Στη Φυλακωπή, με τον Ντελίλλο

99% ταλέντο, 99% δουλειά, 99%, συνέπεια. Αυτά είναι τα ποσοστά που χρειάζεσαι για να πετύχεις ως συγγραφέας, λέει ο Ντελίλλο.

Ποιος το 'πε αυτό;

Ο Φόκνερ, σε μια συνέντευξή του στο «Paris Review».

Ο Προυστ μιλούσε για 10% έμπνευση και 90% ιδρώτα, είπα εγώ.

Ψέματα έλεγε, γελάει ο Ντελίλλο και πιάνει το μπουκάλι με το ουίσκι. Δεν είχε χιούμορ ο Προυστ. Αυτό σίγουρα δεν το είχε. Θα δοκιμάσεις, Τέρρυ;

Προτιμώ το κρασί του Τραμπάλη, λέει εκείνη νανουρίζοντας τη μικρή. Κοτσονάτος άντρας στα εβδομήντα του. Σε συμπάθησε, Ντον - έπιασε το ενδιαφέρον σου για τις ερωτοδουλειές. Αλήθεια, κατάλαβες τίποτα από τις ιστορίες του;

Τα πάντα, και κυρίως τούτο: τα περί σεξουαλικής απελευθέρωσης στη Δύση ήταν σαχλαμάρες. Ο τροχός είχε εφευρεθεί από άλλους.

Κουτσοπίναμε στη βεράντα του πατρογονικού σπιτιού του Νέστορα Ταταράκη, στη Φυλακωπή, με το μπλαβί φωσφορίζον Αιγαίο να σκάει υπόκωφα κάτω στην Χοχλακιά και τις ογκώδεις λιασμένες πέτρες της ακτής να μετατοπίζονται πρόσκαιρα όταν τα νερά αποσύρονταν. Χοχλάκες - η λέξη άρεσε στον Ντελίλλο. Οι καλαμιές λικνίζονταν κάτω από το ασημένιο φως του φεγγαριού. Κουδούνια ακούστηκαν από την πλευρά της Πελεκούδας. Μια αντλία - κάποιος πότιζε τα πεπόνια του στην άλλη άκρη της κοιλάδας. Τα αρχαία τείχη φάνταζαν ακατέργαστα, φευγαλέα, σχεδόν δυσοίωνα, κι ακόμη μακρύτερα χόρευαν πάνω από την άχνα του πελάγους τα φώτα των χωριών. Μαύρες σπηλιές έχασκαν στις γύρω λοφοπλαγιές. Βεγγέρα, η Τερέζα είχε μάθει τη λέξη. Μες στον ύπνο της η μικρή κάτι είπε για τον γαλαξία, το γάλα του ουρανού. Όλα σε τάξη, ένα είδος εύρυθμης σειράς στην οποία οφείλουν να υπόκεινται τα πράγματα. Κυματισμοί.

Πανάρχαιες γλώσσες, είπε ο Ντελίλλο, εύπλαστα σκοτεινά σήματα.

Ευσταθείς ισορροπίες, σταθερά μοτίβα, πρόσθεσε η Τερέζα σαν αντίλαλος.

Η θεία Κοραλλία έφερε έναν δίσκο με καυτά μυζηθροπιτάκια. Ο άνηθος σκόρπισε τη μυρωδιά του, πάνω από τις αψιές φρυγανικές οσμές. Ακούσαμε το σφύριγμα του Τραμπάλη πάνω από τις πλαγιές της Πέρδικας κι έπειτα το γαύγισμα του Άργους. Απάντησαν σκόρπια γαυγίσματα από τις γύρω πλαγιές. Ένας συριγμός, μια κουκουβάγια, έπειτα τίποτα. Στις σπηλιές που είχαν μετατραπεί σε στάνες, τα πρόβατα ανασάλεψαν ανήσυχα - το ακούσαμε κι αυτό. Πες της θείας σου ότι την αγαπάω, είπε ο Ντελίλλο. Πες της ότι λατρεύω το όνομά της. Πες της ότι θα έρθω ένα πρωί να μου ψήσει καφέ και να μου πει για τον συγχωρεμένο τον άντρα της.

