O Τζορτζ Όργουελ έκανε λόγο στο έργο του (1984) για τηλεοθόνες, Νέα Ομιλία και Μεγάλο Αδελφό, την ώρα που ο Άλντους Χάξλεϊ περιέγραφε μία χαοτική πραγματικότητα στον «Θαυμαστό Καινούριο Κόσμο» του, όπου η αφθονία της άχρηστης πληροφόρησης θα αντικαθιστούσε τη λογοκρισία που φοβόταν ο Όργουελ.
Τι γίνεται όμως στον Θαυμαστό Σημερινό Κόσμο του 2014; Μία πτυχή που δεν έχει εξεταστεί με προσοχή και αξίζει ανάλυσης είναι οι Celebrities, οι οποίοι γιγαντώνουν την επιρροή τους μέσα από τα social media και γίνονται οι ίδιοι κανάλια επικοινωνίας.
Κόντρα στα επικριτικά σχόλια όλων για τη ζωή τους και τα πρότυπα που δημιουργούν, οι Celebrities έχουν δημιουργήσει ένα θετικό πλαίσιο κίνησης, που εστιάζει στον ιδιαίτερα σημαντικό τομέα της υγείας.
Ζούμε σε μια κοινωνία γοητευμένη με τη διασημότητα. Για πολλούς ο φιλοξενούμενος που θα επιλέξει η Όπρα στον καναπέ της είναι ο νέος πλανητάρχης, ενώ μία selfie στα Όσκαρ γεμάτη Celebrities γίνεται παγκόσμιο τρεντ με εκατομμύρια shares/likes κτλ. Στον κόσμο, άλλωστε, είναι πανταχού παρούσες οι διασημότητες. Η ψυχαγωγία δείχνει να συγκεντρώνει πάνω από 100 εκατομμύρια τηλεθεατές την εβδομάδα στην Αμερική, ενώ celebrity-προσανατολισμένα περιοδικά συγκεντρώνουν πάνω από ένα δισεκατομμύριο δολάρια το χρόνο στις πωλήσεις.
Οι Celebrities παίζουν σημαντικό ρόλο στη διπλωματία, στην πολιτική σκηνή, στις καταναλωτικές συμπεριφορές κτλ. Τις περισσότερες φορές, μάλιστα, έχουν επικριθεί, δεχόμενοι κατηγορίες για δημιουργία αρνητικών προτύπων με τις καταχρήσεις και τα σκάνδαλά τους. Υπάρχει όμως θετική πλευρά;
Κόντρα στα επικριτικά σχόλια όλων για τη ζωή τους και τα πρότυπα που δημιουργούν, οι Celebrities έχουν δημιουργήσει ένα θετικό πλαίσιο κίνησης, που εστιάζει στον ιδιαίτερα σημαντικό τομέα της υγείας.
Πρώτο παράδειγμα αποτελεί η Αντζελίνα Τζολί, η προχώρησε πέρσι σε διπλή μαστεκτομή ώστε να μειώσει τις πιθανότητες εκδήλωσης καρκίνου. Το αρχικό (σοκαριστικό) ποσοστό του 87% για πιθανή εκδήλωση της ασθένειας έδωσε τη θέση του, πλέον, στο άκρως ελπιδοφόρο 5%. Η ίδια με επιστολή της στους New York Times εξήγησε τους λόγους της πράξης της και έδωσε το δικό της μήνυμα σε όλες τις δοκιμαζόμενες γυναίκες ανά την υφήλιο.
Το σημαντικό είναι ότι, μετά την ανακοίνωση της Τζολί, σύμφωνα με τα αμερικανικά μέσα, 60 χιλιάδες αιτήσεις κατέκλυσαν τα ιατρικά κέντρα για πληροφορίες σχετικά με τη μέθοδο που ακολούθησε η Τζολί, ενώ και στην Ελλάδα τις επόμενες ημέρες 600 γυναίκες έσπευσαν να ενημερωθούν για την προληπτική επέμβαση και τις εξετάσεις!
Ένα τελευταίο παράδειγμα έρχεται από την Joan Lunden. Η πρώην anchorwoman του «Good Morning America», μια από τις πιο δημοφιλείς εκπομπές στον πλανήτη, πέταξε την περούκα της και αποκάλυψε σε όλους το γυμνό της κεφάλι (από τις χημειοθεραπείες) στο καινούργιο εξώφυλλο του περιοδικού People.
