Δήμητρα Δασκαλάκη: «Η κουλτούρα της ευημερίας στο εργασιακό περιβάλλον δεν είναι πυροτέχνημα, αλλά διαρκής διαδικασία»

Η METRO ΑΕΒΕ και οι αλυσίδες My market και METRO Cash & Carry έχουν κάνει την ευημερία των εργαζομένων τους κομμάτι του DNA τους με μια σειρά από μέτρα και παροχές για την ψυχική υγεία σε όλα τα μήκη και πλάτη της εταιρείας. Ενδεικτικά, με αφορμή τον Μήνα Ψυχικής Υγείας, τον περασμένο Μάιο, οι εργαζόμενοι είχαν πρόσβαση εκπαιδευτικό πρόγραμμα με θέμα «Βία και σεξουαλική παρενόχληση», έναν οδηγό για υγιές εργασιακό περιβάλλον, άρθρα με συμβουλές και ένα podcast για την ψυχική υγεία στον χώρο εργασίας, αλλά και έξω από αυτόν. Όλα αυτά εμπλούτισαν την ήδη σταθερή βάση της 24ωρης Δωρεάν τηλεφωνικής γραμμής Συμβουλευτικής Υποστήριξης, αλλά και του Τμήματος Εργασιακών Σχέσεων όπου καθένας μπορεί να απευθύνεται για την αντιμετώπιση προβλημάτων. 

Η Δήμητρα Δασκαλάκη, Γενική Διευθύντρια Οργανωσιακής Ανάπτυξης και Επικοινωνίας της METRO ΑΕΒΕ, μιλά για τη σημασία της φροντίδας των εργαζομένων και εξηγεί γιατί η έμφαση στην ψυχική υγεία των 11.300 ανθρώπων της εταιρείας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά καθημερινή ανάγκη. Και ιδιαίτερα όσοι εργάζονται σε απαιτητικούς τομείς, όπως για παράδειγμα το Λιανεμπόριο Τροφίμων, είναι σημαντικό να νιώθουν ορατοί και ασφαλείς σε μια εταιρεία που ακούει τις ανάγκες τους και τους αντιμετωπίζει σαν αυτό που είναι -ολοκληρωμένοι άνθρωποι με ζωή εντός και εκτός της εταιρείας.

— Η ορατότητα των ζητημάτων ψυχικής υγείας έχει αυξηθεί σημαντικά και όλο και περισσότεροι άνθρωποι απευθύνονται σε κάποιον ειδικό ψυχικής υγείας ιδιωτικά. Ωστόσο, στη ΜΕΤRΟ ΑΕΒΕ δεν επαναπαύεστε σε μια λογική ότι οι εργαζόμενοι «θα τα αντιμετωπίσουν εκτός γραφείου», αλλά έχετε θεσπίσει δύο μέτωπα υποστήριξής τους καθώς και επιπλέον δράσεις. Γιατί επιλέγετε μια τέτοια προσέγγιση;

