Ακόμη και στην παραδοσιακή φόρμα των εκκλησιών υπάρχει χώρος για ανατροπή, φαντασία και νέες προσεγγίσεις και αυτό είναι κάτι που αποτυπώνεται εξαιρετικά σε ένα εκκλησάκι στην Πάφο που εδώ και λίγες μέρες έχει κερδίσει μια θέση σε όλα τα έγκριτα περιοδικά design.
Tο εντυπωσιακό παρεκκλήσι του Αποστόλου Πέτρου και Αγίας Ελένης της Μάρτυρος βρίσκεται στην οδό Κερκύρας στην ενορία Άγιας Θεόδωρος στην Πάφο. Η κατάθεση του θεμέλιου Λίθου έγινε από το Αρχιεπίσκοπο Πάφου, Γεώργιο Δ', το Σάββατο 7 Δεκεμβρίου 2013 ενώ οι οικοδομικές εργασίες αποπερατώθηκαν την Κυριακή 19 Ιουλίου 2015. Εντάσσεται στους δίκλιτους καμαρασκεπείς ναούς και αποτελείται από Νάρθηκα, Κυρίως Ναό, Πλάγιο Κλήτος, Ιερό Βήμα και ένα Παστοφόριο. Μορφολογικά, αντλεί στοιχεία από την Κυπριακή παραδοσιακή, εκκλησιαστική αρχιτεκτονική επιχειρώντας όμως μια σύγχρονη εκδοχή με την χρήση νέων μεθόδων και πρωτοποριακών υλικών. Το αποτέλεσμα είναι φουτουριστικό και σίγουρα ξαφνιάζει το βλέμμα. Αυτό το εκκλησάκι, ανάμεσα στις αμυγδαλιές του κτήματος, δείχνει σαν να έχει προσγειωθεί από άλλο πλανήτη, αλλά στο εσωτερικό του κτίσματος, το βλέμμα του επισκέπτη θα πέσει στο εικονοστάσι με τις εικόνες του Χριστού, της Παναγίας, του Απ. Πέτρου και της Αγ. Ελένης, στη κόγχη του ιερού, στον θόλο του ιερού με την Πλατυτέρα των Ουρανών και το Χριστό στην αγκαλιά της - όλα όσα συναντά κανείς σε κάθε εκκλησία είναι εδώ.
Το παρεκκλήσι αποτέλεσε μια σχεδιαστική πρόκληση για την ομάδα που κλήθηκε να ανταποκριθεί στην παγιωμένη, στατικά και μορφολογικά, αρχιτεκτονική του ορθόδοξου χριστιανικού ναού. Το έργο εγκαταλείπει την παραδοσιακή ιεραρχική δομή της σχεδιαστικής διαδικασίας προς μια συλλογική προσέγγιση στον σχεδιασμό που κύριο στόχο έχει την γεφύρωση του κόστους και της πολυπλοκότητας. Αντίθετα από τις συνήθεις πρακτικές, συστάθηκε μια διεπιστημονική πλατφόρμα πληροφορίας, από τα πρώτα σταδία του έργου, η οποία αποτέλεσε την βάση για όλες τις μετέπειτα διεργασίες. Σχεδιαστικές παράμετροι και κόστος αποτέλεσαν μέρος της πλατφόρμας η οποία βασίστηκε ως επί το πλείστων σε ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής. Οι τεχνολογίες αυτές ενίσχυσαν την συνεργασία μεταξύ της σχεδιαστικής ομάδας και επέτρεψαν αποδοτικότερη διαχείριση του έργου τόσο στο σχεδιαστήριο όσο και κατά την διάρκεια της κατασκευής.
