Η ανάληψη της εξουσίας από το Πανελλήνιο Σοσιαλιστικό Κίνημα μετά τα θριαμβευτικά αποτελέσματα των εκλογών του Οκτώβρη του 1981 ήταν μια επανεκκίνηση για την Ελλάδα. Η Μελίνα τοποθετήθηκε από τον πρωθυπουργό Ανδρέα Παπανδρέου στην ηγεσία ενός υπουργείου το οποίο –τι ειρωνεία– είχε ιδρύσει η χούντα για λόγους προπαγάνδας. Μπήκε νικήτρια και με ψηλά το κεφάλι και το φρόνημα στο υπουργείο Πολιτισμού και δεν βγήκε παρά μόνο όταν το ΠΑΣΟΚ έχασε τη διακυβέρνηση της χώρας το 1989. Κι επέστρεψε το 1993, όπου έμεινε μέχρι το πρόωρο τέλος της. Οι υφιστάμενοί της, τους οποίους κάλεσε από την πρώτη μέρα να «ονειρευτούν» μαζί της, έμαθαν με τα χρόνια να την αγαπούν και να την εκτιμούν. Και πώς αλλιώς να γινόταν; Ενώ η πλειονότητα από αυτούς ανήκε σε άλλη πολιτική παράταξη από αυτήν του κυβερνώντος κόμματος, εκείνη δεν έδιωξε κανέναν τους. Έτσι, εκτός από μια καλή συνταξιοδότηση, οι δημόσιοι υπάλληλοι ενός άχρωμου μέχρι εκείνη τη στιγμή υπουργείου έμαθαν και να «ονειρεύονται» νέους τρόπους ώστε να βελτιωθεί ο πολιτισμός και η Ελλάδα να ξαναμπεί στον διεθνή πολιτιστικό χάρτη. Κάθε πρωί, όλα εκείνα τα χρόνια, η σούπερ σταρ Μελίνα Μερκούρη ξυπνούσε στις 7:30, έφτανε γύρω στις 9:00 στην οδό Αριστείδου 8, όπου βρισκόταν το υπουργείο Πολιτισμού, αγόραζε κουλούρι από τον απέναντι φίλο της κουλουρά, ανέβαινε στον τελευταίο όροφο στο γραφείο της, έβγαζε τα παπούτσια της και ξεκινούσε τις συσκέψεις και τις συναντήσεις, πάντα ξυπόλυτη. Μια φορά την εβδομάδα άνοιγε το γραφείο στον κόσμο, ο οποίος έτρεχε να της ζητήσει και να συζητήσει μαζί της τα πιο απίθανα πράγματα. Τα μεσημέρια πεταγόταν στο σπίτι της οδού Αναγνωστοπούλου 25 να φάει και να ξεκουραστεί και μετά επέστρεφε στο υπουργείο για να μείνει μέχρι αργά το βράδυ. Αρκετές φορές καλούσε τους συνεργάτες της στο σπίτι, όπου η δουλειά δεν τέλειωνε αν δεν έφταναν μεσάνυχτα, ακόμα και ξημερώματα, όταν περνούσαν να δώσουν το «παρών» φίλοι, οπότε ακολουθούσε φαγητό και ατέρμονη συζήτηση. Ο σημαντικότερος σύμβουλός της ήταν ο σύντροφό της Ζιλ Ντασέν, αν και με μεγάλες συγκρούσεις. Αλλά η Μελίνα ήξερε να ακούει προσεκτικά και με ειλικρινές ενδιαφέρον τους πάντες, δίνοντας έτσι την εντύπωση σε πολλούς ότι την επηρέαζαν στις αποφάσεις της. Τα χρόνια κυλούσαν με πολλή δουλειά, ταξίδια ανά την υφήλιο και νέα αιτήματα. Ο Παπανδρέου χρησιμοποιούσε τη λάμψη της και τη διεθνή της αναγνώριση για να προβάλλει τα δικά του αιτήματα και τις δικές του διεκδικήσεις κι εκείνη έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της για να προβάλλει τον ελληνικό πολιτισμό. Συνήθιζε να λέει ότι «ο πολιτισμός είναι η βαριά βιομηχανία της Ελλάδας», αλλά, καθώς λεφτά δεν υπήρχαν έλεγε και το αμίμητο «δώστε μου ένα μιράζ για τον πολιτισμό».
Ο έρωτας με την Ακρόπολη
Ίσως είναι τυχαίο, αλλά, πάλι, ίσως και όχι. Μία από τις ωραιότερες σκηνές του Ποτέ την Κυριακή μεταξύ της Ίλια και του Χόμερ, δηλαδή μεταξύ της Μελίνας και του Ντασέν, διαδραματίζεται επάνω στην Ακρόπολη. Στην επόμενη ταινία τους, τη Φαίδρα, υπάρχει η σκηνή της συνάντησης της Φαίδρας και του Αλέξη, δηλαδή μεταξύ Μελίνας και Άντονι Πέρκινς, στην αίθουσα των κλεμμένων από τον λόρδο Έλγιν γλυπτών της ζωφόρου του Παρθενώνα. Αυτά τα δύο σύμβολα της μεγάλης μας κληρονομιάς, που στην πραγματικότητα είναι ένα και το αυτό διασπασμένο στα δύο, έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην υπουργική καριέρα της Μερκούρη. Το αίτημα της για επιστροφή των Μαρμάρων από το Βρετανικό Μουσείο στους Έλληνες βρήκε σύντομα διεθνές έρεισμα, η ιδέα απέκτησε φίλους και εχθρούς, η Μελίνα έγινε και πάλι διεθνής αγωνίστρια διαμαρτυρόμενη για ένα ακόμα «έγκλημα», την καταστροφή και κλοπή τμήματος του σημαντικότερου μνημείου του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Καθώς, όμως, η βρετανική πλευρά πρόβαλλε τον ισχυρισμό ότι δεν υπάρχουν στην Αθήνα καν οι προϋποθέσεις συντήρησης των μαρμάρινων γλυπτών, εκείνη έβαλε στόχο την ανέγερση του Νέου Μουσείου της Ακροπόλεως. Τότε προστέθηκε και η άλλη σπουδαία ιδέα την ενοποίησης των αρχαίων χώρων της Αθήνας, οι εργασίες στους οποίους άρχισαν σύντομα επί υπουργίας της και σταδιακά αποπερατώθηκαν. Κι εκεί, επάνω στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, έμελλε να ανακηρυχθεί η Αθήνα πρώτη Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ένας θεσμός που η ίδια εμπνεύστηκε και επέβαλε. Το καλοκαίρι του 1985 έφερε στην Αθήνα μεγάλες προσωπικότητες του πολιτισμού και της πολιτικής, όπως ο Γάλλος Πρόεδρος Μιτεράν και ο Ισπανός πρωθυπουργός Γκονζάλες, για την τελετή έναρξης του θεσμού, που έκτοτε «ταξιδεύει» από πόλη σε πόλη. Μια λεπτομέρεια: ήθελε πολύ ένα σπίτι στην Πλάκα και ένα στα Αναφιώτικα. Όταν βρέθηκε ένα υπέροχο αρχοντικό επί της Διονυσίου Αρεοπαγίτου, απέρριψε την ιδέα για να μην της καταλογίσουν ποτέ ότι πεζοδρόμησε την οδό μπροστά από το Ηρώδειο για να ανεβάσει την αξία του σπιτιού της.
Ακολουθήστε την επίσημη σελίδα της Μελίνας Μερκούρη στο facebook: facebook.com/melinamercouriofficial
σχόλια