Φεστιβάλ όλο τον χρόνο

Μετά από δέκα ολόκληρα χρόνια προετοιμασίας (τα θεμέλια του κτιρίου μπήκαν το 2000), ανοίγει επιτέλους η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Το κτίριο, έργο του διάσημου αρχιτέκτονα Ζαν Νουβέλ του γραφείου Architecture Studio, είναι σχεδόν έτοιμο. Μένουν μόνο κάποιες μικρές ατέλειες για να είναι πανέτοιμο για το κοινό στις αρχές Δεκεμβρίου (να σημειώσουμε πως ανοίγει άτυπα στο τέλος του Νοεμβρίου για το διεθνές πολιτιστικό συνέδριο «Οι διάλογοι των Αθηνών»). Τα εγκαίνια, που θα διαρκέσουν αρκετές μέρες, αναμένεται να είναι πέρα από τα συνηθισμένα -για γεγονός με πολιτιστικό πρόσωπο μάς μίλησαν οι υπεύθυνοι, χωρίς να αποκαλύψουν παραπάνω λεπτομέρειες, οπότε περιμένουμε να δούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Το κτίριο διαθέτει δυο σκηνές 900 και 220 θέσεων αντίστοιχα (μας εντυπωσίασαν οι στρογγυλοί ξύλινοι εξώστες της μεγάλης σκηνής). Το πραγματικά σημαντικό, πάντως, είναι το ίδιο το πρόγραμμα, που είναι μάλιστα ήδη κλεισμένο μέχρι τον Μάιο του 2011. «Θέλουμε να προάγουμε τον σύγχρονο ελληνικό πολιτισμό», τόνισε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση, Αντώνης Παπαδημητρίου, διευκρινίζοντας ότι «αντιλαμβανόμαστε την έννοια της "ελληνικότητας" στη μεγαλύτερή δυνατή διάστασή της». Προτεραιότητα της Στέγης είναι να παρουσιάσει έργα από Ελληνες και ξένους που μιλούν για τον ελληνικό πολιτισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι η πρώτη μεγάλη εικαστική έκθεση εντός της Στέγης (μετά τους «Εικαστικούς Διαλόγους» που θα γίνουν σε όλη την Αθήνα) θα είναι η «Πολυγλωσσία», με καλλιτέχνες που ζουν και δημιουργούν μόνιμα εκτός Ελλάδος, όπως ο Γιάννης Κουνέλης και ο Λούκας Σάμαρας, αλλά και με νεώτερους δημιουργούς όπως ο Μίλτος Μανέτας και η Ευανθία Τσαντίλα. Μεγάλη εντύπωση μας έκανε, επίσης, και η επιρροή του Φεστιβάλ Αθηνών στο πρόγραμμα της Στέγης: ακόμα και η καλλιτεχνική ισορροπία μεταξύ του κλασικού και του πειραματικού μοιάζει γνώριμη. Εκτός από την παρουσία πολλών μεικτών θεαμάτων (κατεξοχήν χαρακτηριστικό του φεστιβάλ), θα δούμε ονόματα και παραστάσεις που ξεχώρισαν στο παρελθόν: για παράδειγμα, το «Αορατο Τσίρκο» της Victoria Chaplin και του J.B. Thiérrée, που έλαβε διθυραμβικές κριτικές στο Φεστιβάλ Αθηνών το καλοκαίρι του 2009 επιστρέφει στις 1-2/1, ενώ η χορευτική ομάδα των Γιάννη Μανταφούνη, Fabrice Mazliah και της Μay Zarhy που παρουσίασε την παράσταση Zero το καλοκαίρι που μας πέρασε στην Πειραιώς 260 παρουσιάζει το Cover Up από τις 23 έως τις 26 Μαρτίου. Το πρόγραμμα χωρίζεται σε τέσσερις κατηγορίες (Μουσική, Εικαστικά, Γράμματα, Χορός). Στη μουσική, ο υπεύθυνος Χρήστος Καρράς ανακοίνωσε τη σύμπραξη της Στέγης με την Καμεράτα (από 'δω και μπρος η Καμεράτα θα μοιράζεται μεταξύ του Μεγάρου Μουσικής και της Στέγης), αλλά και τη συνεργασία της Στέγης με την Όρχηστρα των Χρωμάτων. Τη δική μας προσοχή, πάντως, τράβηξε το τριήμερο πειραματικό φεστιβάλ Borderline (31/3-2/4), με ηλεκτρονική μουσική και noise ακούσματα (μέχρι και μια μηχανική ορχήστρα από meccano θα ακούσουμε)και το αφιέρωμα στον όχι και τόσο γνωστό στη χώρα μας (αλλά διάσημο στο εξωτερικό) συνθέτη Γιώργο Απέργη και φυσικά το Cinepoeme (24-25/2), μια προβολή ταινιών του προπολεμικού βωβού κινηματογράφου με ζωντανή μουσική. Εκεί που το πρόγραμμα πραγματικά απογειώνεται είναι στο θέατρο και στον χορό. Η πρώτη παράσταση, το Τhe sound of silence του Λετονού σκηνοθέτη Αlvis Hermanis, είναι μια βουβή παράσταση που εξελίσσεται σε ένα δωμάτιο μετασοβιετικής δημοκρατίας με μουσική υπόκρουση των Simon and Garfunkel. Τον Ιανουάριο ο Στάθης Λιβαθινός θα ανεβάσει τον Θάνατο του Δαντών του Μπύχνερ(20/1 με 18/2), οι Φλαμανδοί tg STAN τις Αντιγόνες (7-9/1), βασισμένες στα κείμενα του Κοκτώ και του Ανούιγ, ενώ τον Ιούνιο (7-10/6) ένας παλιός γνώριμος, ο διάσημος Πολωνός σκηνοθέτης Κριστόφ Βαρλικόφσκι θα σκηνοθετήσει την (Α)πολλωνία. Στον χορό ξεχωρίζει, μεταξύ άλλων, το διάσημο Εθνικό Μπαλέτο της Ισπανίας, που παρουσιάζει τρία έργα ρεπερτορίου σε χορογραφία Νάτσο Ντουάτο (καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Μπαλέτου της Ισπανίας από το 1990 έως το 2000) αλλά και η συνεργασία της Αγγελικής Στελλάτου με τον Σταύρο Γασπαράτο με τίτλο «Επτά θανάσιμα αμαρτήματα», όπου έντεκα χορευτές και πέντε μουσικοί προσπαθούν να απαντήσουν μερικά ενοχλητικά ερωτήματα όπως το «Τι είναι σήμερα η αμαρτία;». Ευχάριστη έκπληξη αποτελεί και ο τομέας των Γραμμάτων, μια και θα περιλαμβάνει συζητήσεις στρογγυλής τραπέζης (και όχι διαλέξεις), χωρισμένες σε τέσσερις θεματικές ενότητες («Μεσόγειος», «Η πόλις και η πόλη», «Ιστορία με τον φακό του Παρόντος», «Κι όμως γυρίζει»). Ακόμα πιο θετικό είναι ότι το εισιτήριο θα ξεκινάει από τα 7 ευρώ και θα φτάνει, σπάνια, μέχρι τα 60 ευρώ. Το μόνο σίγουρο είναι ότι η Στέγη εχει ένα ιδιαίτερο αξιόλογο πρόγραμμα και όλες τις κατάλληλες προϋποθέσεις για να πετύχει - ας ελπίσουμε λοιπόν ότι είναι θέμα χρόνου να βρει το κοινό της.