Λίγες λέξεις έχουν ακουστεί περισσότερο στην χώρα μας τα τελευταία χρόνια από τις «επενδύσεις». Παρουσιάζει ενδιαφέρον λοιπόν να δούμε ποια είναι η παρούσα κατάσταση, ποιες είναι οι συνέπειες αυτής και αν υπάρχουν, έστω και αναιμικές, θετικές ενδείξεις στο συγκεκριμένο μέτωπο.
Μετά την ξαφνική παύση (sudden stop) της εξωτερικής χρηματοδότησης μέσω των αγορών, η Ελλάδα βιώνει μια ιδιαίτερα επίπονη προσαρμογή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών.
Τα ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών μπορεί να εκφραστεί ως η διαφορά μεταξύ αποταμιεύσεων (national savings) και ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου (gross capital formation). Η προαναφερθείσα προσαρμογή λοιπόν μπορεί να παρουσιαστεί μέσω της σχέσης των δυο αυτών μεγεθών.
Μέχρι και το 2011 η προσαρμογή του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της χώρας έγινε αποκλειστικά μέσω της μείωσης του ακαθάριστου σχηματισμού κεφαλαίου (κοινώς των επενδύσεων σε πάγιο κεφάλαιο συν αυτές σε αποθέματα μείον τις πωλήσεις περιουσιακών στοιχείων), η οποία έχει καταβαραθρωθεί. Το 2012 ήταν η πρώτη χρονιά από την έναρξη της προσαρμογής που η αύξηση των αποταμιεύσεων είχε την μεγαλύτερη συνεισφορά.
πηγή: Eurostat
πηγή: Eurostat, υπολογισμοί του συγγραφέα
Αρνητικό πρόσημο στο παραπάνω γράφημα υποδηλώνει ότι οι μεταβολές οδηγούν σε μείωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών, ενώ θετικό σε αύξηση.
Στο επόμενο γράφημα προστίθεται η κατανάλωση παγίου κεφαλαίου (consumption of fixed capital, κοινώς η απόσβεση) ώστε να γίνει ακόμα εμφανέστερο το μέγεθος της μείωσης των επενδύσεων καθώς και οι αρνητικές συνέπειες αυτής.
πηγή:Eurostat
Τα τελευταία δυο χρόνια οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου υπολείπονται της κατανάλωσης παγίου κεφαλαίου, με αποτέλεσμα το καθαρό κεφαλαιακό απόθεμα (net capital stock) της Ελλάδας να μειώνεται. Φυσικά μαζί με αυτό μειώνεται και το δυνητικό ΑΕΠ (potential GDP) της χώρας.
Φυσικά το δυνητικό ΑΕΠ της χώρας κ την διατηρησιμότητα του ρυθμού μεγέθυνσης δεν υπονομεύει μόνο η παρούσα κατάσταση, την υπονόμευσε κυρίως η εντυπωσιακά στρεβλή κατανομή πόρων τις προηγούμενες δεκαετίες. Η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα της Ευρωζώνης που ολόκληρη την περίοδο που καλύπτουν τα στοιχεία της βάσης AMECO μέχρι την έναρξη της κρίσης, δεν υπήρξε ούτε ένας χρόνος που οι επενδύσεις σε κατοικίες υπερέβησαν εκείνες σε παραγωγικό εξοπλισμό. Σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις που παρατηρήθηκε κάτι τέτοιο για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε τέτοια έκταση, θεωρήθηκε ότι οι εν λόγω χώρες βρίσκονταν εν μέσω φούσκας στην αγορά κατοικίας.
Το γεγονός αυτό κάνει την παρακάτω παρατήρηση αξιοσημείωτη. Το 4ο τρίμηνο του 2012, οι επενδύσεις σε μηχανήματα και εξοπλισμό υπερέβησαν εκείνες σε κατοικίες για πρώτη φορά (επειδή εκ πρώτης όψεως αυτό φαίνεται να έρχεται σε αντίφαση με την προηγούμενη παράγραφο, πρέπει να αναφέρουμε ότι οι επενδύσεις σε παραγωγικό εξοπλισμό που αναφέρθηκαν στην προηγούμενη παράγραφο περιλαμβάνουν και εκείνες σε εξοπλισμό μεταφορών, αποτελούν δηλαδή ένα πιο ευρύ σύνολο).
πηγή: Eurostat
Λαμβάνοντας υπόψη την επικρατούσα κατάσταση, το γεγονός αυτό δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση αιτία πανηγυρισμού, καθώς οφείλεται στο ότι ο ρυθμός μείωσης των επενδύσεων σε μηχανήματα είναι πιο αργός εκείνου σε κατοικίες.
Όμως το 4ο τρίμηνο του 2012, για πρώτη φορά από την έναρξη της κρίσης, οι επενδύσεις σε μηχανήματα αυξήθηκαν σε ετήσια βάση.
πηγή: Eurostat
Μένει να διαπιστώσουμε αν πρόκειται για ένα μεμονωμένο γεγονός ή για την αρχή μιας τάσης ανόδου στην συγκεκριμένη κατηγορία επενδύσεων. Αν τελικά διαπιστωθεί ότι πρόκειται για το δεύτερο, τότε η επιθυμητή αναδιάρθρωση (rebalancing) της ελληνικής οικονομίας, μέσω της ουσιαστικής μεγέθυνσης του εμπορεύσιμου τομέα, ίσως μπει σε μια νέα, πιο υγιή και αποτελεσματικότερη φάση.
Υ.Γ. Οι επενδύσεις σε παραγωγικό εξοπλισμό και κατοικίες στην Ελλάδα.
πηγή: AMECO, υπολογισμοί του συγγραφέα
Το αντίστοιχο διάγραμμα για την Ισπανία, η οποία την προηγούμενη δεκαετία βίωσε μια μεγάλη φούσκα στην αγορά ακινήτων.
πηγή: AMECO, υπολογισμοί του συγγραφέα
Υ.Γ.2. Περισσότερα posts μου μπορείτε βα βρείτε στο http://macrotragedy.blogspot.gr/
σχόλια