Ο Βασίλης Χριστόπουλος ανέλαβε καλλιτεχνικός διευθυντής της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών τον Μάιο. Με διεθνείς περγαμηνές, μια και από το 2005 ήταν διευθυντής της Φιλαρμονικής της Νοτιοδυτικής Γερμανίας στην Κωνσταντία, ο Χριστόπουλος θα διευθύνει τη Δεύτερη Συμφωνία του Μάλερ στο Ηρώδειο. Η Δεύτερη Συμφωνία, γνωστή και ως Συμφωνία της Αναστάσεως, είναι ένα έργο που απαιτεί μεγάλη ορχήστρα, δυο σολίστ και χορωδία, και είναι από τα πιο δημοφιλή έργα του συνθέτη. Ο Χριστόπουλος ευελπιστεί ότι αυτή η συναυλία θ’ αποτελέσει ένα νέο, ελπιδοφόρο ξεκίνημα για την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών.
Γιατί επιλέξατε να ξεκινήσετε τη θητεία σας στην Κρατική Ορχήστρα Αθηνών μ’ ένα έργο του Μάλερ;
Τον ανακάλυψα ως παιδί μέσα από την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Πήγαινα στο Παλλάς και παρακολουθούσα πρόβες, την Πρώτη του Μάλερ, ας πούμε, με τον μεγάλο Γεωργιανό μαέστρο Τζανσούγκ Καχίτζε. Όταν επελέγην καλλιτεχνικός διευθυντής, έψαχνα να βρω ένα μεγάλο έργο και συνέπεσε φέτος να γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από τον θάνατο του Μάλερ. Θεώρησα ότι η Συμφωνία αυτή της Αναστάσεως ήταν συμβολική κι έφερνε ένα μήνυμα αισιοδοξίας κι ελπίδας. Είναι καλό ν’ ακουστεί φέτος, που είναι δύσκολη η συγκυρία. Έψαχνα κι ένα έργο που να μπορεί ν’ αναδείξει όλες τις ποιότητες, το μέγεθος και τη δύναμη της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών. Αυτή η Συμφωνία είναι από εκείνες που δεν μπορούν να παιχτούν από μικρότερο σχήμα, γιατί χρειάζονται περισσότερους από 120 μουσικούς. Μόνο μια τόσο μεγάλη συμφωνική ορχήστρα μπορεί να την εκτελέσει, κι εφόσον είναι και πολύ δύσκολη τεχνικά, νομίζω ότι αποτελεί καλή επιλογή.
Τι συμβολίζει για την Κρατική Ορχήστρα Αθήνων το έργο;
Θεωρώ ότι σηματοδοτεί ένα νέο ξεκίνημα για την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Αποτελεί μια μεταφορική ανάσταση και ταυτόχρονα θέλουμε να δώσουμε κι ένα αισιόδοξο έργο στον κόσμο. Δεν θα ήθελα να παίξω την τραγική 6η Συμφωνία, που είναι πιο βαριά και πιο πένθιμη.
Είναι από τα πιο δημοφιλή έργα του Μάλερ.
Ναι, είναι από τα πιο δημοφιλή του έργα, κι επειδή τιμούμε έναν συνθέτη με μια συναυλία τέτοιας μεγάλης κλίμακας, θέλαμε να παρουσιάσουμε ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα έργα του.
Τι είναι αυτό που ελκύει εσάς προσωπικά στα έργα του Μάλερ;
Ο Μάλερ έχει αναγάγει το τετριμμένο σε παγκόσμιο, σε απόλυτα σημαντικό, σ’ αυτό που απασχολεί τον κάθε άνθρωπο, και το προσωπικό το έχει κάνει συλλογικό. Ας μην ξεχνάμε ότι δημιούργησε σε μια περίοδο κατά την οποία άνθιζε η ψυχανάλυση. Εξωτερικεύει, λοιπόν, τον ενδόμυχο και πολύ προσωπικό υπαρξιακό φόβο του ανθρώπου και τον κοινωνεί μέσω μιας πολύ μεγάλης ορχήστρας σε πολύ μεγάλη κλίμακα. Αυτό είναι, νομίζω, που συγκινεί άμεσα ακόμα και τους μη μυημένους σε αυτήν τη μουσική. Χρησιμοποιεί τετριμμένα πράγματα, όπως μια μπάντα που μπορεί να περνάει απέξω, ένα παραδοσιακό τραγούδι που μπορεί να τραγουδάνε μεθυσμένοι σε μια ταβέρνα, και τα ανάγει σε μεγάλη τέχνη. Αυτά νομίζω ότι είναι κάποια από τα χαρακτηριστικά του.
