Το σονέτο είναι ένα ποιητικό είδος που ακολουθεί μία σταθερή στιχουργική μορφή και αποτελείται από 14 στίχους.
Τα «Σονέτα» του Σαίξπηρ δημοσιεύθηκαν το 1609 και ήταν τα τελευταία μη δραματικά έργα του, τα οποία εκδόθηκαν.
Είναι τα απόλυτα ποιήματα που εμβαθύνουν στη φύση του έρωτα, το ερωτικό πάθος, το θάνατο και το χρόνο. Σύμφωνα με κάποιους αναλυτές ο Σαίξπηρ σχεδίαζε να εκδώσει δύο αντίθετες σειρές, μία για την ανεξέλεγκτη επιθυμία για μία παντρεμένη γυναίκα και μία για την πολύπλοκη αγάπη για ένα νεαρό άντρα.
Ο Διονύσης Καψάλης μεταφράζει εξαιρετικά ''25 Σονέτα'' του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ (απ΄τα 154 συνολικά) που δημοσιεύτηκαν το 1609 και γράφτηκαν για ένα ιδιωτικό αναγνωστικό κοινό...
Σας παρουσιάζουμε τρία απ' αυτά.
*Οι μεταφράσεις του Διονύση Καψάλη κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Άγρα.
«Σονέτο 18»
Πώς να σε πω — καλοκαιριάτικο πρωί;
Έχεις πιο εύκρατη μορφή, πιο ερασμία·
γνωρίζω ανέμους που κι ο Μάης φυλλορροεί,
τα καλοκαίρια έχουν πάντα προθεσμία.
Κάποτε καίει ο επουράνιος οφθαλμός
και της χροιάς του ο χρυσός συχνά θαμπώνει,
κάποιος μοιραίος του καιρού αναπαλμός
την ομορφιά της ομορφιάς απογυμνώνει.
Μα εσύ αιώνιο θα έχεις καλοκαίρι
κι η ομορφιά σου δεν θ' απαλλοτριωθεί,
δεν θα επαίρεται ο Άδης πως σε ξέρει
καθώς θα γράφεσαι στου χρόνου την πληθύ.
Όσο ζουν άνθρωποι και βλέπουν θα γυρίζουν
σ' αυτούς τους στίχους και ζωή θα σου χαρίζουν.
Έχεις πιο εύκρατη μορφή, πιο ερασμία·
γνωρίζω ανέμους που κι ο Μάης φυλλορροεί,
τα καλοκαίρια έχουν πάντα προθεσμία.
Κάποτε καίει ο επουράνιος οφθαλμός
και της χροιάς του ο χρυσός συχνά θαμπώνει,
κάποιος μοιραίος του καιρού αναπαλμός
την ομορφιά της ομορφιάς απογυμνώνει.
Μα εσύ αιώνιο θα έχεις καλοκαίρι
κι η ομορφιά σου δεν θ' απαλλοτριωθεί,
δεν θα επαίρεται ο Άδης πως σε ξέρει
καθώς θα γράφεσαι στου χρόνου την πληθύ.
Όσο ζουν άνθρωποι και βλέπουν θα γυρίζουν
σ' αυτούς τους στίχους και ζωή θα σου χαρίζουν.
Σονέτο 29.
Όταν σμικρύνομαι στα μάτια όλου του κόσμου
μόνος τον εαυτό μου απόβλητο θρηνώ,
τη μοίρα μέμφομαι και λοιδορώ το φως μου
κι αναστατώνω με φωνές τον ουρανό,
και με φαντάζομαι να ’μουν αλλιώς πλασμένος,
να ’χω την τέχνη του ενός, το νου του άλλου,
ωραίος, φέρελπις, με φίλους προικισμένος,
και υποφέρω το μαρτύριο του Ταντάλου·
κι εκεί που μόλις αυτομίσητος πηγαίνω,
σε συλλογίζομαι και γίνομαι μαζί σου
κορυδαλλός που από τη μαύρη γη τον αίνο
ξυπνά και ψέλνει προς το φως του παραδείσου.
Τέτοιο για μένα της αγάπης σου το κλέος
που δεν τ’ αλλάζω ούτε με σκήπτρο βασιλέως.
μόνος τον εαυτό μου απόβλητο θρηνώ,
τη μοίρα μέμφομαι και λοιδορώ το φως μου
κι αναστατώνω με φωνές τον ουρανό,
και με φαντάζομαι να ’μουν αλλιώς πλασμένος,
να ’χω την τέχνη του ενός, το νου του άλλου,
ωραίος, φέρελπις, με φίλους προικισμένος,
και υποφέρω το μαρτύριο του Ταντάλου·
κι εκεί που μόλις αυτομίσητος πηγαίνω,
σε συλλογίζομαι και γίνομαι μαζί σου
κορυδαλλός που από τη μαύρη γη τον αίνο
ξυπνά και ψέλνει προς το φως του παραδείσου.
Τέτοιο για μένα της αγάπης σου το κλέος
που δεν τ’ αλλάζω ούτε με σκήπτρο βασιλέως.
Σονέτο 97
Μοιάζει χειμώνας ο καιρός που έχω φύγει
και τη χαρά του χρόνου έχασα, εσένα·
πόσο σκοτάδι έχω νιώσει, πόσα ρίγη,
πόσο Δεκέμβρη σε τοπία ερημωμένα.
Κι ήταν ο απόδημος ο χρόνος καλοκαίρι,
μεστό φθινόπωρο μέσα στο γέννημά του,
που όλο της άνοιξης το λάγνο βάρος φέρει,
σαν μήτρα πλήρης μες στο πένθος του θανάτου.
Τόση πληθώρα, αποκύημα της λύπης
ήταν για μένα, και καρπός χωρίς πατέρα·
το καλοκαίρι ξέρει εσένα, κι όταν λείπεις
όλα σωπαίνουν τα πουλιά στον άδειο αέρα.
Κι αν κελαηδήσουν, λένε πένθιμο κανόνα,
κι ωχρούν τα φύλλα με το φόβο του χειμώνα.
======
Η Όλια Λαζαρίδου διαβάζει το σονέτο 97
=====
Ο Μπομπ Γουίλσον διάλεξε 25 από τα 154 σονέτα και δημιούργησε μαγικές εικόνες και σκηνές. Στη μνημειώδη παράσταση που έκανε στο Berliner Ensemble, φέρει επί σκηνής ένα ευρύ φάσμα των σαιξπηρικών τύπων. Βασίλισσες, νεράιδες, τρελλούς και νεαρούς εραστές. Η κινεζική όπερα, συνυπάρχει με την παντομίμα, το τσίρκο, το θέατρο σκιών, την κομέντια ντελ άρτε.
Οι ηθοποιοί, κυρίως η 86χρονη Inge Keller στον ρόλο του ποιητή, η Ruth Gloss ως γελωτοποιός, ο Jurgen Holtz ως βασίλισσα Ελισάβετ Α', δημιουργούν τους πίνακες μιας σπουδαίας γκαλερί που στεγάζει τον Μαγκρίτ, τον Ντιξ με τους άντρες να παίζουν γυναικείους ρόλους και τις γυναίκες, ανδρικούς. Ολοι με τη μουσική του Ρούφους Γουέινράιτ στριφογυρίζουν μέσα σε κοστούμια μπροκάρ και βελούδα σαν δερβίσηδες που ακούνε μαδριγάλια, Κουρτ Βάιλ και γκράντζ.
σχόλια