Η Κοραλλία άκουγε προσεκτικά. Μην κάνεις τον κόπο να μεταφράσεις, κατάλαβα μέσες άκρες, μου είπε. Τον περιμένω όποτε θέλει. Πρέπει να δει τη συλλογή του θείου σου από αρχαία όστρακα και τις επιγραφές πάνω στα σπασμένα πήλινα που ήταν διάσπαρτα τριγύρω ως πρόσφατα. Μετέφρασα. Τα κατάλαβα όλα, είπε ο Ντελίλλο. Σκεφτόμουν ότι η υπερπαραγωγή γραπτού λόγου στη σημερινή Ελλάδα ίσως έχει τις ρίζες της στις αρχαίες γραφές. Η προσπάθεια να δαμάσεις το εύθραυστο, το πρόσκαιρο, το φευγαλέο. Ίσως γι' αυτό δεν μπορεί να βασιστεί κανείς σε όσα λέτε. Τα παραπέμπετε όλα στην εγγεγραμμένη λέξη, στον βράχο, το χαρτί, τον πάπυρο, το μάρμαρο, τον πηλό - στην παγιδευμένη λέξη.

Τα φώτα ενός πλοίου ξεπρόβαλαν από έναν κάβο στα ανοιχτά. Μείναμε να το χαζεύουμε. Θα ξαναρθεί αυτός ο Τραμπάλης, αφού μαζέψει τα γίδια, ρώτησε η Τερέζα. Μπα, μάλλον θα πάει για ύπνο, απάντησα εγώ. Έχει να πάει το πρωί με τη βάρκα για κυνήγι αγριοπερίστερων. Φωλιάζουν μέσα στις θαλάσσιες σπηλιές, στην Πολύαιγο. Να κάτι που δεν θα ήθελα να χάσω με τίποτα, είπε ο Ντελίλλο. Ίσως μια άλλη φορά.

Η έντονη οσμή του θυμαριού έμοιαζε να προέρχεται από την ασημένια αχλή της σελήνης. Τα φώτα ενός αυτοκινήτου σάρωσαν για μια στιγμή την κοιλάδα της Φυλακωπής, έπειτα σταθεροποιήθηκαν στον δρόμο. Πέρασε κι αυτό και πάει. Πες στη θεία σου, είπε ο Ντελίλλο, ότι θα ήθελα να μου επιτρέψει να ρίξω μια ματιά στις επιστολές αυτού του προγόνου που αναζητούσε τις πηγές του Νείλου. Μεγάλος Αμπάι - έτσι δεν είπε πως λένε τον Γαλάζιο Νείλο οι Αιθίοπες; Ωραίος τίτλος για βιβλίο.

Η Τερέζα σιωπούσε. Αγνάντευε με ένταση τον δρόμο του φεγγαριού στο βουβό φουσκωμένο πέλαγος, με το φως της επιτραπέζιας λάμπας να σκάβει τα χαρακτηριστικά του προσώπου της κάτω από τα ψηλά ζυγωματικά. Μετά από ώρα επανήλθε στο παρόν και είπε, κοιτώντας όλες αυτές τις πέτρες, με απασχολεί ποιο θα είναι το αποτύπωμά μας - όχι γενικά και αόριστα, αλλά στον συγκεκριμένο τόπο. Αν οι λέξεις μας θα φτερουγίζουν σ' αυτές τις πλαγιές μετά από κάποιους αιώνες. Αν θα τρώνε και τότε τουλουμοτύρι οι άνθρωποι. Και οι ψυχές.

Κανείς δεν μίλησε μέχρι η Μεγάλη Άρκτος να κατηφορίσει ως τα Γλαρονήσια. Αφουγκραζόμασταν τις λέξεις. Η Κοραλλία έφερε ένα κεφάλι κίτρινο σκληρό τυρί - προσφορά στον κύριο Ντελίλλο. Εκείνος την αγκάλιασε. Ο κόσμος είναι εδώ, της είπε κοιτώντας την κατάματα. Είναι όπου θέλουμε να είναι.

Μη μεταφράσεις, καταλαβαίνω, είπε η θεία μου.

Survival Guide

Ιδιόμορφη γεωλογικά, με υπέροχες αντιθέσεις, η Μήλος προσφέρει ξεκούραση αλλά και περιπέτεια σε όποιον την επιλέξει. Ενθουσιάζει με το πλήθος και την ομορφιά των παραλιών της. Επιβάλλεται η εκδρομή με ιστιοπλοϊκό στους λευκούς ηφαιστειακούς βράχους.

