Οι ψαράδες και ψάρια είναι το θέμα της έκθεσης του φωτογράφου Γιάννη Πανούση που πραγματοποιείται στο Ίδρυμα Ευγενίδου από την Δευτέρα 28 Νοεμβρίου. Η έκθεση που τιτλοφορείται «…Σιγή ιχθύος …κραυγή αλιέως» θα μας δώσει την ευκαιρία να καταλάβουμε καλύτερα τους δυο κόσμους καθώς ο έμπειρος φωτογραφικός φακός του Γιάννη Πανούση, ακολουθούσε πολλά χρόνια τώρα την πορεία των ψαράδικων στα ελληνικά πελάγη. Αφορμή στάθηκε ο νεανικός ενθουσιασμός του φωτογράφου να γνωρίσει τη θάλασσα, τους ανθρώπους της και τους καρπούς της για να τους κρατήσει ζωντανούς μέσα από την εικόνα. Τόπος οι ελληνικές θάλασσες και έμπνευση οι φίλοι του ψαράδες που με αγάπη τον μύησαν στα θαλασσινά μυστικά.
Η ιστορία ξεκίνησε από τις αρχές του 1990, όπως εξηγεί ο ίδιος ο φωτογράφος «Τουλάχιστον τρεις φορές την εβδομάδα, πήγαινα νωρίς το απόγευμα σ’ ένα μικρό καφενεδάκι στο λιμάνι της Ραφήνας. Εκεί ήτανε χώρος συνάντησης των παράκτιων ψαράδων. Άγνωστος ανάμεσα σ’ αγνώστους. Οι περισσότεροι πρόσφυγες, καλοσυνάτοι κι ευγενικοί άνθρωποι. Άκουγα ιστορίες για τα ψάρια και τα ψαρέματα. Κοιτάζοντας τα πρόσωπά τους, σκεφτόμουν πόσο ταυτίζονται με τον ψαρά στο βιβλίο του Χέμινγουεϊ «Ο γέρος και η θάλασσα». Απ’ τη μεγάλη τζαμαρία έμπαινε μια ψαροβλέφαρη φωτοχυσία, που σε συνδυασμό με το τραγούδι των ωδικών πτηνών του καφενείου, συνέθεταν μια εικόνα εντελώς κινηματογραφική. Νυχτώνοντας, αγόραζα ψάρια απ’ το τρατάκι του «Κορεάτη» κι επέστρεφα στην Αθήνα. Πέρασε καιρός... Το καφενεδάκι έκλεισε και το τρατάκι, όπως και πολλά άλλα το «κατάπιε» η δαγκάνα του εκσκαφέα, με οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αργότερα, γνωρίστηκα με ψαράδες της ανοιχτής θάλασσας, ταξίδεψα μαζί τους, άκουσα καινούριες ιστορίες, γεύτηκα κακαβιές θεϊκές, δοκίμασα φλόγινα μπαρμπούνια και τόσα άλλα, συνοδεία άκρατου οίνου. Άρχισα να φωτογραφίζω.
Έζησα την αγωνία και είδα τον ιδρώτα-ποτάμι στα πρόσωπά τους, λίγο πριν σιγουρευτούν ότι έπιασαν τα ψάρια. Φωτογράφισα και στις ιχθυόσκαλες Κερατσινίου και Χαλκίδας, χαράματα, την ώρα που γίνεται το μεγάλο παζάρι.
Μετά απ’ όλα αυτά, ψάξιμο με τις ώρες σε βιβλιοθήκες, αναζητώντας ποιήματα που ταιριάζουν σ’ αυτή την Έκθεση. Σεβάστηκα την ορθογραφία των ποιητών.
Λίγες μέρες πριν αρχίσει η Έκθεση, τους φίλους μου ψαράδες τους «συνάντησα» όλους μα και τον καθένα χωριστά στους στίχους του Σιφνιού ποιητή της διασποράς Αντώνη Δεκαβάλλε:
Σταυροπόδι καθόσουν με μια χρυσή κλωστή τον ήλιο
περασμένο στη σαΐτα σου να μανταρίζει ώρες ρακένδυτες
που περιφέρονταν στην προκυμαία. Καρίκωνες
κόμπο τον κόμπο στόχαση τη στόχαση μνήμη τη μνήμη
καημούς χαμούς στο πληγωμένο δίχτυ σου
σερμένο από τις κοφτερές τραγάνες του άδυτου.
