Από το Παλέρμο μέχρι το Αγκριτζέντο -που κάποτε, στους αρχαίους χρόνους, ονομαζόταν Ακράγαντας [έτσι τον λένε πια μόνο οι ελληνικοί οδηγοί και τα βιβλία ιστορίας]- χρειάζεσαι ένα δίωρο φουλ με το αυτοκίνητο σε μια διαδρομή που σχεδόν ξεχνάς ότι δεν βρίσκεσαι στην Ελλάδα. Αν εξαιρέσεις τις ταμπέλες και κάτι καθολικά αγάλματα, θα μπορούσες να οδηγάς και στην Πελοπόννησο.
Η σύγχρονη πόλη είναι χτισμένη πάνω στο βουνό με τη μια πλευρά να χάσκει στο γκρεμό, αλλά με εκπληκτική θέα στην κοιλάδα που εκτείνεται από τους πρόποδες μέχρι εκεί που βλέπει το μάτι σου και είναι σαν φωτογραφία από καρτ ποστάλ μιας άλλης εποχής. Αυτή η κοιλάδα που σήμερα είναι κάτι σαν αρχαιολογικό πάρκο είναι από τα μέρη που επιβάλλεται να επισκεφτείς αν βρεθείς στη Σικελία, ακόμα κι αν δεν τα πηγαίνεις καθόλου καλά με τα αρχαία μνημεία.
Το Αγκριτζέντο ιδρύθηκε από αποίκους της Γέλας το 581 π.Χ. -οι οποίοι ήταν Έλληνες από την Κρήτη και τη Ρόδο- και έναν αιώνα αργότερα ο πληθυσμός του είχε φτάσει τους 200 χιλιάδες κατοίκους. Ο Πίνδαρος την περιέγραφε ως «την ωραιότερη πόλη που κατοικούν θνητοί» και θα πρέπει να ήταν πραγματικά πολύ όμορφη, αν κρίνει κανείς από τα απομεινάρια εκείνης της εποχής. Δεν είναι πολλά, αλλά είναι αρκετά για να φανταστείς πώς μπορεί να ήταν την εποχή της μεγάλης αίγλης. Η κοιλάδα των ναών είναι από τα πιο γοητευτικά μέρη με αρχαιολογικό ενδιαφέρον που μπορείς να επισκεφτείς στη λεκάνη της Μεσογείου και τη βόλτα στα μονοπάτια που οδηγούν στα ιερά και τους ναούς τη θυμάσαι για καιρό. Εκτός από την υπέροχη θέα και έναν από τους πιο καλοδιατηρημένους αρχαίους ναούς του ελληνικού κόσμου [τον ναό της Ομόνοιας, ένα δωρικό κτίριο με 34 κίονες που έχει σωθεί σε σχεδόν άριστη κατάσταση], αυτό που σε εντυπωσιάζει είναι ο αριθμός των νεαρών ατόμων που κυκλοφορούσε από νωρίς το απόγευμα μέχρι και τα μεσάνυχτα, τόσοι πολλοί που είναι αδύνατο να μην τους προσέξεις. Δεν ξέρω πόσο δημοφιλής προορισμός είναι η κοιλάδα των ναών [φαντάζομαι πολύ], ούτε τι διδάσκονται στα ιταλικά σχολεία για την ιστορία των μνημείων [αν είναι δηλαδή θέμα παιδείας], πάντως το ότι είχε ένα σωρό παρέες πιτσιρικάδων που κυκλοφορούσαν μέχρι αργά το βράδυ, άραζαν παντού και χάζευαν τα φωτισμένα μνημεία, κάνοντας το μέρος χαρούμενο και ζωντανό, ήταν κάτι που το ζήλεψα. Και όχι μόνο σαν εικόνα. Στην δικιά μας Ακρόπολη, αν εξαιρέσεις την βραδιά της πανσέληνου του Αυγούστου, νομίζω ότι δεν μπορείς ποτέ να ανέβεις νύχτα. Και όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι κλείνουν με τη δύση του ήλιου. Οπότε, για τι παιδεία και κολοκύθια τούμπανα μιλάμε όταν συγκλονιστικά μέρη όπως η αρχαία αγορά μπορείς να τα βλέπεις μόνο από μακριά μόλις σκοτεινιάσει [και γίνουν ακόμα πιο επιβλητικά];
Η κοιλάδα των ναών έχει αρκετά πράγματα να δεις, όλα αξιόλογα. Ξεκινώντας τη βόλτα σε μια καταπράσινη περιοχή που θυμίζει αρκετά αρχαία Ολυμπία, αρχίζεις να μετράς ναούς με αυτή τη σειρά: της Ήρας, της Ομόνοιας, του Ηρακλή, τον τάφο του Θήρωνα, το ναό του Ολυμπίου Διός και καταλήγεις σε τέσσερις υπέροχους κίονες -που είναι το σύμβολο της κοιλάδας των ναών- ό,τι διασώζεται από το ναό του Κάστορα και του Πολυδεύκη. Το τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο έχει ακόμα να δεις ίχνη από έναν ναό του Ηφαίστου και ένα λίθινο ιερό της Δήμητρας, μια ελληνιστική ρωμαϊκή συνοικία και το ιερό των Χθόνιων Θεοτήτων -ένα ιερό αφιερωμένο στη Δήμητρα και την Περσεφόνη με διάφορους βωμούς. Τις κατακόμβες δεν πήγαμε να τις δούμε.
Ο ναός του Δία ήταν ο μεγαλύτερος ναός της κοιλάδας [σήμερα μπορείς να δεις μόνο τα θεμέλια και το αντίγραφο ενός Τελαμώνα που αρκεί για να καταλάβεις το κολοσσιαίο του κτιρίου]. Είχε 7x14 κίονες ύψους 18 μέτρων και διαμέτρου 4 μέτρων που ήταν στην πραγματικότητα ημικίονες -γιατί πίσω τους, σε όλες τις πλευρές του ναού και σε μεγάλο ύψος, υπήρχε τοίχος. Μεταξύ των κιόνων και πάνω απ’ τον τοίχο στέκονταν οι Τελαμώνες, γυμνοί γίγαντες ύψους 7,60 μέτρων, που κρατούσαν στους ώμους τους την οροφή. Τις διαστάσεις μπορείς να τις φανταστείς μόνο αν δεις τον εξωπραγματικού μεγέθους Τελαμώνα που στέκεται όρθιος μέσα στο μουσείο.
σχόλια