Πώς είναι η επιστροφή σας στην Ελλάδα, σε μια εποχή που δίνονται πολύ λιγότερα λεφτά για τον πολιτισμό;
Καταρχάς, αισθάνθηκα ότι είναι μεγάλη τιμή για μένα ν’ αναλάβω την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, τα ηνία της αντιπροσωπευτικότερης και μεγαλύτερης ορχήστρας, και, κατά τεκμήριο, της καλύτερης στη χώρα. Κατά δεύτερον, θεώρησα ότι στις δύσκολες περιόδους πρέπει να προσφέρει κανείς αυτά που μπορεί - στις εύκολες υπάρχουν πολλοί που μένουν. Νομίζω, λοιπόν, ότι μπορώ να προσφέρω. Έτσι κι αλλιώς, διατηρώ και τη θέση μου στη Γερμανία ως μόνιμου αρχιμουσικού της ορχήστρας. Από κει και πέρα, είπα ότι θα κάνω ό,τι μπορώ.
Είναι και ο προϋπολογισμός σας κομμένος στο μισό σε σχέση με το 2009.
Αυτό είναι δύσκολο, αποτελεί μεγάλη πρόκληση και θα κάνουμε το καλύτερο που μπορούμε.
Τι θέλετε ν’ αλλάξετε στην Κρατική Ορχήστρα;
Εκείνο που θέλω είναι να συρρέει ο κόσμος στις συναυλίες μας και να γίνει ευρύτερα γνωστή η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών. Θέλω και θ’ ανανεώσω τη γενικότερη εικόνα της ορχήστρας. Το ρεπερτόριο θ’ αλλάξει λίγο. Θα έχουμε περισσότερους κλασικούς, που είχαν λίγο παραμεληθεί, όπως ο Μότσαρτ αλλά και ο Χάιντν, αλλά και περισσότερους νέους Έλληνες συνθέτες. Γίνεται πολύ καλή δουλειά και η κατάσταση θ’ αλλάξει σιγά-σιγά και προς το καλύτερο. Είναι δύσκολο κάποια πράγματα ν’ αλλάξουν, γιατί δεσμευόμαστε από συγκεκριμένους νόμους, μια και η ορχήστρα είναι κρατική. Το σημαντικό για μένα θα ήταν ν’ αποκτούσε η ορχήστρα μεγαλύτερη αυτονομία, ώστε να μη δεσμεύεται τόσο πολύ από τις αρτηριοσκληρωτικές ρυθμίσεις του Δημοσίου.
Ποιες είναι οι πρακτικές δυσκολίες που σας δημιουργεί αυτό;
Υπάρχει τρομακτική καθυστέρηση στην πλήρωση κενών θέσεων, με καλλιτεχνικές και οικονομικές επιπτώσεις στην ορχήστρα, καθώς πρέπει να επιλέγουμε εκτάκτως μουσικούς για να καλύπτουν πάγιες ανάγκες, οι οποίοι, όμως, δεν έχουν επιλεγεί υπό διαδικασία. Πώς να κάνεις συναυλία αν δεν έχεις πρώτο όμποε στην ορχήστρα; Ένας μουσικός να λείπει, δεν μπορεί να λειτουργήσει η ορχήστρα. Ο νόμος καθορίζει ακριβώς πώς πρέπει να γίνουν οι διαδικασίες ακροάσεων: μ’ έναν τρόπο που δεν συνάδει με αυτά που γίνονται σε μεγάλες ευρωπαϊκές ορχήστρες. Είναι όλα προαποφασισμένα, χωρίς να υπάρχει καμία ευελιξία - όλα είναι υπό τον σφιχτό εναγκαλισμό του κράτους.
Σε μια περίοδο που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να πείσει κανείς για την αναγκαιότητα του πολιτισμού, τι έχετε να πείτε για την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών;
Η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών είναι ένας θησαυρός για το ελληνικό κοινό και τον Έλληνα φορολογούμενο. Είναι ένας θεσμός που προσφέρει ψυχαγωγία συναρπαστικότατου επίπεδου και για να τη δει κανείς θα επιβαρύνει τον προϋπολογισμό του μ’ ένα ψήγμα αυτού που θα έπρεπε να δώσει για να πάει σ’ ένα καλό εστιατόριο ή μια εκδρομή ή σε μια ροκ συναυλία. Ο κόσμος θα προστρέξει για να διαπιστώσει μόνος του τη μεγάλη συγκίνηση που μπορεί να νιώσει με μια τέτοια συναυλία. Παίζουμε μουσική που απευθύνεται σε όλους, όχι σε ανθρώπους που έχουν σπουδάσει μουσική. Κι εξάλλου, εάν βαρεθεί κάποιος δέκα λεπτά κάπου, δεν πειράζει. Το όλο αποτέλεσμα σε συνεπαίρνει και δεν συγκρίνεται ως εμπειρία με το ν’ ακούσεις τη μουσική από το CD σου στο σπίτι.
σχόλια