Δίχτυ γλιστράει
σε βύθη διάχυτα από έρεβος γλαυκό
μιλήματα να πιάσει σπάρταρα
μες στων ψαριών τα στόματα
να μου τα φέρει ψίθυρο
τα αινίγματα να ξεδιαλύνω.
Την έκθεση φωτογραφίας συνοδεύουν τριάντα ποιήματα επώνυμων και ανώνυμων ποιητών ενώ σημειώνεται ότι η είσοδος είναι ελεύθερη. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν τη Δευτέρα 28 Νοεμβρίου 2011 ενώ η διάρκειά της θα είναι μέχρι τις 8 Ιανουαρίου 2012
Ακολουθούν οι φωτογραφίες και λίγα λόγια για τους καπετάνιους των καϊκιών με τα οποία ταξίδεψε ο κ. Πανούσης.
Κυριάκος Δερμάτης - Χαλκίδα
Καπετάνιος στο διχτυάρικο «Αγ. Χαράλαμπος». Ψαρεύει στο βόρειο Ευβοϊκό. Έχει ταλέντο να κυκλώνει μεγαλόσχημες συναγρίδες και σαργούς, την ώρα που η αυγή ανοίγει τη θύρα του κόσμου. Πελαγίσιος στ’ όνειρο των ψαριών, τυραγνισμένος από πέτρα κι άλμη. Άνθρωπος της παρέας, καλόκαρδος, νοικοκύρης. Στο πρόσωπό του, διακρίνεις την αστροδαρμένη αγρύπνια της αλιείας.
Δημήτρης Δερμάτης - Χαλκίδα
Καπετάνιος στη μηχανότρατα «Αγ. Φανούριος». Από μικρό παιδί στα καΐκια, έμπειρος, κεφάτος, φωνακλάς και προ παντός καλός φίλος. Έχει ταλέντο να πιάνει ψάρια πολυτελείας, μπαρμπούνια, φαγκριά, λυθρίνια. Όποιος αναμετρηθεί μαζί του στο ψάρεμα, έχασε.
Μιχάλης Νικοβιάς - Χαλκίδα
Καπετάνιος στη μηχανότρατα «Κουτουριάρης». Χαίρει σεβασμού στους αλιευτικούς κύκλους. Έχει ψαρέψει σε όλες τις ελληνικές θάλασσες. Τα τελευταία χρόνια ψάρευε στον κόλπο της Σύρτης στη Λιβύη. Για τη θάλασσα λέει: «Η θάλασσα μοιάζει με μία κυρία. Αν δεν τη σέβεσαι, μια μέρα θα το πληρώσεις…»
Τάσος Λύτρας (Νταϊμήτρος) - Σαλαμίνα
Καπετάνιος στο γρι-γρι «Αγ. Νικόλαος». Ο μεγάλος κυνηγός των αφρόψαρων (κι όχι μόνο). Άγρυπνος «μέχρι όρθρου βαθέος» ταράσσει τα νερά με τις επιτυχίες του. Τον περιγράφει ο στίχος του ποιητή: «Είναι ντυμένος χαλκό και σιωπή».
Λευτέρης Παγίδας - Μικρολίμανο
Καπετάνιος στο γρι-γρι «Αγ. Ειρήνη Χρυσοβαλάντου», μαζί με τον αδελφό του Βασίλη. Ο ζωντανός μύθος της αλιείας. Απ’ τα δίχτυα τους έχουν αλιευθεί χιλιάδες τόνοι αφρόψαρα. Η μορφή του αντανακλά την καλοσύνη του ανθρώπου.
Χαράλαμπος Περικλέους - Ραφήνα
Καπετάνιος στη μηχανότρατα «Αγ. Χαράλαμπος». Ο άρχοντας της αλιείας. Στέκι του το φουρτουνιασμένο Κάβο-Ντόρο, στη νότια Εύβοια. Από τα ψάρια προτιμά ψητά χριστόψαρα και γοφάρια, συνοδευμένα από παγωμένο σαββατιανό και ροδίτη.
i. Ίδρυμα Ευγενίδου (Λεωφ. Συγγρού 387, 175 64 Π. Φάληρο, είσοδος από οδό Πεντέλης 11, 210 9469600)
10:00 – 20:30 καθημερινά, εκτός επισήμων αργιών.
σχόλια