Νότια Ελλάδα, με ισχυρές βροχές και θυελλώδεις ανέμους. Ο μεσογειακός κυκλώνας «Ιανός» έπληξε τα νησιά της Ζακύνθου και της Κεφαλονιάς, προκαλώντας εκτεταμένες ζημιές και πλημμυρικά φαινόμενα, προχωρώντας στη συνέχεια στις περιοχές της Θεσσαλίας και της Μαγνησίας. Περίπου 5.000 επιχειρήσεις και κατοικίες υπέστησαν σοβαρές ζημιές, ενώ αγροτικές και κτηνοτροφικές μονάδες πλημμύρισαν και καταστράφηκαν.

Η κυβέρνηση, υπό τον Κυριάκο Μητσοτάκη, λίγες μέρες μετά τον «Ιανό» δημιούργησε έναν νέο μηχανισμό έκδοσης αποζημιώσεων. Όπως και σε προηγούμενα περιστατικά, η έκτακτη εφάπαξ ενίσχυση ορίστηκε στα 5.000 ευρώ για κτίρια και κατοικίες και στα 8.000 ευρώ για επιχειρήσεις. Επιπλέον, εκδόθηκαν αποφάσεις για χρηματοδοτήσεις των ΟΤΑ που επλήγησαν από τον «Ιανό», συνολικού ποσού 37 εκατ. ευρώ.

Από την πλευρά των ασφαλιστικών εταιρειών, οι αποζημιώσεις ανήλθαν στα 30,9 εκατ. ευρώ και αφορούσαν 2.453 ζημιές. Από αυτές:

• 1.400 αφορούσαν ασφαλίσεις περιουσίας (26,45 εκατ. ευρώ)

• 1.027 ασφαλίσεις οχημάτων (3,29 εκατ. ευρώ)

• 26 ασφαλίσεις σκαφών (1,19 εκατ. ευρώ)

Η μέση ζημιά σε κτίρια και επιχειρήσεις ανήλθε στα 18.895 ευρώ.

Πυρκαγιές σε Αττική, Πελοπόννησο & Εύβοια, 2021

Οι δασικές πυρκαγιές του καλοκαιριού του 2021 ήταν ένα πρωτόγνωρο φαινόμενο για την Ελλάδα, καθώς πάνω από 1 εκατ. στρέμματα παραδόθηκαν στις φλόγες. Μια ανυπολόγιστη οικολογική καταστροφή, που προκάλεσε και τεράστιες οικονομικές ζημιές στις κοινωνίες των τόπων όπου εκδηλώθηκε.

Στις ενισχύσεις για τις οποίες το κράτος δεσμεύτηκε περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων: 

• Στεγαστική συνδρομή έως 150.000 ευρώ για κατοικίες που καταστράφηκαν ή υπέστησαν ζημιές, με προκαταβολή ανάλογα με τον βαθμό φθοράς του κτιρίου, μέσα από το arogi.gov.gr.

• 691.740 ευρώ μέσω του ΕΛΓΑ για αγροτικές εκμεταλλεύσεις στην Αχαΐα, στη Μεσσηνία, στην Αρκαδία, στη Λακωνία, στην Ηλεία, στην Εύβοια και στην Αττική.

• Εφάπαξ οικονομική ενίσχυση 6.000 ευρώ σε ανθρώπους που τραυματίστηκαν.

Από την πλευρά τους, οι Ασφαλιστικές έδωσαν σε αποζημιώσεις 38,5 εκατ. ευρώ για 778 ζημιές, εκ των οποίων οι 742 αφορούσαν περιουσίες (38,3 εκατ. ευρώ) και οι 36 οχήματα (200.000 ευρώ).

Κακοκαιρία «Daniel», 2023

Η κακοκαιρία «Daniel» ήταν ένα ακραίο καιρικό φαινόμενο με ισχυρές βροχές και καταιγίδες που έπληξε την Ελλάδα στις 4 Σεπτεμβρίου 2023 και είχε ως αποτέλεσμα τεράστιες υλικές καταστροφές και τον θάνατο 17 ανθρώπων. Το φαινόμενο κορυφώθηκε στον κάμπο της Θεσσαλίας, προκαλώντας εκτεταμένες πλημμύρες στους νομούς Μαγνησίας, Λάρισας, Καρδίτσας και Τρικάλων, με τις πλημμυρισμένες εκτάσεις, σύμφωνα με δορυφορικές μετρήσεις, να φτάνουν τα 720.000 στρέμματα.

Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος (ΕΑΕΕ), ο «Daniel» προκάλεσε 7.426 ασφαλιστικές ζημιές, οι οποίες υπολογίστηκαν σε ασφαλιστικές απαιτήσεις ύψους 372 εκατ. ευρώ. Ποσά που στο μεγαλύτερο μέρος τους έχουν εκταμιευτεί ή εκταμιεύονται με fast-track διαδικασίες, προκειμένου επιχειρηματίες και ιδιώτες να επανέλθουν όσο το δυνατόν συντομότερα στους ρυθμούς της καθημερινότητάς τους.

Πιο συγκεκριμένα, από το σύνολο των ζημιών που καταγράφηκαν:

• 1.873 αφορούσαν επαγγελματικές εγκαταστάσεις - 140 εκατ. ευρώ

• 545 αφορούσαν βιομηχανικές εγκαταστάσεις - 162 εκατ. ευρώ

• 356 αφορούσαν φωτοβολταϊκά - 21 εκατ. ευρώ

• 115 αφορούσαν τεχνικά έργα - 18 εκατ. ευρώ

• 15 αφορούσαν ξενοδοχεία - 187.241 ευρώ

• 5 αφορούσαν έργα υποδομών εν λειτουργεία - 3 εκατ. ευρώ

Πολλές επιχειρήσεις έλαβαν προκαταβολή (στο πλαίσιο της αποζημίωσής τους) σε λιγότερο από έναν μήνα, ώστε να μπορέσουν είτε να καθαρίσουν τις εγκαταστάσεις τους, είτε να μεταφέρουν πρώτες ύλες και εμπόρευμα σε ασφαλείς περιοχές, είτε να «σώσουν» την παραγωγή τους και να μη «χαθεί η χρονιά».

Ένα γεγονός καταστροφικό, που ανέδειξε τα αντανακλαστικά των ασφαλιστικών εταιρειών, των εταιρειών πραγματογνωμοσύνης και των μεσιτών/πρακτορειακών εταιρειών. Η άμεση και επαγγελματική ανταπόκρισή τους δικαίωσε την εμπιστοσύνη που τους είχαν επιδείξει οι επιχειρηματίες και τα στελέχη των εταιρειών κατά τη σύναψη του συμβολαίου και της ασφαλιστικής τους κάλυψης.

Nat Cat Monitor: Εργαλείο data analysis για τις φυσικές καταστροφές

Σημαντικά δεδομένα για τις φυσικές καταστροφές στην Ελλάδα καταγράφονται στην ανοιχτή ψηφιακή πλατφόρμα της ΕΑΕΕ «Nat Cat Monitor», όπου έχουν συμπεριληφθεί 31 σοβαρά σε σφοδρότητα και συνέπειες φυσικά φαινόμενα από το 2015 μέχρι και το 2023, με στοιχεία για τις αποζημιώσεις στην ασφαλισμένη περιουσία.

Το διαδραστικό εργαλείο παρέχει στους χρήστες τη δυνατότητα να δουν στην πάροδο των ετών αυτών, ανά είδος φυσικής καταστροφής και ανά περιοχή, τις ασφαλισμένες ζημιές, καθώς και την πρόβλεψη των αποζημιώσεων.

Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Επιτροπής Περιουσίας της ΕΑΕΕ, Ερρίκος Μοάτσος, «τα τελευταία 30 χρόνια έχουν καταγραφεί 51 σοβαρές καταστροφές που οδήγησαν σε αποζημιώσεις 968 εκατ. ευρώ. Τα ακραία φυσικά φαινόμενα πλέον είναι περισσότερα και πιο σφοδρά, και αυτό αποδεικνύεται και μέσα από τις ασφαλισμένες ζημιές. Από το 1993 μέχρι το 2013 είχαμε ένα σοβαρό φυσικό φαινόμενο ανά έτος. Από το 2013 μέχρι το 2023 σημειώνονται τρία σοβαρά φαινόμενα ανά έτος».

Βασικά συμπεράσματα από τα στοιχεία που συλλέγονται: 

• Από το 2015 μέχρι το 2023 η μέση ζημιά στις επιχειρήσεις είναι 7 φορές μεγαλύτερη απ’ ό,τι στις κατοικίες γενικά, ωστόσο στην περίπτωση της καταιγίδας «Daniel» είναι 11 φορές μεγαλύτερη.

