Ποια είναι αυτά τα προβλήματα;
Πρώτον, να διαχειριστεί τις εκκρεμότητες με τους εταίρους μας. Τόσο σε σχέση με το προηγούμενο πρόγραμμα στήριξης, του οποίου η αξιολόγηση εκκρεμεί για να πάρουμε την τελευταία δόση (1,8 δισ.), όσο –κυρίως– και με τη συμφωνία με την ΕΚΤ, ώστε να συνεχιστεί η χρηματοδοτική στήριξη του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. Το μεγαλύτερο στοίχημα αναμφιβόλως είναι αυτό της ρευστότητας της οικονομίας, η οποία μετά τις μεγάλες εκροές καταθέσεων του τελευταίου διαστήματος είναι σε δραματικό επίπεδο. Πόσο επηρεάζεται η λειτουργία όλης της οικονομίας από τα προβλήματα ρευστότητας είναι περιττό να το αναφέρουμε. Συνεπώς, η πρώτη και πλέον επείγουσα αποστολή είναι το «βρες τα με τον Ντράγκι».
Ακόμα κι αν οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους μας πάνε καλά, αν χαθεί ο έλεγχος στην εσωτερική διαχείριση της οικονομίας, θα είναι δώρον άδωρον.
Δεύτερον, να εξυπηρετηθούν οι υποχρεώσεις της χώρας. Μέχρι τον ερχόμενο Αύγουστο οι υποχρεώσεις της Ελλάδας ξεπερνούν τα 15,7 δισ. ευρώ. Αν δεν υπάρξει συμφωνία με τους εταίρους για την εκταμίευση της τελευταίας δόσης και τις επιστροφές των κεντρικών τραπεζών και παράλληλα δεν πάρουμε τα χρήματα του ΔΝΤ για την επόμενη διετία, στις υποχρεώσεις αυτές και στο ήδη υφιστάμενο χρηματοδοτικό κενό θα πρέπει να προστεθεί το ποσό που δημιουργείται από την απώλεια αυτών των εσόδων. Ήτοι 7,2 δισ. για το 2014 και άλλα 12,4 δισ. από το ΔΝΤ την επόμενη διετία, εκ των οποίων τα 8,4 το 2015.
Σε αυτά προσθέστε και το λεγόμενο «πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης» του ΣΥΡΙΖΑ ύψους 12 δισ. (εκ των οποίων τα απολύτως άμεσα μέτρα ανακούφισης που έχει υποσχεθεί είναι 2 δισ.) και κάντε τους υπολογισμούς σας.
Για να έχουμε εικόνα των οικονομικών μεγεθών, τα έσοδα του κράτους από τον ΕΝΦΙΑ, για τον οποίο έγινε τόση κουβέντα και θεωρήθηκε κοινωνικά δυσβάσταχτος, ήταν 2,6 δισ.
Τρίτον, ο κίνδυνος ενός νέου υφεσιακού κύκλου. Τα δομικά προβλήματα της οικονομίας μας, κυρίως η χαμηλή ανταγωνιστικότητα και η συνδεόμενη με αυτήν ανάπτυξη, άρα και απασχόληση, τα ξεχάσαμε προεκλογικά. Όλη η συζήτηση εστιάστηκε στο ζήτημα του χρέους (το οποίο ασφαλώς και πρέπει να ρυθμιστεί, αλλά στην παρούσα φάση ΔΕΝ είναι το μείζον ζήτημα της οικονομίας, καθώς για την εξυπηρέτησή του δίνουμε μόλις το 4% του ΑΕΠ μας), ξεχνώντας τη διαχείριση της πραγματικής οικονομίας. Ως προς αυτό, λοιπόν, η νέα κυβέρνηση έχει διάφορα πρότζεκτ να χειριστεί. Κυρίως αποκρατικοποιήσεις και κάποιες βασικές διαρθρωτικές αλλαγές, με σημαντικότερη αυτή στο ασφαλιστικό. Αυτά έχουν επιπτώσεις όχι μόνο στην ανταγωνιστικότητα αλλά και σε δημοσιονομικά θέματα. Αν π.χ. η νέα κυβέρνηση ακυρώσει την αποκρατικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων, όπως έχει εξαγγείλει προεκλογικά, στις παραπάνω χρηματοδοτικές υποχρεώσεις προσθέστε άλλα 1,2 δισ. που ήταν τα άμεσα έσοδα από αυτήν.
