Τέλος της ακαδημαϊκής χρονιάς στη Νέα Υόρκη και η πόλη για άλλη μια φορά αλλάζει δέρμα. Τα πεζοδρόμια γύρω απ’ το πανεπιστήμιο έχουν γεμίσει έπιπλα, βιβλία, στρώματα κι άλλα αδέσποτα αντικείμενα που οι πρώην κάτοχοί τους δεν θεώρησαν άξια μεταφοράς ή πώλησης. Τελευταία όποτε κατεβαίνω στο δρόμο υπάρχει κάποιο τεράστιο SUV παρκαρισμένο, με το πορτμπαγκάζ ανοιχτό και με έναν οργανωτικό μπαμπά να προσπαθεί να πετύχει το optimum φόρτωμα...! Στη γωνία βλέπω εδώ και μέρες ένα παράταιρο λευκό βουναλάκι από συρτάρια και τα υπόλοιπα ξύλα μιας κάποτε βιβλιοθήκης.
Αν και φυσιολογική στο πλαίσιο μιας πανεπιστημιακής κοινότητας, η συνεχής ανανέωση των ανθρώπων αποτελεί γενικότερο φαινόμενο αυτής της πόλης. Η Νέα Υόρκη δεν είναι ένα από τα μέρη στα οποία σε “ξεβράζει η ζωή”. Οι περισσότεροι από τους κατοίκους της έχουν έρθει εδώ με συγκεκριμένο στόχο. Δεν είναι εύκολη, ούτε φθηνή πόλη για να ζεις, και αυτοί που μένουν το κάνουν παρά το κόστος, που, συνήθως, σημαίνει ότι το θέλουν αρκετά και ότι έχουν βρει έναν τρόπο για να το πραγματοποιούν. Με λίγα λόγια εδώ ισχύει κυρίως το “γιατί ναι;” σε αντίθεση με άλλες, πιο βολικές, πόλεις όπου μπορεί να ισχύει και το “γιατί όχι;” Για πολλά επαγγέλματα είναι ο τόπος που πρέπει να βρίσκεται κανείς, αν θέλει να αναμετρηθεί με τους καλύτερους του είδους του. Ηθοποιοί, bankers, φοιτητές, διπλωμάτες, fashion designers, μουσικοί… φτάνουν κάθε χρόνο για να αντλήσουν ό,τι έχει να τους δώσει. Και όταν εξαντληθούν, αλλάξουν προτεραιότητες, απολυθούν, πάρουν ό,τι ήρθαν να πάρουν, ή τέλος πάντων με οποιονδήποτε τρόπο κλείσουν τον κύκλο τους εδώ, έρχεται η ώρα να φύγουν. Καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου κάποιοι κάτοικοί εγκαταλείπουν τη Νέα Υόρκη, για να δώσουν τη θέση τους σε φερέλπιδες FOBs, όπως αποκαλούνται στην αμερικανική αργκό οι νεοαφιχθέντες, από τα χρόνια που οι καινούριοι μετανάστες έφταναν με τα πλοία και ήταν Fresh Off the Boat…! Κι έτσι το πολύχρωμο, ζωντανό patchwork της πόλης αλλάζει διαρκώς.
Η τόσο εφήμερη παραμονή των ανθρώπων είναι αυτή που δίνει για μένα στη Νέα Υόρκη αυτήν την τόσο μεταβατική της ποιότητα. Γιατί το βαθύτερο αποτέλεσμα αυτής της αέναης κίνησης είναι μια εντεταμένη συνείδηση της προσωρινότητας σε εκείνους που παραμένουν… Το καλό αυτής της συνθήκης είναι αυτή η μοναδική ενέργεια για την οποία μιλάνε όλοι. Γνωρίζεις ανά πάσα στιγμή καινούρια άτομα, απ’ όλα τα μέρη της γης, ανθρώπους φιλόδοξους, δημιουργικούς, με δίψα να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που τους προσφέρονται για όσο θα βρίσκονται εδώ. Κάνουν πράγματα με διάθεση ανοιχτή, ανατρεπτική. Διοργανώνουν εκθέσεις, πάρτι, διαλέξεις, μαθήματα… Με ό,τι όρεξη και να ξυπνήσεις, μπορείς να είσαι σίγουρος πως κάπου στην πόλη υπάρχει το μέρος που θα σου την ικανοποιήσει και στο οποίο θα συναντήσεις και αρκετούς άλλους με παρόμοια τρέλα. Μπορείς να περάσεις την Κυριακή το πρωί μαθαίνοντας αφρικανικά κρουστά ή χορεύοντας κρεμασμένος από δυο μακρόστενα σεντόνια που κατεβαίνουν από το ταβάνι (areal silks το λένε αυτό, το κάνει το Trapeze School of New York και είναι στη λίστα μου εδώ και καιρό…) Τrends, πολιτιστικά, bar, εστιατόρια, όλα κινούνται και αλλάζουν τόσο γρήγορα που δεν προλαβαίνεις να καλά-καλά να τα μάθεις, πόσο μάλλον να βουλιάξεις σε κάποια στάσιμη, επαναλαμβανόμενη συνήθεια. Αν κάνεις οτιδήποτε μια φορά το μήνα πιάνεται ως “συχνά”… Η Νέα Υόρκη είναι σίγουρα μια πόλη στην οποία θέλει προσπάθεια και θράσος για να βαλτώσεις!
