Η τραγουδοποιός και ερμηνεύτρια Μαρίζα Κωχ από το ξεκίνημα της καριέρας της υπήρξε, αυτό που λένε, επιχειρηματικό πνεύμα. Αποκορύφωμα ήταν η ίδρυση της προσωπικής δισκογραφικής εταιρείας της ονόματι Verso που δημιουργήθηκε στις αρχές των 90s και έκλεισε επισήμως τον κύκλο της πριν από δύο χρόνια - ελέω κρίσης, αφήνοντας όμως έναν διόλου ευκαταφρόνητο αριθμό μουσικών εκδόσεων. Θυμάμαι ακόμη τη Μαρίζα το 2009 στην Κίνα εν μέσω συναυλιών να μου μιλάει για το πως θα μπορούσαμε να κάνουμε απ' ευθείας εμπόριο μεταξιού με την Ελλάδα, ιδέα που γρήγορα ξέχασε μόνο και μόνο για να ριχτεί και πάλι στην σημαντική τέχνη της! Σήμερα, όμως, τη συναντάμε με το νεογέννητο παιδί της στα χέρια: Ένα γλυκόπιοτο κόκκινο κρασί δικής της έμπνευσης, που το βάφτισε Fata Morgana και που θα πάρει το Χρίσμα, αύριο, Τετάρτη 1η του Οκτώβρη, στον κήπο του Black Duck. Κι αν δε χωρέσει ο κόσμος; τη ρωτάω. Υπόσχομαι να μη φύγει άνθρωπος...αμέθυστος απ' την εκδήλωση, ακόμη κι αν περιμένει απ' έξω, μου απάντησε. Και ξεκίνησε τις πάντα ενδιαφέρουσες αφηγήσεις της, όλο εξωστρέφεια, αισιοδοξία και σοφία παράλληλα!
Πριν δύο χρόνια μου μπήκε η ιδέα να ανακατέψω πετιμέζι με τα αρώματα της παλιάς Σαντορίνης. Από κουβέντα σε κουβέντα με τους γέροντες, ανακάλυψα πως πέραν των βοτάνων του βουνού, που εγώ μαζεύω από τον Ταΰγετο το τελευταίο διάστημα, έβαζαν μέσα και κρόκο, όχι τον γνωστό της Κοζάνης, αλλά τον λευκό. Γνωρίζεις τον πίνακα με τις κροκοσυλλέκτριες της Σαντορίνης που βρέθηκε σε ανασκαφές από τη Μινωική εποχή;
Όσο κι αν δεν ταιριάζει με τη φανερή μου διαδρομή, το είχα απο νωρίς το επιχειρηματικό πνεύμα. Η Μαρίζα, που ξέρει ο πολύς κόσμος, δε θα υπήρχε αν δεν είχα την ιδέα να ζητήσω από την αδερφή μου να φτιάξει μια μπουάτ για να τραγουδήσω μόλις επέστρεψα από το Λονδίνο. Τραγουδούσα με τον Σαββόπουλο, αλλά ο Διονύσης αποφάσισε να σταματήσει κάποια στιγμή. Πήρα κάποιους από τους μουσικούς του, τα τότε Μπουρμπούλια, αλλά δε με ήξερε κανείς για να μου ανοίξει τις ''πόρτες'' και να τραγουδήσω μόνη μου. Τότε ήταν πολύ εύκολο ν'ανοίξει ένας καλλιτέχνης τον δικό του μικρό χώρο, οπότε έπεισα την Ειρήνη, την αδερφή μου, να φτιάξει τη μπουάτ ''Μεταξύ μας'' σε ταράτσα στην Πλάκα. Εκεί πήρα μαζί μου τα Μπουρμπούλια και τα Ανάκαρα και ούτε ξέρω μέχρι που έφταναν οι ουρές από τον κόσμο! Πέρασε κάποιος από τη ΜΙΝΟΣ, είδε την κοσμοσυρροή κι έτσι με φώναξαν να κάνω τον πρώτο μου δίσκο, τον ''Αραμπά''. Μιλάμε για τα τέλη του 1970. Λίγο μετά, όταν άρχισαν οι λαϊκοί τραγουδιστές των μεγάλων μαγαζιών να καταλαμβάνουν κυριολεκτικά την Πλάκα, συνεννοήθηκα με τον Νίκο Ξυλούρη, που κι αυτός δεν ήθελε να μείνει εκεί, και βάλαμε την αδερφή μου πάλι και τη γυναίκα του, την Ουρανία, να φτιάξουν την ''Αποσπερίδα'' επί της οδού Σίνα. Ένα ρίσκο ήταν κι αυτό! Άρα, από τότε κατάλαβα πως επιχείρηση σημαίνει ρίσκο και πως επιχειρηματίας είναι ένας άνθρωπος που ρισκάρει καθαρά!