Πώς θα πας: Καθημερινά από Πειραιά: Seajets, 7:25. Aegean speed lines: 8. Συμβατικό: 16:30, 23:59. Αεροπορικώς: καθημερινά δρομολόγια των Ολυμπιακών Αερογραμμών (+30 210 966 6666 και 801 11 44444).

Διαμονή: Υπάρχει ποικιλία ξενοδοχείων και ενοικιαζόμενων σε όλα τα χωριά περιμετρικά του νησιού. Ενδεικτικά: το μικρό Καπετάν-Γεωργαντάς στον Αδάμαντα (23215) και τα Nefeli Sunset studios στη Πάχαινα (41466).

Φαγητό: Μεζεδοπωλεία στη Τρυπητή, σπιτικό φαγητό στο Σπιτικό της Κυρίας Ηρώς με τον όμορφο κήπο (22160), ντόπιο κρέας και αυθεντική ατμόσφαιρα στο «Ω! Χαμός»(21672), υπέροχη σπιτική κουζίνα στον cult Εμπουρειό (21389).

Σπεσιαλιτέ: Μους πορτοκάλι κερασμένη από τα ταβερνάκια του νησιού και φαγητά μαγειρεμένα μέσα στην άμμο σε ψαροταβέρνα του Παλαιοχωρίου (σε ένα συγκεκριμένο σημείο της παραλίας αναπτύσσονται υψηλές θερμοκρασίες στο υπέδαφος και μερικά από τα φαγητά μαγειρεύονται σε γάστρες που τοποθετούνται μέσα στην άμμο).

Διασκέδαση: Στη Μήλο δεν γίνεται πανικός. Είναι σε μεγάλο βαθμό ζευγαρονήσι με πολλά όμορφα μπαράκια. Ξεχωρίζει το 8 Μποφόρ στην αριστερή μεριά του κόλπου, στην Πολλώνια.

Παραλίες: Ψιλή άμμος και γαλαζοπράσινα νερά σε δύσβατη και μη εκδοχή. Παπικίνου, Αγία Κυριακή, Προβατάς και Αχιβαδόλιμνη για εύκολη πρόσβαση με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Άγιος Ιωάννης, Τριάδες, Σαρακινό (η γνωστή παραλία που παρομοιάζετε με σεληνιακό τοπίο). Κλέφτικο εκδρομή με ιστιοπλοϊκό ή με τα πόδια για περιπέτεια και λευκούς picture perfect βράχους (Ιστιοπλοϊκό Κίρκη: 6944 659914).

Αξιοθέατα: Επισκεφτείτε κάποιο από τα μουσεία (το Αρχαιολογικό στην πρωτεύουσα Πλάκα, το Λαογραφικό στο Τριοβάσαλο ή το Γεωλογικό στον Αδάμαντα), τις κατακόμβες στην Τρυπητή που είναι από τις μεγαλύτερες παγκοσμίως ή πηγαίνετε μια εκδρομή στο ψαροχώρι Κλήμα, με τα δεκάδες κλήματα σε όλους τους συνδυασμούς χρωμάτων.

Lifo Choice: Καρπουζόπιτα και σταφιδοκούλουρο στην αυλή του Μουράτου, φούρνου στα Κατήφορα.

Χρήσιμα τηλέφωνα: Δημαρχείο 21370, λιμεναρχείο 23360, ιατρικό κέντρο 22700-2. Κωδικός περιοχής: 22870.

Web: www.milos.gr/

Secret island

Η παραλία του Ροβινσώνα. Όλες οι παραλίες της Μήλου έχουν τα απόκοσμα χρώματα των ηφαιστειακών πετρωμάτων που τα έκανε άμμο ή βότσαλα το κύμα. Αν όμως έχετε σκάφος, πηγαίνετε ως τη γειτονική Πολύαιγο, στην παραλία Άμμουρα κάτω από τον πέτρινο φάρο στην ανατολική ακτή του νησιού. Προστατευμένοι από όλους τους καιρούς, με δύο μεγάλα αρμυρίκια για σκιά, ετοιμαστείτε για να ζήσετε τη δική σας εκδοχή του Ροβινσώνα.