Το κακό της συνεχούς αλλαγής, είναι πως χάνεις συχνά τους ανθρώπους σου. Είμαι εδώ τρία χρόνια και κάθε χρόνο αλλάζει εντελώς -όχι απλώς η ευρύτερη παρέα μου- αλλά ο ένας ή δύο άνθρωποι με τους οποίους είμαστε κάθε φορά πιο κοντά. Δεν λέω… δεν χανόμαστε πραγματικά, συνεχίζουμε να πορευόμαστε παράλληλα. Αλλά για πρακτικούς λόγους δεν μπορεί να είναι πια ο ένας μέρος της καθημερινότητάς του άλλου, όπως ήταν όσο ζούσαμε στην ίδια πόλη. Ξέρω πως αν δεν συνέβαινε αυτό, δεν θα είχα αποκτήσει τους πολύτιμους φίλους που έχω κερδίσει αυτά τα χρόνια. Ώρες-ώρες όμως αναρωτιέμαι αν είναι σκόπιμο να αλλάζει τόσο συχνά το άμεσο συναισθηματικό μας τοπίο... Κάθε τόσο κι ένας μικρός χωρισμός, και ο αναπόφευκτος επαναπροσδιορισμός – όχι πάντα ευπρόσδεκτος. Σίγουρα ο χρόνος και η ενέργεια που απελευθερώνονται διοχετεύονται τελικά σε κάτι άλλο που ανθίζει και πλουτίζει με το δικό του, συχνά αναπάντεχο, τρόπο τη ζωή σου. Στο κάτω-κάτω, η πιθανότητα να αλλάξουν όλα ξαφνικά ισχύει πάντα και παντού. Απλώς σε άλλα μέρη, με αμβλυμμένο ρυθμό αλλαγής, είναι πιο εύκολο να αποφύγεις για καιρό αυτήν τη διαπίστωση. Η Νέα Υόρκη, πάνω που πας να αφεθείς σε κάποια επίφαση επανάληψης, φροντίζει να σου τραβήξει απ’ τα χέρια τα χαρτιά και να ξαναμοιράσει την τράπουλα, υπενθυμίζοντάς σου πως τίποτα δεν διαρκεί πολύ και πως το παρόν είναι η καταλληλότερη στιγμή για να απολαύσεις αυτούς και αυτά που έχεις.
Η ανάδειξη της αυθεντικής, συγκεντρωμένης παρουσίας στο παρόν ήταν και ο στόχος του performance της Marina Abramović τις τελευταίες μέρες στο ΜΟΜΑ. Εκείνη καθόταν από το πρωί ως το απόγευμα σε μια ξύλινη καρέκλα στο κέντρο της μεγάλης αίθουσας που ήταν κτακλυσμένη από λευκό φως. Απέναντί της υπήρχε μια άλλη καρέκλα προορισμένη για τον επισκέπτη του οποίου –μετά από μακριά αναμονή- είχε φτάσει η σειρά του να καθίσει εκεί. Χοντρά καλώδια από εκτυφλωτικούς προβολείς περιέφραζαν ένα μεγάλο ορθογώνιο γύρω τους, πίσω από το οποίο ήταν ο κόσμος που παρατηρούσε, άλλοι όρθιοι και άλλοι καθισμένοι στο πάτωμα. Οι ηχογραφημένες οδηγίες της Abramović στο audio guide του μουσείου σε καλούσαν να καθίσεις ακίνητος και σιωπηλός απέναντί της, να την κοιτάζεις στα μάτια και να συγκεντρωθείς μόνο στο ότι υπάρχετε οι δυο σας στην παρούσα στιγμή και τη μοιράζεστε. Μέσα στο χαμό της πόλης με τον τρελό ρυθμό, σε ένα μουσείο γεμάτο αεικίνητο ρεύμα ανθρώπων, αυτή η ενσαρκωμένη παύση στη σιωπηλή σύνδεση δύο ανθρώπων με το βλέμμα είχε μια απρόσμενη ένταση που μαγνήτιζε. Εκείνες τις μέρες το μουσείο φιλοξενούσε και την έκθεση του William Kentridge η οποία με απορρόφησε για το υπόλοιπο εκείνου του απογεύματος. Κόλλησα στα εξαιρετικά video με τα κινούμενα σχέδια ζωγραφισμένα με κάρβουνο. Η κάθε εικόνα έχει σβηστεί, για να ζωγραφιστεί πάνω της η επόμενη, αλλά όχι εντελώς, με αποτέλεσμα κάθε στιγμή να παραμένουν ορατά τα χνάρια της κίνησης που οδήγησαν στην παρούσα κατάσταση. Με χαρά είδα ότι ορισμένα από τα πιο πρόσφατα προβάλλονται ως τις 15 Ιουνίου στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών στην Πειραιώς 260.
Περνάω τις τελευταίες μέρες διαγράφοντας ένα-ένα πράγματα από τη λίστα, που, για να κινητοποιηθώ, έχω τιτλοφορήσει “To-do πριν τη θάλασσα”, και κάθε τόσο βγαίνω για αποχαιρετισμούς αλλά και κάποια καλωσορίσματα. Ακούω στο repeat το πανέμορφο Leaving New York των REΜ. “Leaving New York never easy, I saw the light fading out”. Η μελαγχολία για εκείνους που φεύγουν τρυπάει από μια άγρια χαρά στη σκέψη ότι αυτός ο στίχος δεν απευθύνεται ακόμα σε μένα…
σχόλια