Βιογραφικά:
Ο Μιχάλης Γεώργιου είναι αρχιτέκτονας, ιδρυτικό μέλος του HUB design platform, και επίκουρος καθηγητής του τμήματος αρχιτεκτονικής [ARC], του πανεπιστημίου Λευκωσίας στον τομέα ψηφιακού σχεδιασμού και κατασκευής. Σπούδασε αρχιτεκτονική στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, όπου είναι υποψήφιος διδάκτωρ ενώ απέκτησε μεταπτυχιακό δίπλωμα στην Bartlett σε θέματα ψηφιακού σχεδιασμού και τεχνολογίας. Εργάστηκε σε γραφεία του εξωτερικού συμπεριλαμβανομένων των Ε. Κωνσταντινίδου Αρχιτέκτονες στην Αθήνα και Foster + Partners στο Λονδίνο όπου υπήρξε μέλος της εξειδικευμένης ομάδας ψηφιακού σχεδιασμού SMG (Specialist's Modeling Group). www.parametricdesign.net
Ο Οδυσσέας Γεωργίου είναι Πολιτικός Μηχανικός, ιδρυτικό μέλος του HUB design platform και διδακτικό προσωπικό του τμήματος αρχιτεκτονικής [ARC], του πανεπιστημίου Λευκωσίας. Αποφοίτησε από το Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Μετά τις σπουδές του μετέβηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο για να εργαστεί στη Buro Happold όπου και ανέπτυξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον στις γεωμετρικά πολύπλοκες μορφές και τη σχέση τους με τη στατική. Απέκτησε το μεταπτυχιακό του από το τμήμα Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου του Bath σε θέματα ψηφιακής αρχιτεκτονικής. Είναι υποψήφιος διδάκτωρ με ερευνητικά ενδιαφέροντα την διαδραστική αντιμετώπιση γεωμετρικά πολύπλοκων μορφών και τη στατική τους συμπεριφορά. www.odysseasgeorgiou.com
Ταυτότητα έργου
Σχεδιαστική Προσέγγιση:
Το παρεκκλήσι αποτέλεσε σχεδιαστική πρόκληση για την ομάδα που κλήθηκε να ανταποκριθεί στην παγιωμένη, στατικά και μορφολογικά, αρχιτεκτονική του ορθόδοξου χριστιανικού ναού. Το έργο εγκαταλείπει την παραδοσιακή ιεραρχική δομή της σχεδιαστικής διαδικασίας προς μια συλλογική προσέγγιση στον σχεδιασμό που κύριο στόχο έχει την γεφύρωση του κόστους και της πολυπλοκότητας. Αντίθετα από τις συνήθεις πρακτικές, συστάθηκε μια διεπιστημονική πλατφόρμα πληροφορίας, από τα πρώτα σταδία του έργου, η οποία αποτέλεσε την βάση για όλες τις μετέπιπτα διεργασίες. Σχεδιαστικές παράμετροι και κόστος αποτέλεσαν μέρος της πλατφόρμας η οποία βασίστηκε ως επί το πλείστων σε ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής. Οι τεχνολογίες αυτές ενίσχυσαν την συνεργασία μεταξύ της σχεδιαστικής ομάδας και επέτρεψαν αποδοτικότερη διαχείριση του έργου τόσο στο σχεδιαστήριο όσο και κατά την διάρκεια της κατασκευής.
Τεχνολογία Κατασκευής:
Όσον αφορά την κατασκευαστική τεχνολογία, η σχεδιαστική ομάδα ερεύνησε και επαναπροσδιόρισε δομικά υλικά, ενώ χρησιμοποίησε ψηφιακές σχεδιαστικές και κατασκευαστικές τεχνολογίες για την πραγματοποίηση των σύνθετων γεωμετριών που απαιτούνταν στο έργο.
Οι μελετητές προσδιόρισαν ως κύρια κατασκευαστική μέθοδο το Ferrocement, ένα λεπτότοιχο σύμμικτο σύστημα, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως κατά την δεκαετία του 60' για την κατασκευή κελυφών με σύνθετες γεωμετρίες και πλωτών σκαφών. Παρά τα σημαντικά πλεονεκτήματα του, το Ferrocement ξεπεράστηκε από άλλες, σύγχρονες κατασκευαστικές μεθόδους και υλικά, κυρίως λόγω των υψηλών του απαιτήσεων σε εργατικό δυναμικό και της δυσκολίας να ενσωματωθεί στους σύγχρονους (πλην συντηρητικούς) οικοδομικούς κανονισμούς και Κώδικες Προτύπων. Ως εκ τούτου, η τεχνολογία εγκαταλείφτηκε για αρκετό χρονικό διάστημα κατά το οποίο χρησιμοποιήθηκε μόνο σε περιπτώσεις όπου υπήρχε φτηνό εργατικό δυναμικό, ή μη στατικές εφαρμογές.