Να ξυπνάμε κάθε πρωί και να πηγαίνουμε στη δουλειά με καλή διάθεση, νιώθοντας άξιοι και δυνατοί είναι μία μικρή καθημερινή νίκη που μας βοηθάει να νιώθουμε καλά, να μπορούμε να πιστεύουμε στον εαυτό μας και να αποδίδουμε καλύτερα. Και μπορεί η δουλειά στο Λιανεμπόριο Τροφίμων να μην είναι εύκολη, αλλά κανένας μας δε δικαιούται να ζει μία στρεσογόνα εργασιακή ζωή, ιδιαίτερα όταν αυτό που κάνουμε, αποτελεί σημείο αναφοράς για την ελληνική κοινωνία, διατηρώντας την εφοδιαστική αλυσίδα ζωντανή σε περιόδους κρίσεων, αλλά και κάθε μέρα. Στρέφουμε το βλέμμα μας στους ανθρώπους μας με φροντίδα γιατί είναι σημαντικό να νιώθουν καλά μέσα, αλλά κι έξω από το χώρο εργασίας τους. Έχουμε ειδική ομάδα Εργασιακών Σχέσεων που επισκέπτεται καθημερινά τα καταστήματά μας σε όλη την Ελλάδα, ακούει τα προβλήματα και τους προβληματισμούς τους και απαντά σε όσα τους απασχολούν. Παράλληλα, λειτουργεί 24ωρη συμβουλευτική γραμμή υποστήριξης από ειδικούς ψυχολόγους που μπορεί να βοηθήσει σε κάθε πρόβλημα των ανθρώπων μας, ακόμη κι αν δεν προκαλείται από το εργασιακό περιβάλλον. Επιπλέον, εκπαιδεύουμε συνεχώς τα στελέχη μας στο δίκτυο για το πώς θα στηρίζουν ουσιαστικά τις ομάδες τους και θα στέκονται στο πλευρό των εργαζομένων μας. Αυτό που λέμε «Wellbeing εργαζομένων» δεν είναι μόνο ένα πράγμα, είναι ένας συνδυασμός πολιτικών, δράσεων και διαδικασιών που κάνουν τους ανθρώπους μας να νιώθουν ασφαλείς και ικανοποιημένοι στη δουλειά τους, και ότι λειτουργούν σε ένα περιβάλλον συμπερίληψης, δικαιοσύνης και αξιοκρατίας. Είναι ένα σύνολο «φροντίδων», μία ολιστική προσέγγιση ευημερίας, που κάνει μία εταιρεία πιο ανθρώπινη και «φωτίζει» την οικονομική και συναισθηματική ευημερία των ανθρώπων της. 

— Πολύ συχνά οι κακοποιητικές συμπεριφορές προέρχονται από το ίδιο το περιβάλλον εργασίας, συχνά από άτομα σε υψηλόβαθμες θέσεις. Πώς διασφαλίζετε ότι η ενημέρωση για αυτές τις συμπεριφορές, η αναγνώρισή τους ως τέτοιες αλλά και η αντιμετώπισή τους εφαρμόζεται οριζόντια στην εταιρεία. 

Σε παραδοσιακούς εργασιακούς χώρους όπως τα super market είναι πιθανόν να υπάρχουν ακόμη κατάλοιπα στερεοτυπικών συμπεριφορών από εργαζόμενους σε θέσεις ευθύνης που έχουν λανθάνουσες αντιλήψεις και συμπεριφορές. Για εμάς στη METRO αυτό αποτελεί μία από τις κόκκινες γραμμές μας, η θέση μας είναι σαφής και τη δηλώνουμε δημόσια: Δείχνουμε μηδενική ανοχή σε κάθε είδους βία και παρενόχληση από όποιο επίπεδο της ιεραρχίας και εάν προέρχεται. Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.

Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που δεν χωράει σε κανένα εργασιακό περιβάλλον. Ωστόσο, κάποιες φορές, αποτελεί εμπόδιο στο να μιλήσουν οι άνθρωποι, κάτι που επίσης είναι στερεότυπο. Για αυτό το λόγο δημιουργήσαμε και τον οδηγό Ψυχικής Υγείας ώστε να βάλουμε «τίτλο» σε όλες τις αποκλίνουσες συμπεριφορές και να ξεκαθαρίσουμε τη διαφορά της αυστηρής επικοινωνίας σε επαγγελματικό επίπεδο και της κακοποιητικής συμπεριφοράς. Παράλληλα, έχουμε φροντίσει να υπάρχουν πολλαπλοί δίαυλοι ανώνυμης και επώνυμης επικοινωνίας, καθώς και μηχανισμοί που προστατεύουν τους ανθρώπους μας από εκδικητικές και τιμωρητικές αντιδράσεις. Απαντάμε και διαχειριζόμαστε όλες τις επικοινωνίες των ανθρώπων μας. Τέλος, φροντίζουμε να προσφέρουμε στα στελέχη μας συνεχή προγράμματα δια ζώσης, αλλά και διαδικτυακής εκπαίδευσης για τη συμπερίληψη και την ηγεσία, ενθαρρύνοντας τις ορθές πρακτικές διοίκησης και καθοδήγησης των ομάδων τους.

— Φαίνεται ότι η φιλοσοφία της ΜΕΤRΟ ΑΕΒΕ συνδυάζει τη μέριμνα για την ψυχική υγεία των εργαζομένων με μέτρα υποστήριξης και ενδυνάμωσης των γυναικών. 