Τη δεκαετία του ΄90, σαν είδα ότι οι εταιρείς δίσκων άρχισαν να συγχωνεύονται και να μην ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για το αντικείμενο τους, ξαναπήρα άλλο ένα ρίσκο και άνοιξα τη Verso. Κράτησε μια 15ετία και άφησε αρκετό έργο, καθώς ξεκινήσαμε με τα CD - card, παραγωγές δικών μου δίσκων ή και νέων καλλιτεχνών επίσης, καθώς και με την παιδική ψυχαγωγία.
Σήμερα με έπιασε ένας στοχασμός και είπα Τι κάνω εγώ τώρα;, που ενώ συνεχίζω να δίνω συναυλίες αρκετά συχνά, τα έσοδα φτάνουν μόνο για τους μουσικούς και σε μένα δε μένει τίποτα. Και δε με πειράζει κιόλας, αφού δόξα τω θεώ θέμα επιβίωσης δεν έχω. Είμαι όμως άνθρωπος της αναζήτησης, ψάχνομαι συνέχεια. Κάτι που έχω ξαναπεί είναι πως κάθε χρόνο είχα τη χαρά να φτιάχνω πετιμέζι για τις τηγανίτες των παιδιών, στα οποία δίδασκα βιωματική μουσική αγωγή. Μέλι δε μπορούσα νά'χω, μια και μελισσοκόμος δεν ήμουν, επομένως φρόντισα να μη λείπει ποτέ το πετιμέζι. Από το 1974 μέχρι τώρα, σαράντα χρόνια, φτιάχνω το πετιμέζι του έτους.
Παλιά στη Σαντορίνη, εκτός από το βισάντο, υπήρχε και ένα άλλο εξίσου γλυκόπιοτο κρασί. Το ανακάτευαν με βότανα διάφορα και βουτούσαν μέσα τις κυρήθρες απ' τα μελίσσια για να γίνει γλυκό. Όσοι, λοιπόν, δεν είχαν μελίσσια, έβαζαν πετιμέζι και το αποτέλεσμα ήταν το ίδιο. Γνωρίζοντας τώρα πως μερικοί άνθρωποι είναι αλλεργικοί στο μέλι, περιορίστηκα στο πετιμέζι. Άλλωστε είναι γνωστό πως πλέον οι μέλισσες είναι αναγκασμένες να παράγουν το μέλι τους μέσα σε κυρήθρες από παραφίνη. Που να βρεις κηρύθρα με εκείνο το αυθεντικό περίσσευμα μελιού για να βουτήξεις μεσ' στο κρασί σου;
Πριν δύο χρόνια μου μπήκε η ιδέα να ανακατέψω πετιμέζι με τα αρώματα της παλιάς Σαντορίνης. Από κουβέντα σε κουβέντα με τους γέροντες, ανακάλυψα πως πέραν των βοτάνων του βουνού, που εγώ μαζεύω από τον Ταΰγετο το τελευταίο διάστημα, έβαζαν μέσα και κρόκο, όχι τον γνωστό της Κοζάνης, αλλά τον λευκό. Γνωρίζεις τον πίνακα με τις κροκοσυλλέκτριες της Σαντορίνης που βρέθηκε σε ανασκαφές από τη Μινωική εποχή; Επειδή όμως ο λευκός κρόκος της Σαντορίνης έχει λιγοστέψει πολύ, ευτυχώς βρήκα τον ίδιο να βγαίνει και στην Ανάφη. Πολύ ιδιαίτερο το άρωμα του!