Τα τρία αυτά προβλήματα είναι αλληλένδετα μεταξύ τους. Οι εξελίξεις στο ένα από αυτά επηρεάζουν τα υπόλοιπα. Αν η Ελλάδα έχει πρόβλημα ρευστότητας, η αγορά θα νεκρώσει. Αν η αγορά νεκρώσει, το κράτος δεν θα έχει έσοδα και η ανεργία θα εκτοξευτεί. Αν η Ελλάδα ξαναμπεί σε έναν κύκλο ελλειμμάτων και ύφεσης, αυτό θα επηρεάσει την πιστοληπτική μας ικανότητα, ειδικά αν είμαστε εκτός προγραμμάτων (ή μνημονίων, όπως θέλετε πείτε τα). Και όλο αυτό ασφαλώς θα επηρεάσει και τις διαπραγματεύσεις για το χρέος, με την Ελλάδα σε ακόμα πιο δύσκολη θέση.
Οι εκλογές της περασμένης Κυριακής είχαν έναν τεράστιο ιστορικό συμβολισμό. Ωστόσο δεν ήταν αυτόνομο έργο. Είναι μία μόνο πράξη του έργου που λέγεται «η Ελλάδα σε κρίση». Και το έργο αυτό δεν έχει τελειώσει ακόμα.
Για να το προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο, ακόμα κι αν οι διαπραγματεύσεις με τους εταίρους μας πάνε καλά, αν χαθεί ο έλεγχος στην εσωτερική διαχείριση της οικονομίας, θα είναι δώρον άδωρον.
Θα πει κάποιος: αυτά ειπώθηκαν και προεκλογικά, ο κόσμος τα άκουσε κι έκανε τις επιλογές του. Όχι ακριβώς. Καταρχάς, δεν ειπώθηκαν έτσι και δεν ειπώθηκαν μόνο αυτά. Κυρίως, όμως, ειπώθηκαν στο πλαίσιο του προεκλογικού αγώνα. Την ώρα του φανατισμού, της έντασης και της σκοπιμότητας, ούτε οι μεν λένε όλη την αλήθεια ούτε οι δε ακούνε τα πάντα. Υπάρχει κόσμος που κλείνει πεισματικά τ’ αυτιά του σε ό,τι θεωρεί ότι μπορεί να χαλάσει το εκλογικό αφήγημα που έχει αποφασίσει να υποστηρίξει. Που αρνείται να ακούσει επειδή την ώρα εκείνη κατισχύει ο πολιτικός βολονταρισμός ή η υποσυνείδητη ανάγκη να τεκμηριώσει λογικά την επιλογή του.
Τώρα, όμως, που τελειώσαμε με τις εκλογές, ας ξαναδούμε τα δεδομένα, γιατί «τα γεγονότα είναι ξεροκέφαλα».
Την Κυριακή είχαμε αλλαγή κυβέρνησης, όχι αλλαγή χώρας. Δεν είχαμε ούτε αλλαγή της Ευρώπης, όπως κάποιοι μπορεί να πίστεψαν. Έχουμε πολύ δρόμο ακόμα μέχρι να συμβεί αυτό (αν συμβεί...). Χρόνο ν’ αφήσουμε τις «καυτές πατάτες να κρυώσουν» δεν έχουμε.
Οι εκλογές της περασμένης Κυριακής είχαν έναν τεράστιο ιστορικό συμβολισμό. Ωστόσο δεν ήταν αυτόνομο έργο. Είναι μία μόνο πράξη του έργου που λέγεται «η Ελλάδα σε κρίση». Και το έργο αυτό δεν έχει τελειώσει ακόμα.
σχόλια