• Στις δασικές πυρκαγιές οι κατοικίες είναι πιο τρωτές έναντι των επιχειρήσεων. Στη δασική πυρκαγιά η μεγαλύτερη μέση ζημιά είναι διπλάσια απ’ ό,τι στην πλημμύρα.

• Οι φυσικές καταστροφές που σχετίζονται με το κλίμα ευθύνονται κατά το μεγαλύτερο ποσοστό για τις ζημιές που έχουν καταγραφεί: τους αντιστοιχεί το 58,7% του πλήθους των ασφαλισμένων ζημιών και το 76,9% του ποσού των αξιώσεων.

• Τα τελευταία πέντε χρόνια καταγράφονται ιδιαίτερα έντονα φυσικά φαινόμενα, τόσο ως προς τη συχνότητα εμφάνισής τους όσο και ως προς τη σφοδρότητά τους.
Οι σεισμοί παρουσιάζουν σταθερότητα ως προς τη συχνότητα εμφάνισής τους. Καταγράφεται κατά μέσο όρο ένα σοβαρό περιστατικό κάθε χρόνο.

Κοινωνική Υπευθυνότητα

Οι δράσεις της ασφαλιστικής αγοράς δεν περιορίζονται στην άμεση αποζημίωση των πληγέντων από έντονα καιρικά φαινόμενα, καθώς μια σειρά από πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν, τόσο οι ασφαλιστικές εταιρείες όσο και οι μεσίτες/πράκτορες, στο πλαίσιο της κοινωνικής υπευθυνότητάς τους, αποδεικνύουν τη γενικότερη συνεισφορά τους στην κοινωνία και στην οικονομία.

Ενδεικτικά, η ΕΑΕΕ και η Εθνική Ασφαλιστική διέθεσαν 500.000 ευρώ και 2 εκατ. ευρώ αντίστοιχα για την κάλυψη των έκτακτων αναγκών των πλημμυροπαθών στη Θεσσαλία από την κακοκαιρία «Daniel». H Interamerican και η Anytime από την πρώτη στιγμή συνεργάστηκαν με το Humanity Greece για την ανακούφιση των πληγέντων από τις πλημμύρες στους νομούς Μαγνησίας, Λάρισας και Καρδίτσας, διαθέτοντας οχήματα οδικής βοήθειας για τη μεταφορά ειδών πρώτης ανάγκης, βοηθώντας παράλληλα με εθελοντές στο συντονιστικό κέντρο. Ο όμιλος της Interamerican κάλυψε μια σημαντική δαπάνη της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης: για την αγορά ειδικού οχήματος για τις επιχειρήσεις των διασωστών.

Στην ίδια λογική, η ERGO και η insurancemarket, σε συνεργασία με τη μη κερδοσκοπική εταιρεία we4all, «τρέχουν» προγράμματα δενδροφύτευσης, η μεσιτική εταιρεία NAK Katsiberis συμβάλλει στη διάσωση 9,6 εκατ. μελισσών στον Έβρο, ενώ η πρακτορειακή εταιρεία Maxima δώρισε ένα πλήρως εξοπλισμένο πυροσβεστικό όχημα στο Σωματείο Εθελοντών Πολιτικής Προστασίας Αγίου Στέφανου.

Η SRS Group of Companies, με τη σειρά της, υποστήριξε τη Humanity Greece την Παγκόσμια Ημέρα Εθελοντισμού, ενώ το προσωπικό της συμμετείχε σε μαγειρική για άστεγους, στο πλαίσιο της παγκόσμιας εβδομάδας «Give Back Week» του ομίλου Ardonagh. Επιπλέον, για άλλη μια χρονιά υποστήριξε το έργο του Make-A-Wish. Τέλος, η Eurolife FFH υποστηρίζει το έργο της HOPEgenesis για την καταπολέμηση της υπογεννητικότητας στη χώρα.

Μια πολυεπίπεδη προσφορά απ’ όλα τα μέλη του κλάδου, που επιβεβαιώνει την κουλτούρα της ασφαλιστικής αγοράς να συνεισφέρει στην κοινωνία στην οποία δραστηριοποιείται.