Μεγάλη Πέμπτη και ο φωτογράφος Σταύρος Χαμπάκης κατευθύνεται προς τα Λιόσια. Στον καταυλισμό των Ρομά έχει στηθεί ένα μεγάλο γλέντι και μου λέει ότι ξεχωριστός καλεσμένος θα είναι φέτος ο Μάκης Χριστοδουλόπουλος. Τελικά η βροχή τους τα χαλάει και το «μεγάλο όνομα» ακυρώνει, τη θέση του όμως παίρνει ένας δικός τους σταρ και το κέφι είναι μεταδοτικό, όπως φαίνεται στον φακό του Σταύρου.
Ο ίδιος αναφέρει ότι, μελετώντας τους μεγαλύτερους φωτογράφους, ένιωθε ζήλια για «την αλήθεια των κάδρων τους, σε κοινωνίες με μεγάλα πάθη, αληθινά χαμόγελα - μεγάλα συναισθήματα γενικότερα». Παράλληλα, στην κοινωνία μας όπου κάθε διαφορετικότητα δαιμονοποιείται, του δημιουργήθηκε η ανάγκη να κρίνει μόνος του τις μειονότητες. «Νομίζω ότι η κοινωνία των Ρομά μου δίνει την ευκαιρία να προσεγγίσω όσο γίνεται πιο πολύ τέτοιου είδους κοινωνικές δομές».
Θεωρώ ότι τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της άναρχης εμπορευματοποίησης, το ελληνικό φολκλόρ έφτασε στα όρια του κιτς. Με ενδιαφέρει η ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμικού και πολιτιστικού προϊόντος, μέσα από πλάνα γνήσιων μορφών, όπως ένας βοσκός στα Ζωνιανά, ένας ψαράς στην Ανάφη, η μια καπνοσυλλέκτρια στα Πομακοχώρια.
Χρησιμοποιώντας μια DSLR (Canon EOS 5D) και μια μικρή mirrorless (Riqoh GR), ο Σταύρος δεν δυσκολεύτηκε να εισχωρήσει στην αρκετά κλειστή «κλίκα» των Ρομά. «Το εισιτήριο δεν είναι άλλο από την ειλικρίνεια και ένα χαμόγελο. Η κοινωνία τους λειτουργεί με κριτήρια διαίσθησης: Αν πας σαν να πηγαίνεις για φωτογράφιση σε ζωολογικό κήπο, έχασες. Πρέπει να νιώσεις τον παλμό τους, να συζητήσεις μαζί τους στο τσαντίρι και να τους αφήσεις το περιθώριο να είναι ο εαυτός τους στην κάμερα».
Πώς επιλέγεις τα υποκείμενα των πορτρέτων σου; Περίγραψέ μου με λίγα λόγια τι είναι αυτό που σου κάνει «κλικ» για να προχωρήσεις σε ένα πρότζεκτ ή κάποια μεμονωμένη λήψη.
Με μαγεύουν οι προσωπογραφίες, ψάχνω θέματα που έχουν να πουν ιστορίες. Δεν είμαι δογματικός, θα φωτογράφιζα από τον άστεγο στην Ομόνοια, μέχρι τον τραπεζίτη στο dealing room. Φωτογραφίζω τα πιο αθώα παιδικά χαμόγελα, σε συνθήκες που δεν ζουν χαμόγελα, αλλά και ρυτιδιασμένους ηλικιωμένους που η κάθε γραμμή στο πρόσωπο τους έχει να διηγηθεί την ιστορία της. Αναζητώ υποκείμενα, τα οποία όταν τα δεις τυπωμένα, σου αφήνουν υλικό να σκεφτείς, σε κάνουν να προβληματιστείς από τη θλίψη τους ή τη χαρά τους.
Βλέποντας τη δουλειά σου, αντιλαμβάνομαι ότι σε εμπνέει αρκετά το φολκλόρ και το «λαϊκό» στοιχείο. Βρίσκεις όντως ενδιαφέρον στις καθημερινές εικόνες με ελληνικό άρωμα και χρώμα;
Το φολκλόρ και το λαϊκό στοιχείο σίγουρα δημιουργούν την ιστορία πίσω από ένα κάδρο. Δίνουν τη δυνατότητα σε αυτόν που βλέπει τη φωτογραφία να βρεθεί κοντά στους πρωταγωνιστές της. Έτυχε στις φωτογραφίες που είδες να υπάρχει ελληνικό στοιχείο - γενικά ταξιδεύω αρκετά και φωτογραφίζω παντού. Θεωρώ ότι τα προηγούμενα χρόνια, λόγω της άναρχης εμπορευματοποίησης, το ελληνικό φολκλόρ έφτασε στα όρια του κιτς. Με ενδιαφέρει η ανάδειξη του ελληνικού πολιτισμικού και πολιτιστικού προϊόντος, μέσα από πλάνα γνήσιων μορφών, όπως ένας βοσκός στα Ζωνιανά, ένας ψαράς στην Ανάφη, η μια καπνοσυλλέκτρια στα Πομακοχώρια. Άνθρωποι που δεν φοράνε ρούχα επειδή πουλάνε τουριστικά, αλλά γιατί αυτά είναι τα ρούχα τους.
Φωτογραφίζεις κυρίως (αν όχι αποκλειστικά) σε ασπρόμαυρο. Γιατί επιλέγεις αυτό το στυλ; Τι κερδίζεις και τι χάνεις με αυτή την επιλογή;
Προσπαθώ στις φωτογραφίες μου να βγάζω συναισθήματα - τα συναισθήματα είναι αυτά που δημιουργούν τον δεσμό με αυτόν που βλέπει τη φωτογραφία. Κατά συνέπεια μπορεί να βλέπεις μια ασπρόμαυρη φωτογραφία, αλλά μέσα σου, από το χαμόγελο ενός παιδιού ή το λαμπερό βλέμμα ενός ηλικιωμένου, να δημιουργηθούν οι πλέον χρωματιστοί συνδυασμοί συναισθημάτων. Ή να δεις την «έγχρωμη» απογοήτευση ενός άστεγου (όπως η παρακάτω) και να γίνουν όλα μέσα σου μαύρα. Μου αρέσει η απλότητα και η ευθύτητα του ασπρόμαυρου, φεύγουν τα φτιασιδιώματα των χρωμάτων και αποτυπώνονται καλύτερα οι ψυχές.
Πες μου μερικά μέρη, πρόσωπα ή καταστάσεις που θα ήθελες στο μέλλον να απαθανατίσεις με τον φακό σου.
Αναζητώ πάντα προορισμούς γνήσιους, δεν τους κρίνω, προσπαθώ να τους παρουσιάζω μέσα από τους ανθρώπους τους. Ταυτίζομαι μαζί τους και επιχειρώ να δώσω εικόνες που τους αντιπροσωπεύουν. Από τον φρενήρη ρυθμό του Μανχάταν, μέχρι την απόλυτη γαλήνη του Αγίου Όρους. Κάθε τόπος έχει τη δική του ιστορία και μοναδικότητα. Βρίσκομαι πάντα με μια κάμερα στο χέρι και προσπαθώ να ακουστεί το «κλικ» μόλις νιώσω ότι θα βγάλω συναισθήματα σε αυτόν που θα δει την φωτογραφία...
*Το φωτογραφικό υλικό παραχωρήθηκε από τον Σταύρο Χαμπάκη για χρήση και προβολή αποκλειστικά από το LIFO.gr
www.facebook.com/stavroshabaki
σχόλια