Το χαμηλό του βάρος, οι μειωμένες απαιτήσεις σε τεχνογνωσία εφαρμογής και η τοποθέτηση του χωρίς ξυλότυπο, κατέστησαν το Ferrocement υποψήφιο δομικό σύστημα για το έργο. Η συστηματική έρευνα και επαλήθευση των δυνατοτήτων του υλικού, ώθησε την σχεδιαστική ομάδα στο να προτείνει τον εκσυγχρονισμό της τεχνικής, ώστε να μπορεί να εφαρμοστεί στην κατασκευή του παρεκκλησίου. Η στατικές ιδιότητες και η κατασκευασιμότητα του επιβεβαιώθηκαν μετά από σειρά εργαστηριακών δοκιμών οι οποίες αποκάλυψαν τα συγκριτικά του πλεονεκτήματα. Το υλικό χαρακτηρίζεται από υψηλές αντοχές, ανθεκτικότητα, ευελιξία και ευκολία εφαρμογής σε καμπύλες επιφάνειες. Το μειονέκτημα των υψηλών του απαιτήσεων σε εργατικό δυναμικό μετριάστηκε με τη χρήση σύγχρονων ψηφιακών τεχνολογιών κατασκευής με ταυτόχρονα πλεονεκτήματα στην ακρίβεια και το κόστος. Ένα εξαιρετικά λεπτότοιχο, αλλά με υψηλές αντοχές κέλυφος, υποστηριζόμενο από μεταλλικά στοιχεία και τοιχία από οπλισμένο σκυρόδεμα κατασκευάστηκε με επιτυχία διαμορφώνοντας τον σύμμικτο στατικό φορέα του παρεκκλησίου. Οι ιδιότητες του συστήματος επέτρεψαν την δημιουργία κελύφους με πάχος μόνο 70mm συμπεριλαμβανομένης της θερμομόνωσης το οποίο πληρεί όλες τις απαιτήσεις των σχετικών κανονισμών. Ο εκσυγχρονισμός και ο συνδυασμός του Ferrocement με σύγχρονες κατασκευαστικές μεθόδους και υλικά επέτρεψαν την αναθεώρηση του συστήματος και την ανάδειξη του ως μια ανταγωνιστική εναλλακτική λύση για σύγχρονες σύνθετες εφαρμογές.
Έργο: Παρεκκλήσι Αποστόλου Πέτρου και Αγίας Ελένης της Μάρτυρος
Τύπος Έργου: Θρησκευτικό
Τοποθεσία: Πάφος, Κύπρος
Ημερομηνία Αποπεράτωσης: Ιούλιος 2015
Εμβαδό: 56m²
Όγκος: 290m³
Σχεδιαστική Ομάδα:
Αρχιτέκτονας: Μιχάλης Γεωργίου (www.parametricdesign.net)
Αρχιτεκτονικός Σχεδιασμός: Μιχάλης Γεωργίου, Theresa Kwok
Πολιτικός Μηχανικός: Οδυσσέας Γεωργίου (www.odysseasgeorgiou.com)
Επιμετρητής Ποσοτήτων: Δανάη Κυνηγού
Μηχανολογικός Σχεδιασμός: Σάββας Λεωνίδου
Μελέτη Φωτισμού: Κυριακή Παφίτου
Φιλοτέχνηση: Κωνσταντίνος Ζαννέτος
Φωτογράφηση: Χάρης Σολωμού (https://500px.com/charisarch)
Γραφήματα: Μιχάλης Γεωργίου και Οδυσσέας Γεωργίου
Εργολάβος: Ά. Ιωάννου Construction LTD
Εργολάβος Μεταλλικών Κατασκευών: Makico Metal Constructions LTD
Κτήτορες: Πέτρος και Έλλη Γεωργίου
σχόλια