Κάνοντας όλη αυτή τη διαδικασία, εισέρχομαι και σε μία κατάσταση δέους, γιατί το ψωμί, το λάδι και το κρασί είναι ευλογημένα, είναι κανονικές δυνάμεις και δε μπορείς να παίζεις μαζί τους. Και χωρίς αυτές τις δυνάμεις, δε στέκεται άνθρωπος! Το πιστεύω! Όσο ασχολούμαι με το κρασί, νιώθω σα να προσεύχομαι.
Άρχισα άπειρα ξενύχτια να φτιάχνω μικρές - μικρές ποσότητες της δικής μου ποικιλίας και με το να δοκιμάζω εγώ και μετά οι φίλοι μου έγινα μία τέλεια αλχημίστρια (γέλια). Ότι κάνω αυτή τη στιγμή, γίνεται με μεγάλο κέφι, είναι περιορισμένης παραγωγής, συνεπώς δεν πρόκειται κανείς να βγάλει λεφτά. Το να κυκλοφορείς 1.000 μπουκάλια το χρόνο, δε σημαίνει τίποτα. Μόνο μεράκι και χαρά σε μένα που με ενδιαφέρει η λεπτομέρεια.
Υπάρχει ένας καταπληκτικός οινοποιός της Σαντορίνης, ο Μιχάλης Κορωναίος, που η οικογένεια του είχε χώρο παρασκευής κρασιού, την Κάναβα, από το 1938. Ο ίδιος σήμερα, η νεότερη γενιά, είναι και χημικός. Συζήτησα πολύ μαζί του, συνεννοηθήκαμε και το κρασί μου παρασκευάζεται εκεί. Ή, για την ακρίβεια, εδώ, εφόσον έχουν και στην Αθήνα Κάναβα και είμαι παρούσα κατά τη διαδικασία παρασκευής. Κανείς άλλος δεν ξέρει, μόνο εγώ ξέρω πως γίνεται αυτό το κρασί! Είναι τόσο διακριτικοί και ο Μιχάλης και η αδερφή του, η Νατάσσα, ώστε όποτε τους παραδίδω τα φρεσκομαζεμένα βότανα, αποχωρούν και μου λένε ''Τώρα πάρε βάρδια'' (γέλια).
Κάνοντας όλη αυτή τη διαδικασία, εισέρχομαι και σε μία κατάσταση δέους, γιατί το ψωμί, το λάδι και το κρασί είναι ευλογημένα, είναι κανονικές δυνάμεις και δε μπορείς να παίζεις μαζί τους. Και χωρίς αυτές τις δυνάμεις, δε στέκεται άνθρωπος! Το πιστεύω! Όσο ασχολούμαι με το κρασί, νιώθω σα να προσεύχομαι.
Εύκολα μεθάει κανείς άμα πιεί πολύ απ' το κρασί αυτό, όντας ''δεκαπεντάρι'' σε ποσότητα αλκοόλ. Μόνο σ' αυτούς τους βαθμούς παίρνει τα αρώματα που πρέπει.
Όπως είπε ο Σεφέρης ότι στην Τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση, έτσι δεν ξυπνάς ένα πρωί και λες θ' ασχοληθώ μ' όλο αυτό. Έρχεται από βίωμα και, ξέρεις, εγώ το πρώτο μεροκάματο στα 12 μου το έβγαλα από τον τρύγο. Ως παιδί επίσης αναστατωνόμουν με τον κρόκο. Θα σου πω μία αστεία ιστορία: Ήμουν 9 ετών και θυμάμαι τη θεία μου να βάφει χρυσό το νήμα που κένταγε με κρόκο. Καμιά φορά άνοιγα το συρταράκι της και μύριζα τον κρόκο που είχε άρωμα καπνού. Ήρθε το καλοκαίρι, πάμε για μπάνιο κι ήθελα να δείξω στους μεγάλους ότι υπάρχει και το μαγιό και οι άνθρωποι δε μπαίνουν με ότι νά'ναι στη θάλασσα. Παίρνω το σαφράν της θείας, βάφω ένα βρακάκι κατακίτρινο και βουτάω! Δεν ήξερα, όμως, μπάνιο, είχε κύμα και με τράβηξε μέσα. Ευτυχώς περνούσε ένα καΐκι, έλα όμως που ο ψαράς δεν ήξερε ούτε αυτός μπανιο! Επέπλεα σαν κοτόπουλο, ξανθό με το κατακίτρινο βρακί. Τέλος πάντων με βγάλανε, αλλά υποσχέθηκα να μην ξαναπιάσω τον κρόκο της θείας. Πόσο με είχε εντυπωσιάσει η δύναμη ενός πράγματος, μια σταλιά, που έβαφε ολόκληρο ρούχο!