Στην METRO απασχολούνται 7.250  γυναίκες σε κάθε γωνιά της χώρας μας. Γυναίκες στην πρώτη γραμμή της εξυπηρέτησης, αλλά και σε διοικητικές θέσεις ευθύνης που απολαμβάνουν το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμά τους για ισότιμη πρόσβαση σε ευκαιρίες ανέλιξης, εκπαίδευσης και φυσικά αμοιβές και παροχές.

Υπάρχει ένα πολυεπίπεδο πλέγμα δράσεων και υποστηρικτικών ενεργειών για τις γυναίκες της εταιρείας μας: απλές, αλλά ουσιαστικές βοήθειες και διευκολύνσεις στα ωράρια των μητέρων, αλλά και εκπαιδεύσεις ηγεσίας σε γυναίκες εργαζόμενες σε θέσεις ευθύνης. Αρκεί να αναφέρω ότι, κατά την τρέχουσα χρονική περίοδο, 384 μητέρες της METRO είναι σε άδειες εγκυμοσύνης, λοχείας και προστασίας της μητρότητας. Είναι περιττό να αναφέρω ότι περιστατικά έμφυλης βίας, παρενόχλησης και κακοποιητικές συμπεριφορές εις βάρος γυναικών στην εταιρεία αντιμετωπίζονται άμεσα και με μηδενική ανοχή, ενώ στηρίζουμε τις γυναίκες που αντιμετωπίζουν προβλήματα και εκτός δουλειάς βοηθώντας τις να απευθυνθούν στους κατάλληλους φορείς και σε δομές προστασίας. Τέλος, για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά και σε συνεργασία με τον μη κερδοσκοπικό φορέα Be- Live, καλύπτουμε εξ’ ολοκλήρου τα έξοδα θεραπειών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής σε εργαζόμενους της METRO, βοηθώντας το όνειρό τους να μεγαλώσουν την οικογένειά τους.

Δείχνουμε μηδενική ανοχή σε κάθε είδους βία και παρενόχληση από όποιο επίπεδο της ιεραρχίας και εάν προέρχεται. Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο.
Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που δεν χωράει σε κανένα εργασιακό περιβάλλον

— Μετρώντας χρόνια εμπειρίας σε ηγετικούς ρόλους μεγάλων επιχειρήσεων, έχετε δει διαφορά στα περιβάλλοντα που βάζουν σε προτεραιότητα την ψυχική υγεία των εργαζομένων; Παρατηρείτε διαφορά στη συμπεριφορά και την αλληλεπίδραση των εργαζόμενων στην εταιρεία; Εκτιμάτε ότι νιώθουν πιο ασφαλείς;