Με τον τρόπο αυτό ο Celebrity γίνεται "θνητός" στα μάτια των θαυμαστών του και λειτουργεί ως role model στη σωστή αντιμετώπιση μίας ασθένειας, ευαισθητοποιώντας την παγκόσμια κοινότητα και δίνοντας κουράγιο σε νέους ασθενείς. Είναι, άλλωστε, μεγάλο ψυχολογικό ζήτημα ένας 9χρονος (για παράδειγμα) να γνωρίζει ότι πάσχει από την ίδια ασθένεια που πάσχει και ο αγαπημένος του σταρ, ο οποίος δηλώνει εμφατικά στο εξώφυλλο "I will beat this".
Οι Celebrities, για ακόμα μία φορά, τάσσονται στις υπηρεσίες της δημόσιας υγείας και κλείνουν με νόημα το μάτι στην παγκόσμια σφαίρα. «Σφαίρα» όπως αυτή που έριξε ο Μάτζικ Τζόνσον στην αδιαφορία των έφηβων Αμερικάνων για το Aids. Ο παλαίμαχος άσος του NBA παραδέχτηκε δημόσια το 1991 ότι ήταν φορέας του Aids, με την είδηση να κάνει τον γύρο του κόσμου και να εγκαινιάζει μία επανάσταση πληροφόρησης γύρω από τη νόσο. Ενδεικτικό της επιρροής του Τζόνσον είναι ότι λίγες ώρες μετά την ανακοίνωσή του για την ασθένεια το εθνικό κέντρο των ΗΠΑ για το AIDS δέχτηκε 40.000 κλήσεις, δηλαδή πολλαπλάσιες από μία συνηθισμένη μέρα.
Ένας από τους πιο γνωστούς Celebrities που γνωστοποίησαν το πρόβλημά του ήταν ο Τομ Χανκς, ο οποίος όντας καλεσμένος στο «The Late Show» με τον David Letterman, μεταξύ άλλων, αποκάλυψε ότι πάσχει από διαβήτη. Την επόμενη μέρα κορυφαία μέσα ενημέρωσης ανά τον κόσμο δημιούργησαν 400 ρεπορτάζ για τη νόσο, περιγράφοντας την καθημερινότητα των ασθενών με αυτήν και δίνοντας σημαντικό χρόνο στα δελτία τους, πράγμα που δε θα συνέβαινε σε άλλη περίπτωση καθώς τα θέματά αυτά θεωρούνται «βαρετά» από τα μέσα.
Δεν είναι, όμως, μόνο ο τομέας της υγείας, όπου η συμβολή των Celebrities μπορεί να αποδειχτεί καθοριστική. Η Αμάλ Αλαμουντίν-Κλούνεϊ μετά το γάμος της με τον γνωστό ηθοποιό, ενίσχυσε την αφήγηση της προσωπικής της ιστορίας (για την ακρίβεια εισήγαγε την ιστορία της μέσα σε αυτήν ενός τρομερού brand name όπως ο Κλούνεϊ) και κατάφερε να εξελιχθεί σε Celebrity.
Η επίσκεψή της στη χώρα μας και η έντονη ενασχόλησή της με την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, μόνο καλό μπορεί να κάνει στην προσπάθεια. Κι αυτό γιατί ως Celebrity πυροδότησε πάνω από 700 αναφορές στα παγκόσμια μέσα για το ζήτημα, ενώ τις τελευταίες μέρες κολοσσοί των media και ένα ολόκληρο κοινωνικό δίκτυο ασχολείται μαζί της, κάνοντας εκτενή αναφορά και στο ζήτημα της επιστροφής (το οποίο σε άλλες περιπτώσεις θα ήταν ανιαρό θέμα για κάλυψη).
Για αυτό προτού «πυροβολήσουμε» τους Celebrities, ας σκεφτούμε πως οι ίδιοι έχουν εξελιχτεί σε παγκόσμιο «όπλο» ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τόσο σημαντικά ζητήματα, αλλάζοντας σιγά σιγά τον τρόπο που ο μέσος λήπτης των μηνυμάτων τους αντιμετωπίζει τα γεγονότα και τις καταστάσεις. Και ειδικότερα τα τελευταία χρόνια όπου οι τελευταίοι είναι κυρίαρχες μορφές στα social media, με κοινό που θα ζήλευαν τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά δίκτυα.