Δεν αποκαλύπτω τι περιέχει ακριβώς το κρασί μου, πάντως πολλοί άνθρωποι μεγάλης ηλικίας το καταλαβαίνουν! Εννοώ πως δεν έχω κάποιο μυστικό που πρέπει να κλείσω σε θυρίδα Τραπέζης. Το Fata Morgana τό'χω κατοχυρωμένο, αλλά υπάρχει και σε άλλες χώρες κρασί με το ίδιο όνομα. Υπάρχει κι εκείνη η στροφή του ποιήματος του Νίκου Καββαδία που την τραγουδάω πάντα, αλλά στο δίσκο δε μπήκε τότε γιατί δεν ήθελαν τραγούδια με διάρκεια μεγαλύτερης των τριών λεπτών: Rosso Romano πορφυρό της Δαμασκός/ Δόξα του κρύσταλλου, κρασί απ' τη Σαντορίνη/ ο ασκός να ρέει και ο Απόλλωνας βοσκός/ να κολυμπάει τα βέλη του με διοσκορίνη...Δεν ακούγεται σα να μου πρότεινε ο ίδιος ο Καββαδίας να φτιάξω τώρα αυτό το κρασί;
Το Fata Morgana έκανε την πρώτη του εμφάνιση το περασμένο καλοκαίρι στον Συνεταιρισμό Σαντορίνης. Όποιος το δοκιμάζει, το παίρνει και φεύγει (γέλια). Συν τοις άλλοις, όποιος βάλει στον οργανισμό του το πετιμέζι που περιέχει, ισοδυναμεί με φάρμακο. Εγώ πολύ σπάνια έχω ακυρώσει παράσταση, αφού με το πρώτο κρυολόγημα, ζεσταίνω νερό με πετιμέζι και μου καθαρίζει το λαιμό. Αν θέλετε να τραγουδάτε μέχρι τα χρόνια μου, δεν πρέπει να ξεχνάτε το πετιμέζι! Ωστόσο, το συγκεριμένο κρασί δε θα το βρείτε στα σούπερ - μάρκετ, όχι τόσο από θέμα αισθητικής, αλλά από άποψη ποσότητας. Σα να απευθύνεται σε εκλεκτούς έγινε.
Θα μου πεις, μεσ' στην κρίση δεν είναι πολυτέλεια η παρασκευή μιας ποικιλίας κρασιού; Θα απαντούσα ότι προσωπικό μου κίνητρο ήταν η χαρά τού να πείσω κι άλλους ανθρώπους, νεότερους ενδεχομένως, να τολμήσουν να συνεχίσουν όμορφα πράγματα της παράδοσης μας. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή υπάρχει μια γενικότερη αναδίπλωση, αλλά και πολλά μυστικά στη φύση και στη γη που θα ωθούσαν τους νέους σε ένα εναλλακτικό μοντέλο ζωής.
* Την Τετάρτη 1 Οκτωβρίου η Μαρίζα Κωχ τραγουδάει Νίκο Καββαδία στο Black Duck Garden (Παπαρρηγοπούλου 5 - 7, πλατεία Κλαυθμώνος), συνοδεύοντας γευστικά με το κρασί Fata Morgana, στην πρώτη του αθηναϊκή εμφάνιση.
** Το Fata Morgana το βρίσκετε στην ΟΙΝΟΠΟΙΙΑ ΜΙΧ. Π. ΚΟΡΩΝΑΙΟΣ (Λένορμαν 183 & Κρέοντος, Αθήνα) με τιμή χονδρικής πώλησης 12 ευρώ το μπουκάλι. Τηλ.: 210 - 5123709
σχόλια