Ένα από τα «δώρα» που μας άφησε η πανδημία είναι η ανατροπή της θεώρησής μας για τη σημασία της ψυχικής υγείας και ευημερίας σε όλους τους τομείς της ζωής μας και φυσικά στο χώρο εργασίας: «Νιώθω καλύτερα, νιώθω ασφαλής γιατί καταλαβαίνω ότι κάποιος νοιάζεται για μένα, νιώθω μέλος της ομάδας και αποδίδω καλύτερα στη δουλειά μου». Μία απλή αλυσίδα αλληλεπίδρασης που όσο πιο γρήγορα την αντιληφθούν οι επιχειρήσεις δημιουργώντας κουλτούρα ευημερίας, που να θέτει ως προτεραιότητα την ψυχική ευεξία των εργαζομένων, τόσο το καλύτερο. Αυτό το «νοιάξιμο» και η ουσιαστική επένδυση των επιχειρήσεων σε προγράμματα ψυχικής υγείας δεν είναι πλέον πολυτέλεια, είναι καθημερινή ανάγκη και έχει αντίκτυπο στη φήμη της εταιρείας, στην ελκυστικότητά της ως εργοδότης και τελικά στο οικονομικό της αποτύπωμα και στην ανάπτυξή της. Η σύνδεση ανάμεσα σε ένα υγιές ψυχικά εργασιακό περιβάλλον και στην αποτελεσματικότητα και παραγωγικότητά του είναι ισχυρή.
Δεν ήταν πάντα έτσι, αλλά τώρα, ευτυχώς, αυτή η κουλτούρα αποτελεί μονόδρομο που αλλάζει τα δεδομένα και μας πάει μπροστά. Είμαι περήφανη γιατί στη METRO επενδύουμε συστηματικά προς αυτήν την κατεύθυνση, ανοίγοντας δρόμους ανοιχτής επικοινωνίας, αναπτύσσοντας και δυναμώνοντας τους εργαζόμενούς μας μέσα από εκπαιδεύσεις και δημιουργώντας τις συνθήκες, οι άνθρωποί μας, όχι μόνο να νιώθουν ασφαλείς και μπορούν να εκφράζονται άνετα για ό,τι τους απασχολεί, αλλά να αναζητούν και να λαμβάνουν βοήθεια όταν την έχουν ανάγκη. Ακόμη και στον δικό μας κλάδο που αντιμετωπίζει καθημερινά προκλήσεις και δυσκολίες, είναι ξεκάθαρο ότι οι άνθρωποί μας προσδοκούν από την εταιρεία να νοιάζεται έμπρακτα και ουσιαστικά και το ανταποδίδουν με τη δέσμευσή τους και την καλύτερη απόδοση στην εργασία τους, αλλά και την ενεργή συμμετοχή τους σε ομαδικές και εθελοντικές δράσεις που ενισχύουν τη δύναμη της ομάδας και την αίσθηση του «ανήκειν»!

— Κάνοντας έναν απολογισμό των δράσεων που οργανώσατε για τον Μήνα Ψυχικής Υγείας, τι θα λέγατε ότι λειτούργησε περισσότερο; Είναι πρόκληση να δεσμευτείτε σε μόνιμα προγράμματα για την ψυχική υγεία που θα «τρέχουν» όλο τον χρόνο, όπως τα podcasts; Υπάρχουν άλλοι τομείς στους οποίους θα θέλατε να διευρύνετε αυτή τη στρατηγική στο μέλλον; 

Ο Μήνας Ψυχικής Υγείας ήταν απλά η αφορμή να υπενθυμίσουμε στον οργανισμό την προτεραιότητα που δίνουμε έμπρακτα στην ευημερία των ανθρώπων μας μέσα από δράσεις και βοήθειες καθ ’όλη τη διάρκεια της χρονιάς, συμβουλευτικά άρθρα, διαδικτυακά σεμινάρια, αθλητικές εκδηλώσεις, προτάσεις ισορροπημένης διατροφής κ.α. 
Αποτελώντας μία μικρογραφία της κοινωνίας διαπιστώνουμε καθημερινά ότι η έννοια της ψυχικής υγείας στην περιφέρεια είναι ακόμα taboo και ο κόσμος διστάζει να ζητήσει βοήθεια για τα προβλήματά του. Βλέπουμε όμως ότι η  Γραμμή Ψυχολογικής υποστήριξης αποδίδει, όπως και κάθε είδους ενημερωτικό και σεμιναριακό υλικό. Η κουλτούρα ευημερίας δεν είναι πυροτέχνημα, αλλά μία συνεχής διαδικασία που επιθυμούμε να καλλιεργούμε και να προσφέρουμε στον κάθε έναν και στην κάθε μία από τους 11.300 ανθρώπους μας. Να τους προ(σ)καλούμε να φροντίσουν τον εαυτό τους. Να αλλάξουν αυτά που τους βαραίνουν και μπορούν να τα αλλάξουν και να διαχειριστούν αυτά που δε μπορούν να αλλάξουν. Η αυτοφροντίδα δεν αποτελεί διαχείριση έκτακτης ανάγκης, αλλά καθημερινή πρακτική για να νιώθουμε καλύτερα και να μπορούμε να φροντίζουμε αυτούς που αγαπάμε και να αποδίδουμε καλύτερα στη δουλειά μας. Στόχος και δέσμευσή μας να παραμένουμε δίπλα στους ανθρώπους μας, ουσιαστικά και με πράξεις, κεφαλαιοποιώντας την αξία της φροντίδας κάθε μέρα.