Η Σακίρα για παράδειγμα έχει στο facebook 105 εκ. Likes την ώρα που το CNN, που έχει τον μεγαλύτερο αριθμό Likes στον κόσμο των media, έχει μόλις 15,5 εκ.! Ο Κριστιάνο Ρονάλντο αγγίζει τα 100 εκ. Likes, την ώρα που το BBC πέρασε πριν από λίγο καιρό τα 11,5 εκ. Η Rihanna αυτή την εβδομάδα φτάνει τα 90 εκ. Likes, ενώ οι «New York Times» τα 8,7 εκ.! Με λίγα λόγια η Σακίρα και ο Ρονάλντο έχουν παραπάνω από τον διπλάσιο αριθμό του αθροίσματος των πέντε μεγαλύτερων ΜΜΕ!
Προτού «πυροβολήσουμε» τους Celebrities, ας σκεφτούμε πως οι ίδιοι έχουν εξελιχτεί σε παγκόσμιο «όπλο» ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης για τόσο σημαντικά ζητήματα, αλλάζοντας σιγά σιγά τον τρόπο που ο μέσος λήπτης των μηνυμάτων τους αντιμετωπίζει τα γεγονότα και τις καταστάσεις
Πως οι Celebrities εκμεταλλεύονται αυτόν τον «λαό»; Από τις πρώτες στον διαφημιστικό χορό των social media μπήκε η Κιμ Καρντάσιαν, η οποία βγάζει ένα μέρος του ετήσιου εισοδήματός της από shares και tweets εταιρειών! Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στη new media εποχή πολλές καμπάνιες πραγματοποιούνται πλέον μέσω των social media. Ένα tweet για παράδειγμα, ή ένα share ενός Celebrity, όχι μόνο πληρώνεται το ίδιο με μία διαφήμιση, αλλά ίσως έχει και καλύτερο διαφημιστικό αποτέλεσμα!
Μεγάλες κατασκευάστριες αυτοκινήτων προσεγγίζουν ένα μοντέλο και του προσφέρουν αντί για τηλεοπτικό σποτ που θα στοίχιζε τα τάδε εκ. ευρώ, να κάνει κάποια πληρωμένα tweet/shares στο facebook και το twitter. Το κοινό που ακολουθεί τον Celebrity στα social media ίσως είναι και μεγαλύτερο από το κοινό που θα παρακολουθούσε την τηλεοπτική διαφήμιση (αν υπολογίσουμε τα retweets που θα ακολουθήσουν). Έτσι, από ένα ολόκληρο γύρισμα ημερών οδηγούμαστε σε μία κίνηση λίγων δευτερολέπτων (tweet/share), με τον διαφημιστικό τόπο να μεταφέρεται από το στούντιο στα social media!
Πως πρέπει αν αντιδράσει το κοινό στη new media εποχή; Αναμφισβήτητα, οι νέες τεχνολογίες και τα social media είναι ένας τρόπος να ανακαλύψεις την αλήθεια που κρύβεται στα παραδοσιακά μέσα (δεκάδες παραδείγματα όπου ο τηλεοπτικός φακός έχει αποκρύψει πράγματα και τα φανερώνουν τα social media).
Είναι αναγκαίο, όμως, να υπάρξει ένα καλύτερο φιλτράρισμα και μία μεγαλύτερη επιφυλακτικότητα από τον αναγνώστη, ο οποίος ακόμα δεν είναι ικανός να διαχειριστεί σωστά την πληροφόρηση που λαμβάνει (π.χ. πολλές σατιρικές ιστορίες από το «Κουλούρι» έχουν αναπαραχθεί ως αληθινές ακόμα και από κορυφαία ελληνικά μέσα, με αποτέλεσμα να κοινοποιηθούν παντού).
Γιατί τα social media μπορεί να έφεραν την επανάσταση, αλλά αν δεν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορεί να μετατραπούν εύκολα στην τηλεοθόνη-Μεγάλο Αδελφό, όπως φοβόταν ο Όργουελ και να προσφέρουν τόση άχρηστη πληροφόρηση, που «η αλήθεια θα πνίγεται σε μια θάλασσα από άσχετα πράγματα», όπως φοβόταν ο Χάξλεϊ.
σχόλια